943483502

13-19 czemra 2017

*36 SMACZNIE I ZDROWO

Kulinaria

_ Ten Lajkonik, nasz Lajkonik, po Krakowie ciągle goni. Lajkoniku taj, luj, poprzez cah kraj. "

Sernik krakowski

Iprzepis pochodzi z lal 60. XX weku, ciasto jest dekorowane w dawnym solu - konfiturą)

Skład:

ciastu

•    15 dag mąki:

•    5 łyżek cukru pudru;

•    12 dag masła:

•    I jajko:

•    2 łyżeczki proszku do pieczenia;

masa serowa

•    30 dag sera na sernik:

•    20 dag cukru;

•    1 opakowanie cukru waniliowego;

•    2 jajka;

•    10 dag rodzynek;

•    5 łyżek mąki ziemniaczanej;

•    3 łyżki kwaśnej śmietany:

•    szczypta soli;

•    konfitura z wiśni do dekoracji ciasta.

Wykonanie:

W celu przygotowania ciasta ucieramy jajko z cukrem na puszystą masę. Na stolnicę przesypujemy mąkę, którą siekamy razem z masłem. Następnie dodajemy proszek do pieczenia i utarte z cukrem jajko. Zagniatamy całość w elastyczne ciasto. ciasta rozwałko-wujemy i wykładamy nim dno i boki uprzednio natłuszczonej tor-townicy (śr. 23 cm). Pozostałe ciasto odkładamy w chłodne miejsce, gdyż później wykorzystamy je do przygotowania ozdobnej kratki na wierzchu sernika. W' dalszej kolejności przystępujemy do przygotowania masy serowej. Oddzielamy żółtka od białek. Białka ubijamy na sztywną pianę ze szczyptą soli. Żółtka ucieramy z cukrem i cukrem waniliowym na puszystą masę. do której dodajemy po łyżce ser. Następnie dodajemy 4 łyżki mąki ziemniaczanej i 3 łyżki śmietany. Masę serową łączymy z ubitą pianą z białek. Rodzynki oprószamy mąką ziemniaczaną i dodajemy do serowej masy. Masę serową przekładamy do tortownicy wyłożonej ciastem. Odłożony kawałek ciasta rozwałkowujemy i tniemy na wąskie paski. Z. pasków tych. na wierzchu sernika, układamy ozdobną kratkę. Ciasto pieczemy przez ok. 50 minut w temperaturze 180 st. C. Ostudzone ciasto dekorujemy wiśniową konfiturą.

Znana z czasów edukacji przedszkolnej piosenka sprawiła, ze trudno odnaleźć kogoś, kto nie wiedziałby, że to w Krakowie harcuje Lajkonik. Lajkonik, inaczej Konik Zwierzyniecki. wraz ze swoim orszakiem pojawia się na ulicach tego miasta, tylko raz w roku. w oktawę Bożego Ciała. W południc wyrusza spod klasztoru Panien Norbertanek na Zwierzyńcu (dzisiaj dzielnica Krakowa, dawniej podkrakowska wieś). Następnie przemieszcza się na ulicę Franciszkańską, pod pałac biskupi, gdzie chwilę tańczy, a chorąży z jego orszaku trzykrotnie, az do ziemi pokłonem chorągwi oddaje cześć biskupowi. Kolejnym punktem wędrówki jest Rynek Główny, gdzie od władz miejskich odbiera haracz i wypija kielich wina za pomyślność miasta i jego mieszkańców. Tam tez. Lajkonik harcując, wnika w tłum, w którym wypchaną sierścią buławą, rozdaje lekkie ciosy na prawo i lewo. które przyjmowane są z zadowoleniem, gdyż podobno wróżą szczęście. / tego wy-nika. ze człowiek potrafi być wdzięczny również za pobicie, trzeba mu to tvlko dobrze wytłumaczyć.

w    +    m

I.ajkonikowy pochód wiązany jest z udziałem w procesjach Bożego Ciała bractwa włóczków. Bractwo swoją siedzibę miało we wsi Zwierzyniec. Włóczkowie zajmowali się spławianiem drewna Wisłą. Według legendy mieli w zamierzchłych czasach odeprzeć atak Tatarów. Po tym zajściu najdzielniejszy z nich wjechał do Krakowa na koniu ubrany w zdobyczny tatarski strój. Wydarzenie to mieli corocznie upamiętniać Pochodem Lajkonika. Dzisiaj rolę dawnych włóczków w lajkonikowej zabawie przejęli pracownicy Wodociągów Miejskich.

dr Izabela Chudzyńska etnolog, antropolog jedzenia fot. Piotr Chudzyński

Zioła i witaminy na wyciągnięcie reki

Syrop klonowy - odżywczy i leczniczy.

