Istotnym elementem dostosowania składu gatunkowego drzewostanu do warunków siedliskowych powinno być również wprowadzanie dolnych warstw, ponieważ sposób ten doskonale umożliwia pielęgnowanie siedliska i drzewostanu. Bardzo dobre rezultaty można uzyskać, np.: poprzez wprowadzanie drugiego piętra bukowego w litych drzewostanach sosnowych na siedlisku LMśw lub Lśw, po pierwszych trzebieżach, co zabezpiecza siedlisko przed degradacją. Dzieje się tak m. in. przez opad wartościowej, szybko rozkładającej się ściółki oraz tworzenie mikroklimatu wnętrza lasu. Podszyty winny być wprowadzane szczególnie na siedliskach ubogich i średnio żyznych w celu urozmaicenia składu gatunkowego. Zaniechanie przebudowy lub pozostawienie drzewostanu naturalnym procesom może okazać się krytyczne w przypadku gatunków wymagających dłuższej górnej osłony, do jakich należy buk i jodła.
Przebudowę drzewostanów należy prowadzić w każdej fazie rozwoju drzewostanu, a jego intensywność powinna wynikać z okresu, w którym istniejący drzewostan powinien zostać zastąpiony docelowym. Taką przebudowę lasów Beskidu Małego postulował 50 lat temu Myczkowski [1957, 1958]. Należy jednak pamiętać, że w Beskidzie Małym mamy do czynienia przede wszystkim z lasami gospodarczymi, pośród których nie brakuje fitocenoz w najbardziej zaawansowanych formach i fazach degeneracyjnych wraz z silnie zdegradowanymi siedliskami. Taki stan roślinności wymusza prowadzenie dokładnych badań glebowych, podczas prób określania zgodności fitocenozy z biotopem [Kurowski 2001], poprzedzających przebudowę drzewostanu.
Z punktu widzenia problematyki niniejszej pracy istotne jest nie tylko to w jaki sposób realizowane są założenia przebudowy zdewastowanych drzewostanów na interesującym nas obszarze, ale również jak odbywa się gospodarowanie w dobrze zachowanych fragmentach lasów. W celu weryfikacji działań gospodarczych wykorzystano powierzchnie badawcze Myczkowskiego [l.c.], które zestawiono z aktualnymi danymi z operatów urządzeniowych za lata 1995-2007 oraz własnymi obserwacjami poczynionymi w terenie (por. tab. 7, roz. II. 3.).
Powierzchnie leśne wskazane przez Myczkowskiego [l.c.] wytypowane były w oparciu o kryterium naturalności i zgodności z siedliskiem. Stanowiły je przede wszystkim starodrzewie bukowe i bukowo-jodłowe, bowiem drzewostany buczyn karpackich o składzie zbliżonym do naturalnego, to głównie lasy mieszane, bukowo-jodłowe, z udziałem jaworu, świerka i innych domieszek, będących pozostałością sukcesji drzew, np.: brzozy. Wyselekcjonowane drzewostany stanowiły resztki naturalnych fragmentów
- 151 -