Agresywna polityka prezydenta Federacji Rosyjskiej (FR) Władimira Putina, realizowana w przeciągu trzech pierwszych kwartałów 2014 roku, spowodowała znaczne ograniczenia we współpracy gospodarczej Polski nie tylko z Rosją, ale również innymi krajami postradzieckimi1. Największe obroty z krajami byłego Związku Radzieckiego Polska osiągnęła z: Rosją, Białorusią, Ukrainą i Kazachstanem (eksport do tych krajów stanowił w 2013 roku 9,65% całego polskiego eksportu). Województwa Polski Wschodniej osiągnęły udział w polskim eksporcie na poziomie 12,31%, co stanowi wartościowo prawie 2,52 mld USD. Dla porównania, eksport produktów z województwa mazowieckiego na rynki byłego ZSRR był w 2013 roku prawie dwukrotnie większy (22,32%).
Mimo braku dominującego udziału przedsiębiorstw z Polski Wschodniej w eksporcie do krajów postradzieckich, to właśnie one mogą najbardziej ucierpieć w konsekwencji eskalacji polityki konfrontacyjnej Władimira Putina, której apogeum było wprowadzenie embarga Rosji oraz ograniczeń wwozowych na produkty z krajów Unii Europejskiej (w tym z Polski). Również zagrożeniem stały się ograniczenia importowe wprowadzone przez Ukrainę i Białoruś. Administracyjnym ograniczeniom współpracy gospodarczej towarzyszył wzrost napięcia w sferze politycznej.
W wyniku analizy sytuacji gospodarczej, politycznej, społecznej w regionie wyodrębniono 37 czynników wpływających na zagrożenie rozwoju współpracy gospodarczej Polski Wschodniej z krajami postradzieckimi oraz 20 czynników, które tę współpracę stymulują. Wśród 37 czynników negatywnie oddziałujących 16 stanowi duże zagrożenie dla współpracy gospodarczej, 10 - średnie, a 11 - małe. Uwzględniając dwa syntetyczne kryteria: stopień integracji (kompatybilności) gospodarki rosyjskiej z gospodarką państw europejskich oraz koniunkturę gospodarczą w kluczowych państwach postradzieckich, opracowano cztery modelowe scenariusze: 1 - optymistyczny („Iluminacji"), w którym wzrasta integracja gospodarek oraz koniunktura w kluczowych państwach postradzieckich, 2 - umiarkowanie optymistyczny („Ocalenia"), w którym wzrasta kompatybilność gospodarek, ale spada koniunktura w kluczowych państwach postradzieckich, 3 - pesymistyczny („Zapaści"), w którym zarówno koniunktura, jak i kompatybilność gospodarek są na niskim poziomie oraz 4 - umiarkowanie pesymistyczny („Szansy"), w którym koniunktura gospodarek rośnie, ale kompatybilność gospodarek jest niska. Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem na najbliższe pięć lat jest scenariusz 4 („Szansy"), chociaż krótkookresowo mogą pojawić się symptomy trzech pozostałych. Opracowano rekomendacje działań dla każdego ze scenariuszy dla szczebla centralnego, regionalnego i dla przedsiębiorstw. Celem tych działań jest wzrost zakresu i skali współpracy gospodarczej Polski Wschodniej z krajami postradzieckimi i jednocześnie ograniczenie ryzyka oddziaływania negatywnych bodźców (37). Kluczowym czynnikiem sukcesu realizacji zaproponowanych działań jest przede wszystkim wzrost ich integracji między szczeblami, koordynacji poszczególnych przedsięwzięć oraz wzrost współpracy między trzema grupami interesariuszy.
KAPITAŁ LUDZKI
8
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Początkowo analizie poddano 12 krajów: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzję, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawię, Rosję, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukrainę i Uzbekistan.