Rozdział Udział pielęgniarki w tworzeniu warunków do utrzyma5

Posiłki powinny być przyjmowane 5 razy dziennie, z przewagą produktów zbożowych, które są źródłem energii. Warzywa i owoce należy spożywać do każdego posiłku. Wskazane są produkty mleczne bogate w wapń. bowiem w okresie wzrostu zapotrzebowanie wzrasta do 8(X)—1200 mg/dobę. Białko, witaminy i żelazo, zawarte w mięsie, drobiu, rybach, jajach, powinno być spożywane w co najmniej jednym posiłku w ciągu dnia. Ryby — 2 razy w tygodniu. Zapotrzebowanie na tłuszcze, które są źródłem lipidów wchodzących w skład błon komórkowych i nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin A, D, E, K oraz energii, pokrywa się przez spożywanie masła (dzieci do 3 roku życia) i olejów roślinnych. Obecnie zaleca się stosowanie wysokiej jakości margaryn.

Pielęgniarka, opiekując się pacjentem oraz promując zdrowy styl odżywiania, uczy pacjenta i jego rodzinę zasad zdrowego odżywiania się, wpływa na kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych, tym samym zapobiega chorobom wynikającym ze złego odżywiania.

W ocenie sposobu żywienia korzysta się z metod jakościowych i ilościowych.

W metodzie jakościowej ustala się częstotliwość posiłków w ciągu dnia oraz rodzaj posiłków.

W ocenie ilościowej uzyskuje się informacje dotyczące ilości produktów i składników odżywczych.

Optymalne żywienie oznacza stosowanie rozmaitych zestawów produktów żywieniowych, zapewniających pełnowartościowe białko, składniki mineralne i witaminy.

Woda nic jest składnikiem pokarmowym, odgrywa jednak ważną rolę, bowiem wszystkie procesy w organizmie zachodzą w środowisku wodny m. Człowiek wydala wodę z moczem, kalem, powietrzem wydychanym, z potem.

Bilans wody powinien być zerowy. Ilość wody pobieranej zależy od wieku, rodzaju wykonywanej pracy, klimatu, pory roku, natężenia procesów przemiany materii. Człowiek powinien w ciągu doby przyjmować ok. 2000 ml wody. Zaleca się napoje wartościowe: wody mineralne, soki owocowe i warzywne zawierające witaminy i składniki mineralne.

Sposób żywienia ma decydujący wpływ na zapobieganie chorobom cywilizacyjnym, takim jak otyłość, miażdżyca, nadciśnienie.

Podczas hospitalizacji odżywianie pacjenta niejednokrotnie związane jest z terapią. Pielęgniarka uwzględnia wówczas zalecenia lekarza, a wraz z dietetykiem szpitalnym odpowiedzialna jest za sposób odżywiania pacjenta (patrz podrozdz. 7.4.1).

W celu utrzymania dobrego stanu odżywienia pacjenta pielęgniarka powinna uwzględniać następujące zasady:

•    dobierać dietę i różnorodne składniki pokarmowe w diecie w zależności od stanu zdrowia pacjenta,

•    urozmaicać pożywienie,

•    wykorzystywać różne techniki karmienia, w zależności od stanu pacjenta (doustnie, przez zgłębnik),

•    prowadzić odżywianie różnymi drogami:

- dojelitowo,

-    pozajelitowe,

-    przez przetokę jelitową,

-    przez przetokę żołądkową,

-    doustnie.

•    uwzględniać zwyczaje, upodobania i dobre nawyki żywieniowe pacjenta,

•    promować zdrowe odżywianie pacjentów i ich rodzin.

Diety specjalne są częścią leczenia (patrz podrozdz. 7.4.4) uwzględniającego przemiany chemiczne zachodzące w układach i narządach. Jedną z zasad leczenia dietetycznego jest stosowanie diety systematycznie i przez długi okres. Do zadań pielęgniarki należy:

•    dobieranie potraw o odpowiednim składzie, uwzględniając upodobania pacjenta,

•    namawianie, nakłanianie dojedzenia

•    ograniczanie jedzenia,

•    podawanie posiłków często i w małych ilościach,

•    dbanie, aby pożywienie było urozmaicone.

Dla pacjentów, którzy spożywają posiłki w łóżku, należy' stworzyć odpowiednie warunki:

•    przed podaniem posiłków wywietrzyć pomieszczenie,

•    wynieść z pomieszczenia przybory, takie jak kaczki, baseny,

•    umyć ręce,

•    posadzić pacjenta.

•    nakryć stolik przyłóżkowy,

•    założyć serwetkę,

•    jedzenie podawać na ciepłych talerzach,

•    jeżeli jest to konieczne, jedzenie rozdrobnić, wyjąć ości z ryb (dotyczy dzieci, osób starszych, unieruchomionych),

•    podawać napoje w czasie jedzenia,

•    nie zmuszać pacjentów, aby jedli szybciej,

•    zachęcać pacjenta do samodzielności,

•    pacjenci, którzy mogą chodzić, powinni spożywać posiłki w jadalni.

Na oddziałach szpitalnych posiłki podawane są pacjentom w następujących godzinach dnia:

•    śniadanie    7.0(1-8.00

•    drugie śniadanie    10.00

•    obiad    12.30-13.00

•    podwieczorek , 16.00

•    kolacja    18.00-18.30

Pacjentom wymagającym specjalnego leczenia dietetycznego (np. częstszego podawania posiłków) posiłki dostarczane są w określonych godzinach przez pielęgniarkę działu żywienia lub dietetyczkę.

I

753