Silniki wykonawcze prądu stałego
Silniki prądu stałego, jak już wspomniano wyżej, charakteryzują się dobrymi właściwościami ruchowymi - dużym zakresem regulacji prędkości obrotowej oraz dużym momentem rozruchowym. Dzięki temu są chętnie stosowane w układach napędowych, szczegó lnie energoelektronicznych.
W zależności od sposobu połączenia uzwojenia wzbudzającego silniki prądu stałego dzielimy na:
- samowzbudne: bocznikowe, szeregowe i szeregowo-bocznikowe,
- obcowzbudne.
Ponadto są budowane silniki o magnesach trwałych, w których źródłem strumienia magnetycznego jest magnes trwały.
Pracę silnika prądu stałego opisują zależności wynikające z praw indukcji elektromagnetycznej i elektrodynamiki:
E = ke<X>(0 i Me = keOIa,
gdzie: E - siła elektromotoryczna indukowana w twomiku silnika, w V; ke - stała zależna od konstrukcji maszyny; - strumień magnetyczny wywołany prądem wzbudzenia, w Wb; co - prędkość kątowa, w rad-s' ; Me - moment rozwijany przez silnik, w N-m; Ia - prąd twomika, w A.
W stanie ustalonym pracę silników wszystkich typów opisuje następujące równanie:
Po podstawieniu zależności E = kc O co otrzyma się:
Z powyższego równania można wyznaczyć prędkość kątową silnika:
a po podstawieniu zależności Ia = —
kc<D
otrzyma się:
co = ©o -
Mc
gdzie: coo =--prędkość kątowa idealnego biegu jałowego.
keO
W stanie ustalonym pracy silnika, momentowi obciążenia Mi, przeciwstawia się równy co do wartości, lecz przeciwnie skierowany moment elektromagnetyczny Me, któremu odpowiadają określone wartości prądu twomika Ia i strumienia O, przy czym wartość strumienia zależy od napięcia zasilania w silnikach: bocznikowym i obcowzbudnym lub od prądu obciążenia w silniku szeregowym. Znając prąd twomika Ia i napięcie zasilania U, można określić napięcie E, a na tej podstawie, przy znanej wartości strumienia, szukaną prędkość kątową co.
Najważniejsze właściwości mchowe silników są przedstawiane w sposób wykreślny za pomocą charakterystyk:
co = f(I) lub co = f(M) przy U = const i Rf= const zwanych charakterystykami mechanicznymi silnika prądu stałego (rys. 2).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
9