9679385037

38 Wojciech Adamczyk

Podsumowując, należy stwierdzić, że efektów ekspansji wielkich zagranicznych koncernów na chiński rynek medialny nie można jednoznacznie ocenić pozytywnie lub negatywnie. Złożoność sytuacji politycznej i ekonomicznej najludniej zamieszkanego państwa świata wymusiła na międzynarodowych korporacjach i należących do nich środkach przekazu prowadzenie polityki „rozmiękczania” struktur reżimu. Dlatego też wiele opisywanych działań magnatów prasowych budzi tak liczne kontrowersje. Z drugiej jednak strony trudno nie zauważyć pozytywów działalności News Corp., AOL Time Warner, Viacom, Disney Corporation, Bertelsmanna czy brytyjskiej BBC w sferze polityki, ekonomii czy w kwestii liberalizacji życia w Chinach. Dostęp tak licznej grupy obywateli do coraz pełniejszych informacji o świecie może być zwiastunem zbliżającego się końca autorytarnych rządów. Choć, jak słusznie zauważył Yuezhi Zhao, w sytuacji, kiedy elity dogadują się z kapitałem co do działań legitymizujących chińskie władze i przynoszących profity, większość obywateli pozostaje bez prawa głosu w podlegającym procesom globalizacji, komercjalizacji i koncentracji systemie mediów⁵². Pomocna dłoń wyciągnięta przez wielkie koncerny, wspierające w ostatnich latach Chiny w przystąpieniu do WTO czy przyznaniu temu państwu prawa do organizacji olimpiady w 2008 roku, może świadczyć o chęci nie tyle ustabilizowania sytuacji politycznej, ile ugruntowania pozytywnych, sprzyjających interesom, relacji z władzami. Żądza zysku w obecnej sytuacji wydaje się najważniejszym motorem działań magnatów medialnych, choć w dłuższej perspektywie nie można wykluczyć również innych celów strategicznych, z doprowadzeniem do obalenia reżimu włącznie. Podejmowane przez chińskie władze w ciągu ostatniej dekady próby stworzenia alternatywy w sektorze mediów elektronicznych, która służyłaby skuteczniejszej kontroli nad przepływem informacji i przeciwstawiała się dominacji zachodniej kultury, mogą być już nieco spóźnione. Fascynacja nowoczesnymi technologiami i możliwościami, które one stwarzają, prowadzi często do uzależnienia. A przewaga zachodniego kapitału w tej dziedzinie wydaje się dziś niepodważalna.

Jak News Corp. pozyskiwał Pekin dla swoich planów

Lipiec 1993 Rupert Murdoch nabywa większość akcji założonej w Hongkongu STAR TV, co stanowi oczywistą próbę uzyskania dostępu do chińskiego rynku mediów

Wrzesień 1993 Murdoch naraża się chińskim władzom stwierdzeniem, że telewizja satelitarna jest „niedwuznaczną groźbą dla wszystkich totalitarnych ustrojów”

⁵² Y. Zhao, The Slale, ihe Market..., jw., s. 208.