8401850511

KAZIMIERZ ZIELIŃSKI Centralna Biblioteka Wojskowa Warszawa

DWIEŚCIE LAT POLSKICH BIBLIOTEK WOJSKOWYCH

W 1967 roku polskie biblioteki wojskowe obchodzą 200 rocznicę istnienia. Ten istotny dla kultury naszego narodu i Wojska Polskiego Jubileusz określa szeroki zakres obchodów nadając im charakter ogólnokrajowy. Stwarza on równocześnie okazję do wzmożenia oddziaływania bibliotek na kształtowanie socjalistycznej świadomości i popularyzacji idei obronności w społeczeństwie.

Spośród wielu imprez i przedsięwzięć, jakie z tej okazji organizuje się na szczeblu centralnym i w terenie, na szczególną uwagę zasługuje Sesja naukowa, która odbyła się w dniach 9—10 października 1967 r. i poświęcona została historii bibliotekarstwa wojskowego oraz problemom bibliotekarstwa współczesnego. Z tej więc okazji warto choćby w ogólnym zarysie rzucić okiem na tradycje polskich bibliotek wojskowych’).

W Polsce już od XVI w. wybitni wodzowie i panujący gromadzili księgozbiory, uwzględniając w nich dzieła o treści wojennej. W znacznym stopniu zawierała je biblioteka króla Zygmunta Augusta. Większe zbiory militariów posiadał Stefan Batory. Również Władysław IV, najgruntowniej wykształcony pod względem wojskowym król, gromadził literaturę w tym zakresie. Duży i umiejętnie dobrany księgozbiór wojskowy posiadał Jan III Sobieski.

Książki o tematyce wojskowej nierzadko stanowiły duży trzon w księgozbiorach naszych hetmanów: Jana Tarnowskiego, Karola Chodkiewicza, Stanisława Żółkiewskiego, Jana Zamoyskiego i generałów: Marcina Kątskiego, Jana Kampenhausena, Jana de Vitte, Franciszka Bruhla, Tadeusza Kościuszki i innych. Jak widać, większość znakomitych wodzów polskich na przestrzeni XVI—XVIII wieku korzystała nie tylko z praktycznego doświadczenia na polu bitwy, ale i studiowała piśmiennictwo wojskowe.

119671

DOJBRJS BIBLIOTEKI WOJSKOWEJ

I

Za pierwszą książnicę wojskową uznajemy jednak Bibliotekę Szkoły Rycerskiej, założoną w 1767 r. w Warszawie. Miała ona bowiem charakter biblioteki — instytucji społecznej. Odtąd książka wojskowa staje się własnością publiczną. Biblioteka Szkoły Rycerskiej uchodziła za jedną z najlepszych tego typu książnic w Europie. Jej znaczny, jak na owe czasy, księgozbiór rozrósł się do ok. 10 000 tomów i traktowany był jako pomoc naukowa, uwzględniająca zarówno potrzeby uczniów jak i profesorów. Obejmował kilkanaście dyscyplin naukowych z zakresu wojskowości i nauk ogólnych. Nad funkcjonowaniem Biblioteki czuwali kolejno bibliotekarze Filip Thevenot, por. Ludwik De la Lande, Jan Dubois, Jan Wulffers, Ka-

•) Obszerne sprawozdanie z przebiegu obrad Sesji zamieszczone Jest na str. 326—327.

322