Badanie kliniczne: obserwacja (test Adamsa), pomiary (skoliometr, pion z C7), pojemność oddechowa w skoliozach > niż 70° (hypokifoza piersiowa)
Diagnostyka radiologiczna: (kąt Cobba, test Rissera, kręg stabilny - centralna pionowa linia krzyżowa), wielkość rotacji - Nash Moe, Perdriolle, TK.
Leczenie.
Cele leczenia: zapobieganie progresji, zachowanie kompensacji kręgosłupa, optymalizacja wydolności oddechowej i poprawa kosmetyczna.
Postępowanie nieoperacyjne: obserwacja w skrzywieniach < 25° u niedojrzałych szkieletowo chorych i w skrzywieniach > 50° dojrzałych kostnie.
Ćwiczenia: jako uzupełnienie leczenia (nie wpływają na przebieg naturalny skoliozy).
Gorset: skrzywienie > 30° - 40° podczas pierwszej wizyty i > 25° przy udokumentowanej progresji (R=3 lub mniej).
Główny cel stosowania gorsetu: zahamowanie progresji, aż u 85% chorych i około 50% korekcji. Po odstawieniu gorsetu powrót skrzywienia do wielkości wyjściowej sprzed gorsetu.
Leczenie operacyjne.
Wskazania: postępujące skrzywienia > 45° u rosnących dzieci, niepowodzenie w leczeniu gorsetowym, postępujące skrzywienia > 50° u dorosłych.
Cele operacji: zapobieganie progresji skrzywienia, zapewnienie kompensacji, poprawa wydolności oddechowej, prewencja bólu, poprawa kosmetyczna.
Usztywnienie tylne w zależności od wzoru skrzywienia, kręg dystalny możliwie neutralny rotacyjnie, stabilny, ustawiony horyzontalnie w stosunku do kości krzyżowej.
Usztywnienie proksymalne w podwójnym strukturalnym skrzywieniu piersiowym (Typ V) - oba skrzywienia powinny być objęte usztywnieniem.
Usztywnienie przednie krótkie i korektywne skrzywienia piersiowo/lędźwiowe i lędźwiowe bez współistniejącej kifozy, korekcja skoliozy lędźwiowej z odtworzeniem lordozy.
Połączona spondylodeza przednia i tylna: poważne skrzywienia > 90° sztywne, o złej kompensacji.
Czynniki predestynujące - rozwinięcie „crankshaft phenomenon” (R=0, kąt Cobba > 60°, rotacja szczytu skrzywienia > 20°), procedurą z wyboru - przednia discektomia + usztywnienie oraz tylne instrumentarium + usztywnienie.
Instrumentarium - wielosegmentowe z użyciem śrub nasadowych.
Technika operacyjna - dwie jednostki krwi autogennej, odzysk śródoperacyjny krwi, monitorowanie funkcji rdzenia, usztywnienie z zastosowaniem wszczepów kostnych autogennych.
Krzysztof Kołtowski
Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej Szpital im. Św. Jadwigi Śląskiej, Trzebnica
Wprowadzenie. Celem pracy jest krytyczna analiza różnych sposobów postępowania rehabilitacyjnego w okresie przed i pooperacyjnym w leczeniu skolioz idiopatycznych.
Materiał i metody. W latach 1995-2008 leczono operacyjnie 2540 skolioz, w tym 1960 idiopatycznych. W latach 1985-2003 w I grupie pacjentów prowadzono jednolity 4 tygodniowy tok przygotowania do zabiegu operacyjnego składający się z kinezy i fizykoterapii polegający na ćwiczeniach asymetrycznych, oddechowych, kondycyjnych, ćwiczeniach w wodzie, wyciągach poziomych, grawitacyjnych, autowyciągach oraz elektrosty-mulacji, okładach parafinowych. W latach 2003-2008 w II grupie pacjentów nie stosowano przygotowania do leczenia operacyjnego. Analizie poddano obie grupy pacjentów oceniając wynik leczenia operacyjnego wyrażony w stopniu korekcji skoliozy oraz długości rekonwalescencji pooperacyjnej. W leczeniu pooperacyjnym w obu grupach stosowano identyczne zalecenia rehabilitacyjne.
Wyniki. W grupie I i II nie stwierdzono istotnej różnicy w uzyskanej operacyjnej korekcji skoliozy, która wynosiła średnio 66%, ani w długości okresu rekonwalescencji mierzonej w dniach do pionizacji po zabiegu oraz długości pobytu w szpitalu oraz ocenie wydolności w step-teście i pojemności życiowej płuc.