8851686331

10. Wpływ uszkodzeń mózgu powodowanych spożywaniem alkoholu etylowego na zdolności uczenia się i pamięć u ludzi

Martyna Siudak

Katedra Fizjologii Zwierząt i Człowieka Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego Współautorzy: mgr Ziętek Marta, mgr Tober-Marczewska Anna, dr Sideris Elżbieta

Ze względu na społeczne przyzwolenie, w czasach współczesnych wzrasta spożycie alkoholu etylowego. Spożywany w sposób przewlekły powoduje zmiany enzymatyczne, których skutkiem jest występowanie zjawiska tolerancji. Poważnym zagrożeniem staje się częste szukanie pretekstu do spożywania napojów alkoholowych, zarówno wśród osób dorosłych, jak i młodzieży. Obecnie około 25% mieszkańców Europy spożywa ten napój regularnie. Jest on bardzo dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego, ale już ok 1% przyjętej dawki wchłania się na poziomie jamy ustnej. Zatrucia alkoholem etylowym są diagnozowane bez problemu ze względu na charakterystyczne objawy oraz dostęp do specjalistyczne aparatury.

Kluczowym elementem wywołującym uzależnienie od alkoholu etylowego jest jego wpływ na mózg, a w szczególności na zmniejszenie ilości syntetyzowanej wazopresyny argininowej, która bierze udział w procesie uczenia się i pamięci. Jak wiadomo z literatury, etanol jest także czynnikiem neurodegeneracyjnym.

Badanie, którego celem jest sprawdzenie wpływu uszkodzeń mózgu spowodowanych regularnym spożywaniem alkoholu etylowego na zdolności uczenia się i pamięć przeprowadzane będzie na 20 ochotnikach. Grupę kontrolną stanowić będzie 10 osób w ogóle niespożywających alkoholu. Zadaniem uczestników będzie wypełnienie szeregu odpowiednio dobranych ankiet i testów psychologicznych umożliwiających ocenę różnych form uczenia się i pamięci.

Spodziewamy się, że regularne spożywanie alkoholu etylowego korelować będzie ze zmniejszeniem zdolności uczenia się i pamięci w zależności od czasu trwania uzależnienia w porównaniu do osób niespożywających etanolu. Sądzimy jednak, że mimo zmian degeneracyjnych w mózgu i obniżonej zdolności uczenia się, uzależnienie i chęć ponownego spożycia alkoholu będzie czynnikiem dodatnio wpływającym na procesy kognitywne.

11. Jak glikokortykoidy wpływają na pamięć zależną od hipokampa?

Oliwia Zaborowska

Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski

Glikokortykoidy to hormony wydzielane przez nadnercza, których uwalnianie jest ściśle uzależnione od kortykotropiny uwalnianej przez przysadkę. Wraz z adrenaliną i noradrenaliną glikokortykoidy odpowiadają za większość następstw reakcji stresowych. Strukturą mózgu wyjątkowo wrażliwą na wpływ tych hormonów jest hipokamp. Badania histologiczne na szczurzych modelach wykazały, że hipokamp posiada dwa typy receptorów glikokortykoidowychl. W związku z tym odkryciem pojawiły się hipotezy, że przedłużona nadmierna ilość glikokortykoidów może być powiązana z problemami z pamięcią zależną od hipokampa. Badania2,3,4 wykazują, że długotrwale podwyższony poziom glikokortykoidów może zakłócać funkcje elektrofizjologiczne prowadząc do atrofii hipokampa i do śmierci neuronów w tej strukturze, co ma wpływ na pogorszenie zdolności uczenia się zależnego od hipokampa jak i pamięci. W odróżnieniu od badań histologicznych wykonywanych na zwierzętach, u ludzi wiele badań związanych z bezpośrednim wpływem glikokortykoidów na hipokamp jest przeprowadzanych przy użyciu MRI i jednoczesnym kontrolowaniu poziomu kortyzolu.

Na poznanie funkcji glikokortykoidów u ludzi dla procesów pamięciowych w hipokampie pozwalają między innymi badania dotyczące osób chorujących na zespół Cushinga oraz zdrowych osób

10