8851686127

Grafika komputerowa - wirtualna twórczość 85

pojawiają się nowe, coraz bardziej precyzyjne narzędzia, mające na celu wzbogacenie możliwości artysty, ale także przyśpieszenie jego pracy. Coraz powszechniejszym zjawiskiem staje się udostępnianie w Internecie filmów oraz tekstów instruktażowych, w których artyści ukazują swój sposób pracy. Zawsze są to jednak proste kompozycje, adresowane do młodych twórców, stawiających swoje pierwsze kroki w grafice komputerowej. Mamy tutaj do czynienia nie tylko z udostępnianiem swoich prac, ale także z dzieleniem się doświadczeniem poprzez media.

W grafikach komputerowych można wskazać na pewne sytuacje graniczne, zachodzące pomiędzy nauką a sztuką czy też światem wirtualnym a rzeczywistym. Otóż są one tworzone nie tylko w obrębie pierwotnego dla nich wirtualnego środowiska, ale również łączone są z przetworzonymi cyfrowo obrazami powstałymi na drodze analogowej. Dzieła sztuki wytworzone drogą tradycyjnych technik malarskich istnieją już nie tylko w rzeczywistości, ale również w cyberprzestrzeni. Do podobnych sytuacji można zaliczyć przerabianie dzieł wykonanych na płótnie na naturę cyfrową. Artyści chcą tym sposobem poszerzyć istnienie klasycznych dzieł o bytowość wirtualną bądź dokonują na nich niewielkich zmian (remake) w celu poprawienia jakości⁴⁷.

Częstym zjawiskiem jest podawanie w wątpliwość procesu twórczego dzieła, w którym uczestniczy maszyna (komputer) obdarzona sztuczną inteligencją. Dialog zachodzący pomiędzy artystą a komputerem nazywamy interakcją. Głównym zrzutem w tej kwestii jest umniejszenie roli artysty do rangi inicjatora dzieła: „Artysta inicjuje dzieło, które następnie, i to już nie w procesach konkretyzacji odbiorczych, ale w procesach odbiorczych działań parakreacyjnych czy wręcz kreacyjnych, jest rozbudowywane, rozwijane, powoływane do istnienia”⁴⁸.

Sytuacji tej sprzyja udostępnianie dzieł w sieci internetowej. Artysta wtedy niejako traci kontrolę nad dziełem, gdyż jest ono powielane przez użytkowników komputera, a także niekiedy przekształcane na własne korzyści. Tego typu sytuacji zapobiegają roszczenia o prawa autorskie oraz znaki wodne, metody te nie dają jednak pełnej gwarancji bezpieczeństwa.

W niektórych przypadkach artysta niejako zachęca innych do współuczestniczenia w tworzeniu dzieła. W tym wypadku dzieło jest w pewnej części zainicjowane przez twórcę, zaś jego dopełnienie stanowi twórcza ingerencja odbiorcy. Pojawia się tutaj nowy typ autorstwa - autorstwa dzielonego⁴⁹, które dopuszcza nieskończoną możliwość realizacji danej propozycji artystycznej. Rozbieżności te świadczą o zachwianiu relacji pomiędzy artystą, dziełem sztuki i odbiorcą.

Kontekst istnienia i funkcjonowania dzieła grafiki komputerowej, w którym jest ono rozpatrywane, nieuchronnie prowadzi do zamiany ról estetycznych. Wydaje się, że w środowisku wirtualnym dominuje odbiorca, który może bezpośrednio in-

⁴⁷    Przykładem artysty wykonującego tego typu dzieła jest Tomasz Maroński. Zob.: http://cggalle-ry.itsartmag.com/story.php?title=Aeropolis, data dostępu: 07.12.2012.

⁴⁸    R.W. Kluszczyński, Sztuka w cyberkulturze, [w:] Kultura i sztuka u progu XXI wieku, red. S. Krzemień-Ojak, Białystok 1997, s. 212.

⁴⁹    Por. ibidem, s. 213.