8399011151

,Wpływ wydzieleń fazy y na strukturę i właściwości ferromagnetycznych stopów z pamięcią kształtu Ni-Co-Mn-ln’

IV.2. Pamięć kształtu indukowana poprzez przyłożenie

ZEWNĘTRZNEGO POLA MAGNETYCZNEGO

W ostatniej dekadzie w literaturze pojawiły się prace dotyczące magnetycznego efektu pamięci kształtu (MEPK). Zjawisko to indukowane jest poprzez przyłożenie zewnętrznego pola magnetycznego i może być wywołane poprzez dwa mechanizmy, a mianowicie:

1)    przemianę martenzytyczną,

2)    reorientację wariantów martenzytu poprzez ruch granic bliźniaczych pomiędzy poszczególnymi płytkami.

R. D. James i K. F. Hane [9] wykazali że, aby w stopie mógł występować magnetyczny efekt pamięci kształtu związany z reorientacją wariantów bliźniaczych konieczne jest spełnienie następujących warunków:

1)    powinna występować odwracalna i termosprężysta przemiana martenzytyczna,

2)    martenzyt powinien mieć właściwości ferromagnetyczne,

3)    martenzyt powinien mieć wysoką wartość anizotropii magnetokrystalicznej.

Przykładem stopów spełniających powyższe warunki są stopy oparte o fazy Heusler’a, jak na przykład: Ni-Mn-Ga, Co-Ni-Al, Ni-Mn-X (gdzie X = Sn, Sb, In), Fe-Pt, i inne. W stopach tych pod wpływem pola magnetycznego może następować indukowanie naprężeń bądź odkształceń, co jest określane w literaturze anglosaskiej odpowiednio jako Magnetic Field Induced Stress oraz Magnetic Field Induced Strain.

IV.2.1.Efekt pamięci kształtu wywołany przemianą martenzytyczną

W ferromagnetycznych stopach wykazujących efekt pamięci kształtu przemiana martenzytyczna zachodzi poprzez zmianę fazy macierzystej o wysokiej symetrii i strukturze B2 lub L2i, do fazy o niższej symetrii, czyli martenzytu o sieci tetragonalnej, jednoskośnej lub rąbowej (rys. 2). Aby możliwe było zaindukowanie przemiany poprzez przyłożenie pola magnetycznego (rys. 3) koniecznym jest, aby materiał był w stanie fazy macierzystej oraz wykazywał właściwości ferromagnetyczne.

PRACA DOKTORSKA str. II