9524124217

STRESZCZENIE

Duża ilość surowców ubocznych i odpadów powstających w przemyśle rybnym, w tym z przetwórstwa łososi hodowlanych, skłania do poszukiwania racjonalnego sposobu ich zagospodarowania. Skóry z mechanicznego odskórzania łososi zawierają ok. 15% kolagenu i 25% tłuszczu. Dlatego też, zamiast przerabiania ich na mączkę paszową, mogłyby zostać wykorzystane do odzysku tych substancji.

Pierwszym głównym celem pracy było opracowanie warunków ekstrakcji oleju ze skór. Sprawdzono, czy możliwe jest odzyskiwanie oleju z surowca w temperaturze nie przekraczającej 15°C. Stwierdzono, że już po 1 minucie mieszania rozdrobnionych skór z wodą i po odwirowaniu mieszaniny, wydajność ekstrakcji oleju była bardzo duża i wynosiła ok. 83%. Równocześnie określono jakość wydobywanego oleju poprzez oznaczenie zawartości pierwotnych (LOO) i wtórnych (test TBA) produktów utleniania oraz liczby kwasowej i składu kwasów tłuszczowych (ze szczególnym uwzględnieniem zawartości EPA i DHA). Metoda „na zimno” pozwoliła na otrzymywanie oleju rybnego z dobrą wydajnością i przy niewielkim nakładzie energii i, co bardzo ważne, nie prowadziła do niekorzystnych przemian oksydacyjnych i hydrolitycznych. Ponadto, w trakcie wydobywania oleju nie następowały straty surowca kolagenowego, który został następnie wykorzystany do otrzymywania żelatyny. Zbadano wpływ czasu przechowywania zamrażalniczego skór na jakość otrzymywanego z nich oleju. Przemiany oksydatywne zachodziły w surowcu nawet w -20°C, przy czym LOO (będąca miernikiem zawartości pierwotnych produktów utleniania) oleju obecnego w skórach przechowywanych w stanie nierozdrobnionym osiągnęła wartości powyżej 15 mEq02/kg tłuszczu po 110 dniach, zaś w oleju w skórach rozdrobnionych już po 70 dniach przechowywania. Podczas przechowywania oleju w temperaturze pokojowej procesy oksydacji zachodziły ok. 2 razy szybciej niż w warunkach chłodniczych, chociaż skład kwasów tłuszczowych ulegał jedynie niewielkim zmianom. Określono przydatność suszonych ziół o właściwościach przeciwutleniających do poprawiania stabilności oksydatywnej oleju. Dodatek rozmarynu do oleju, już w stężeniu 1% wydłużał okres indukcji reakcji utleniania około 9 razy w porównaniu do próby kontrolnej. Inne zioła: oregano i szałwia nie wykazywały tak silnego działania przeciwutleniającego jak rozmaryn.

Drugim głównym celem było opracowanie optymalnych warunków mikrokapsułkowania otrzymanego oleju metodą emulsyjną z wykorzystaniem suszenia sublimacyjnego. Jako materiał otoczek mikrokapsułek wykorzystano żelatynę, pochodzącą z tego samego surowca, co olej. Stwierdzono, że optymalny skład emulsji przeznaczonej do wytwarzania mikrokapsułek z olejem rybnym stanowiło 20% stężenie białka w mieszaninie

7