Temperatura barwowa w stopniach Kelvina
W każdym bardziej zaawansowanym aparacie można znalez
ć funkcję
ustawienia temperatury barwowej, w opcjach związanych z balansem bieli,
jednak zazwyczaj ograniczamy się do prekonfigurowanych programów WB.
Niestety, ustawienie programowe nie w każdych warunkach się sprawdzi -
zazwyczaj wtedy właśnie rozpoczyna się nasz romans z Kelwinami.
W dużym uproszczeniu, czyli bez wdawania się w dywagacje z dziedziny fizyki,
temperatura barwowa to obiektywna miara wrażenia barwy danego z
ródła światła. Słowo
"wrażenia" jest tu o tyle istotne, że w przeciwieństwie do człowieka sprzęt elektroniczny nie
dysponuje mózgiem, który zgodnie z tak zwanym prawem stałości barwy skorygowałby
odczyt matrycy. To właśnie ta różnica sprawia, że ludzie postrzegają biały obrus jako biały
niezależnie od oświetlenia, zaś nasz aparat będzie przekłamywał kolor, zmieniając go w
zależności od barwy światła. Doprowadza to do pewnego paradoksu - w pewnym sensie
można powiedzieć, że nie wolno nam wierzyć własnym oczom, gdyż wraz z mechanizmami
zachodzącymi w mózgu "okłamują" nas one - jednak robią to dla naszego własnego dobra.
Jednocześnie obiektywizm elektronicznego rejestratora staje się jego największym
przekleństwem, nas zaś zmusza do "mówienia" naszemu sprzętowi który kolor w danej scenie
jest biały.
Naturalnie człowiek nie byłby człowiekiem gdyby nie wymyślił szeregu rozwiązań
mających zwolnić go z tego obowiązku. Niestety, żadne z nich do tej pory nie przynosiło tak
dobrych rezultatów jak byśmy chcieli. Automatyczne ustawienie balansu bieli sprawdza się
na krótką metę, lecz jest obarczone poważną wadą. Automat bowiem ma to do siebie, że
wyszukuje najjaśniejszy punkt sceny i przyjmuje, że jest to kolor biały. Nie zawsze jest to
prawdą. Wspomniane już programy balansu bieli stanowią pewną pomoc jednak i one w
pewnych sytuacjach nie wystarczą. Pozostaje nam wtedy skorzystać z naszych własnych oczu
i zasygnalizować sprzętowi, że białe jest białe, nie zaś żółte czy niebieskie.
Drugą sytuacją, w której chcielibyśmy manipulować Kelwinami jest świadomy zamiar
okłamania aparatu. Często bywa tak, że program balansu bieli się nie myli, ale nam to nie
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina strona 1 / 4
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina
odpowiada - chcemy, żeby scena była ciekawsza. Wtedy również narzucamy sprzętowi
określone widzenie sceny, jednak tym razem świadomie robimy to błędnie.
Tak naprawdę korzystanie z manualnego ustawienia temperatury barwowej wymaga
tylko nieco wprawy. Na początek należy pamiętać, że:
" Światło świecy ma temperaturę barwową 2000-2800 K (Kelwinów)
" Światło żarowe ma temperaturę barwową 3000-4100 K
" Światło jarzeniowe ma temperaturę 4200-5100 K
" Światło słoneczne ma temperaturę 5200-5300 K
" Światło lampy błyskowej ma temperaturę 5400 K
" Światło dzienne przy zachmurzonym niebie ma temperaturę 5500-5900 K
" Światło dzienne w miejscu zacienionym ma temperaturę 6000-8000 K
Tak prezentuje się powyższa skala w wersji rozszerzonej:
Powyższe dane dają nam pewne pojęcie na temat tego jak "wygląda" temperatura w
konkretnych przypadkach, jednak najlepszą metodą jest strzelanie, strzelanie i jeszcze raz
strzelanie.
Mechanizm korekcji barwnej jest prosty. Korzystając z powyższej stali podajemy
aparatowi jakiego światła jest najwięcej. Na przykład, światło świeczki jest żółte, wchodzące
niemal w pomarańcz - z powyższego rysunku możemy odczytać, że ma temperaturę barwową
około 2000 K. Ustawiamy zatem ilość Kelwinów na 2000, a potem, przy strzeleniu zdjęcia w
formacie np. JPG oprogramowanie aparatu "powie sobie":
- Acha. Skoro światło ma 2000 K, to znaczy, że w scenie jest za dużo światła
pomarańczowo-żółtego. Żeby biel wyszła biała muszę zatem dodać stosowną ilość światła
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina strona 2 / 4
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina
niebieskiego. Jak "myśli" tak robi, a w efekcie otrzymujemy poprawne odwzorowanie
kolorów.
I tu drobna dygresja. Gdy strzelamy w formacie RAW, ów proces "myślenia" nie
zachodzi - uzyskujemy wyłącznie "surowe" odczyty z matrycy, nietknięte przez
oprogramowanie, co pozwala nam póz
niej w zaciszu swojej pracowni dostosować balans bieli
(a więc i temperaturę barwową) i wiele innych aspektów każdej fotografii. Warto zresztą
wyrobić sobie nawyk strzelania w dwóch formatach naraz, gdyż jest to ustawienie oferowane
przez każdy bardziej zaawansowany sprzęt, a potrafi nam ono zaoszczędzić wiele frustracji
jeśli jednak poczujemy się nieusatysfakcjonowani wybranymi ustawieniami WB.
Generalna zasada jest następująca: im niższą temp. barwową ustawimy, tym zdjęcie
będzie bardziej niebieskie. Im wyższą, tym bardziej żółte. Poniżej przykłady sfotografowania
tej samej sceny na różnych ustawieniach temperatury barwowej. Kolejne stopnie to 2000 K,
2500 K, 3000 K, 3500 K, 4000 K, 5000 K, 6000 K, 7000 K, oraz 14000 K.
2500 K 3000 K
2000 K
3500 K 4000 K 5000 K
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina strona 3 / 4
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina
6000 K 7000 K 14000 K
W tym przypadku poprawnie dobrana temperatura barwowa wynosiła 4000K
Temperatura barwowa w stopniach Kelvina strona 4 / 4