Rodzaj substancji chemicznych determinuje rodzaj wód mineralnych, z których największe znaczenie lecznicze i gospodarcze mają szczawy, źródła solankowe oraz siarczanowe. Silnie zmineralizowane wypływy wód w Gorcach zlokalizowane są głównie w rejonie Rabki Zdroju oraz Szczawy. Przeważnie są to wody o charakterze szczaw alkaliczno-słonych, żelazistych i alkaliczno-siarkowych. Wody te są pomocne w leczeniu nieżytu dróg oddechowych, moczowych, chorób serca, układu krwionośnego, cukrzycy oraz dolegliwości nerek.
Miejsca wypływu wód stanowią strefę graniczną pomiędzy skrajnie różnymi ekosystemami: wodnym i lądowym oraz podziemnym i naziemnym. Dlatego występują tu obok siebie gatunki charakterystyczne dla tych środowisk. Faunę źródlisk stanowią głównie skąposzczety, skorupiaki, larwy oraz dorosłe postacie owadów zarówno lądowych, jak i wodnolądowych. Często spotyka się tu także żaby, traszki i salamandry, wykorzystujące większe wypływy jako miejsca lęgowe.
W stabilnych gorczańskich źródłach o stałej i niskiej temperaturze niezmiennie od lat występują te same gatunki wąsko wyspecjalizowanych bezkręgowców, niezdolnych do życia poza środowiskiem silnie natlenionych, czystych i zimnych wód. Wiele z nich reprezentuje przez to najcenniejszą część wodnej fauny określanej mianem reliktów epoki lodowcowej. Zaliczyć do niej można drapieżnego wypławka alpejskiego (Crenobia alpina), wciąż pospolitego w naszych górach.
Gatunkiem równie częstym w gorczańskich źródłach jest źródlarka karpacka (Bythinel-la austriaca) - kilkumilimetrowy ślimak, figurujący na czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce oraz objęty ścisłą ochroną gatunkową. Częstymi mieszkańcami źródeł są również: studniczek tatrzański (Niphargus łatrensis) - gatunek wód podziemnych oraz kiełże o bocznie spłaszczonym, łukowato wygiętym ciele, np. Gammarus ba/camcus. Poza wymienionymi bezkręgowcami w źródłach napotkamy także liczne larwy owadów, m.in. chruściki Drusus carpathicus i Parachiona picicornis oraz muchówki Brillia modesta i Heterotrissodadius marddus.
Kiełże zasiedlają źródła i mniejsze cieki wodne. Fot. M. Kuciński