Wzorzec pomiarowy jest to substancja (np. platyno - irydowy wzorzec metra) lub właściwość fizyczna (np. promieniowanie o określonej długości fali) odtwarzające miarę danej wielkości z określoną dokładnością. Wzorce mogą odtwarzać jedną miarę (w przypadku długości jeden konkretny wymiar) bądź też więcej niż jedną miarę (np. przymiar kreskowy, śruba mikrometryczna). Nazywa się je wówczas wzorcami jednomiarowymi lub wielomiarowymi. Wzorce jednomiarowe ze względów praktycznych często łączy się w komplety, np. komplet płytek wzorcowych.
Wzorce miar to: wzorce długości, przymiary, płytki wzorcowe, wzorce kształtu i wzorce kątów.
Sprawdziany są przyrządami pomiarowymi używanymi do sprawdzania, czy wartość mierzonej wielkości nie wykracza poza dopuszczalne granice tolerancji. Większość sprawdzianów ma zastosowanie głównie w produkcji masowej.
Płytki wzorcowe stosowane są w różnych zestawach. Do ćwiczeń najlepiej stosować zestaw MLAa II klasy dokładności, zawierający 47 płytek, lub MLAa I klasy dokładności - 49 sztuk (dodatkowo 2 płytki ochronne). Dla zestawiania wzorców z dokładnością 0,001 mm konieczny jest komplet uzupełniający MLAd I klasy dokładności, obejmujący 18 płytek. Zestaw wzorcowy stosowany bezpośrednio do pomiaru powinien być obłożony z obu stron płytkami ochronnymi. Płytka ochronna zawsze tą samą stroną (nie cechowaną) powinna być zwrócona do pozostałych płytek, aby ewentualne rysy na jej powierzchni nie uszkodziły płaszczyzny sąsiedniej płytki (wskazane jest zaopatrzenie pracowni w dodatkowe komplety płytek ochronnych).
Rys. 6. Sprawdziany i wzorce: a) kątownik, b) sprawdzian stożkowy do stożków zewnętrznych, c) sprawdzian stożkowy do stożków wewnętrznych, d) sprawdzian dwugraniczny do otworów (tłoczkowy), e) płytki wzorcowe, f) sprawdzian jednostronny, g) sprawdzian szczękowy dwustronny, h) sprawdzian do gwintów, i) wzornik do zarysu gwintów j) szczelinomierz, k) promieniomierz, 1) wałek kontrolny do zerowania mikrometru , ł) wzornik gwintu o zarysie trapezowym, m) wzornik gwintu o zarysie trójkątnym
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19