6. UOGÓLNIENIE POJĘĆ ZAGROŻENIA I BEZPIECZEŃSTWA
Środowisko pracy można traktować Jako zbiór zachodzących zdarzeń. Każde zdarzenie jest skutkiem jakiejś przyczyny (nieraz i warunku głównego), co było omawiane szczegółowo w rozdz.3. Stanowi to warunek konieczny, ale nie wystarczający zajścia rozpatrywanego skutku w środowisku pracy, gdyż określona przyczyna może wywołać różne skutki, zależnie od uwarunkowań ubocznych.
W niektórych przypadkach jest Jednak możliwe statystyczne określenie prawdopodobieństwa niektórych skutków. Zgodnie z zasadą urazu ciężkiego Heinricha (53) zachodzi określona proporcja pomiędzy liczbą następujących skutków: urazem ciężkim, lekkim i bezurazową szkodą materialną (rys.6.la).
Do podobnych wniosków doszedł Frank Bird (14), badając około 90.000 zdarzeń w dużym amerykańskim zakładzie przemysłowym (zakłady Lucka). Rozszerzył on znacznie zakres przebadanych zdarzeń o przypadki, które wprawdzie chwilowo nie stwarzają możliwości bezpośredniej szkodliwości, jednak przedstawiają stany, które w przyszłości mogą ją warunkować (czyli rodzaj względnego zagrożenia).
Podobne badania prowadzone w innych krajach, w tym również w Polsce (159) potwierdziły tę tezę. Upoważnia to do uczynienia założenia, że odchylenie od stanu określonego obowiązującymi przepisami BHP stwarza stan względnego zagrożenia. Odchylenie to definiujemy jako deficyt bezpieczeństwa (rys.6.Ib).
Jeśli podstawa piramidy utworzonej z podzbiorów zdarzeń analizowanych przez F.Birda zostanie uzupełniona pozostałymi zdarzeniami, zachodzącymi w środowisku pracy (linia przerywana na rys.6.Ib), to statystycznie można stwierdzić, że aby w środowisku pracy wystąpił jeden uraz ciężki, musi pojawić się kilka urazów lekkich, większa liczba bezurazowych szkód materialnych, wynikających z występującego zagrożenia bezwzględnego oraz znaczna liczba deficytów bezpieczeństwa. Te deficyty bezpieczeństwa można określić jako zagrożenie względne na obecnym etapie poznania występującego