Jak brzmi słynna maksyma 1 lipokratesa - ojca medycyny „Przyroda jest lekarzem dla wszelkich chorób". Zachwycamy się jej pięknem i wracamy do naturalnych leków na nasze dolegliwości. Warto dodać, ze wielu pisarzy i poetów czerpało natchnienie w cieniu okazałych drzew. Mają one silne pole energetyczne, które wpływa nie tylko na nasze ciało, ale i duszę. Wystarczy wspomnieć tu lipę naszego poety Jana Kochanowskiego. Klon (Acer), o którym dzisiaj piszę jest okazałym drzewem dającym poczucie bezpieczeństwa i mającym wiele odmian jak: klon jawor (Acer pscudopla-tanus), klon zwyczajny, klon kłosowy, klon srebrzysty. Jego łacińska nazwa oznacza „twardy" i nawiązuje do twardości i solidności tego drzewa. Rośnie w strefie umiarkowanej w Ameryce, Europie i Azji Mniejszej. Klon jawor to nasz największy rodzimy klon stanowiący jeden z ważnych składników tworzących górskie lasy w Polsce. Osiąga wysokość do 35 metrów i jest drzewem długowiecznym około 250 do 350 lat a nawet więcej. Jego liście przypominają liście klonu zwyczajnego, ale posiadają tylko 3 klapy i są łagodniej zakończone. Owoce tzw. podwójne skrzydlaki z prawie kulistymi orzeszkami i skrzydełkami. Pamiętam z dzieciństwa jak puszczaliśmy z wysokości naszych strychów te kręcące się wokół własnej osi małe wiatraczki a wieczorami wiosną siadały na nich chmary chrabąszczy, ló były czasy, dziś zobaczyć chrabąszcza to rzadkość.

Klon w tradycji Indian

Indianie północnoamerykańscy jedli młode gałązki klonu a także nasiona, które zbierano już dojrzałe a następnie je pieczono albo zachowywano na zimę. Indianie pili także świeży sok z drzewa klonowego a napar z kory lub korzeni był stosowany do opatrywania ran i ropni oraz uśmierzania bólów oczu. Umiejętność wytwarzania syropu klonowego stosowanego od wieków przez Indian Ameryki Północnej jako substancji odżywczej i leczniczej, według legend została im przekazana przez bogów. Zbiorom towarzyszyły rytuały a w dzień pierwszej wiosennej pełni Księżyca obchodzono święto wykonując „Taniec Klonu". Dzięki pierwszym białym osadnikom przybywającym do Ameryki, którzy zafascynowani syropem klonowym zaczęli go sami wytwarzać, stał się on do końca XIX wieku głównym słodzikiem, używanym w amerykańskich i kanadyjskich domach. Również i dzisiaj możemy jeść mknie liście lub zielone owoce wszystkich gatunków kio-nu surowe lub gotowane.

Syrop klonowy

len niezwykły dar natury otrzymuje się z klonów mających między 30 - 40 lat wczesną wiosną, gdy jest słodki. W każdym drzewostanie wierci się kilka otworów i montuje specjalny kranik. dzięki któremu sok spływa bezpośrednio do pojemników. Co ciekawe drzewa te, mogą być wykorzystywane nawet przez 100 łat. Syrop klonowy jest jedynym na świeeie produktem komercyjnym całkowicie naturalnym. Zawiera między innymi cynk, wapń. magnez, sole fosforu i manganu oraz witaminy głównie z grupy B a także niacynę. kwas foliowy i biotynę.

Sama niacyna obniża poziom cholesterolu, poprawia krążenie i ma korz>Mny wpływ

na układ nerwowy.

*

Badania przeprowadzone w ostatnich lalach odkryły 54 nieopisanych wcześniej korzystnych związków. Większość z nich to antyoksydan-ty o działaniu prze-ciwnowotworowym, antybakteryjnym i przeciwdziałającym cukrzycy oraz poprawiającym czynność wątroby. Działanie antyrakowe zaobser

wowano jako hamowanie procesu naranazania komórek nowotworowych w przypadku raka płuc, prostaty, piersi, okręz-nicy i mózgu. Naukowcy mają nadzieję, ze te nowe odkrycia mogą posłu/yć do syntezy leków na bazie syropu klonowego pomocnych w zwalczaniu śmiertelnych chorób. Bakteriobójcze i przeciwzapalne właściwości syropu klonowego są wyższe niż ma miód. Dlatego jego spożywanie korzystnie wpływa na zdrowie i odporność organizmu człow ieka, jeśli zastąpimy nim biały cukier.

Klon znalazł również zastosowanie w meblarstwie artystycznym ze względu na charakterystyczne „ptasie oczko” na przekroju. Drewno klonu cenione jest również w lutnictwie, wykonuje się z niego topy gitar i gryfy, a Stradivarius wykonywał dolne pokrywy skrzypiec. Syrop klonowy znalazł także zastosowanie w kuchni jako polewa i dodatek do naleśników, gofrów, pieczenia ciast. mięs. sałatek, marynat oraz jako slod/ik do napojów. Produkowane sa również z niego cukierki klonowe, cukier i masie* klonowe. Można więc z całą pewnością stwierdzić, ze klon w pełni zasługuje na miano „drzewa życia".