8598055426

1. Wprowadzenie - propaganda jako forma komunikowania.

W powszechnej świadomości przyjęło się spojrzenie na propagandę, jako na zjawisko stosunkowo nowe i w kategoriach moralnych dwuznaczne. Propaganda jest natomiast tak stara, jak władza i towarzyszy ludzkości od najdawniejszych lat. Błędem jest także postrzeganie jej tylko przez pryzmat krzewienia jakiejś konkretnej ideologii, propaganda, bowiem jest jedną z wielu znanych ludziom form komunikowania się i również w takim kontekście powinna być analizowana.

Pojęcie „komunikowanie” wywodzi się od łacińskiego communicare - co oznacza być w relacji, w związku, uczestniczyć i rozumiane jest jako porozumiewanie się, przekazywanie informacji. Denis McOuail w swojej pracy Mass Communication Theory zwraca uwagę na polisemiczność pojęcia i wielość interpretacji, z których jedne akcentują sam fakt przesłania komunikatu, podczas gdy inne uwypuklają wzajemność relacji komunikowania, konieczność wystąpienia sprzężenia zwrotnego¹. Wieloznaczność, czy raczej wielość definicji jest determinantą dużej liczby modeli procesu komunikowania stanowiących często skrajnie uproszczony obraz zjawiska². Najbardziej rozpowszechnionym jest model transmisji, który składa się z trzech elementów:

•    nadawcy

•    przekazu

•    odbiorcy

Schemat 1. Model komunikowania.

nadawca

| przekaz (komunikat) Źródło: Schemat własny.

odbiorca

1

   D. McOuail: Mass Communication Theory. London 2000, s. 492. Szerzej na temat komunikowania patrz: B. Sobkowiak: Komunikowanie społeczne, [w:] Współczesne systemy komunikowania. Pod red. B. Dobek-Ostrowskiej, Wrocław 1998, s. 10-21.

2

   T. Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa, Kraków 2000, s. 52. Autor przedstawia w swojej pracy cztery rodzaj modeli komunikowania; model transmisji, model ekspresyjny, model rozgłosu oraz model recepcji.