8473659675

18 Rafał Próchnik

opłaty te zostaną zmniejszone. Co do zasady: im większy zakres ochrony przed kopiowaniem, tym mniejsze opiaty.

Wysokość opłat. Obecnie opłaty dotyczą nośników i urządzeń, które są przeznaczone do wykonywania kopii. Projekt obejmuje natomiast pobieranie opłat od nośników i urządzeń, które w znaczącym zakresie są faktycznie wykorzystywane do kopiowania. Ustawa ma również dokładnie określać sposób obliczania opłat.

Objęcie licencjami nieznanych pól eksploatacji. Obowiązujące w Niemczech prawo nie przewiduje możliwości obejmowania umowami pól eksploatacji nieznanych w momencie zawarcia umowy. Nowela ma to umożliwić, co byłoby zmianą prawdziwie rewolucyjną.

Dodatkowe prawa dla przemysłu filmowego. Wprowadzenie konieczności nabywania praw od autorów w przypadku koprodukcji.

Nowe uregulowania dla bibliotek. Możliwość prezentacji utworów, a także wysyłania ich fragmentów oraz czasopism w formie elektronicznej.

Możliwość wykonywania kopii na prywatny użytek to najważniejszy element reformy z punktu widzenia kampanii będącej przedmiotem niniejszego artykułu. Wyłączenie w określonych sytuacjach praw autorskich zostało unormowane już w konwencji berneńskiej³. Nie budziło ono kontrowersji ze względu na niezbyt rozwinięte techniki kopiowania. Mimo pojawiania się w czasie następnych kilkudziesięciu lat coraz doskonalszych możliwości technicznych, dopiero takie wynalazki, jak ksero (w 1959 r.) czy taśma magnetyczna (lata 50., kaseta w 1968 r.) sprawiły, że po raz pierwszy kopiowanie na użytek prywatny zaczęło mieć istotne znaczenie komercyjne. W latach 50. i 60. XX w. niemiecki sąd najwyższy uznał, że nagrywanie na kasety (taśmy) magnetyczne nie stanowi wykonywania dozwolonych kopii prywatnych, a ponieważ ze względu na koszty ściganie takiego kopiowania nie jest opłacalne, więc w związku z tym faktycznie jest ono dopuszczalne⁴. Doprowadziło to do ustanowienia finansowych rekompensat dla właścicieli praw autorskich w postaci opłat od nośników i urządzeń. Na podstawie tej regulacji podobne przepisy wprowadzono w większości krajów w Europie.

Kolejny przełom nastąpi! w momencie pojawienia się technologii cyfrowych (płyta CD w 1982 r.), które stały się powszechnie dostępne, a przy tym zapewniały zachowanie jakości oryginału. Jednocześnie wzrosło znaczenie sektora własności intelektualnej w gospodarkach krajów uprzemysłowionych, a wiedza stała się nowym czyn-

Konwcncja berneńska o ochronie dzieł artystycznych i literackich została podpisana 9 września 1886 r., potem wielokrotnie zmieniana, ostatnio w 1979 r.

K J. Koelman, The Levilalion of Copyright: An Economic View o] Digital Home Copying, Levies and DRM, „Entertainment Law Review” 2005, s. 75-81.

⁵ R Romer, Endogenous Technological Change, Part 2: The Problem of Development: A Conference for the Institute for the Siudy of Free Enteiprise System, „The Journal of Political Economy” 1990, vol. 98, No. 5.