9814372290

683

kwartalnika Surface Science, poświęconego fizyce i cliemi i powierzchni. Nowe czasopismo zawierać ma prace z podstaw teoretycznych i doświadczalnych zjawisk zachodzących na powierzchniach z pominięciem natomiast zastosowań praktycznych. Należy sądzić, że pismo służyć będzie postępowi całkiem niepowierzchownej wiedzy o powierzchniach.

Journal of Nuclcar Science and Technology

Japońskie Towarzystwo Energii Atomowej rozpoczęło wydawanie miesięcznika Journal of Nuclear Science mul Technology. Artykuły drukowane są w językach angielskim, francuskim lub niemieckim.

Czasopismo zawiera prace oryginalne z fizyki jądrowej oiaz krótkie streszczenia prac z tejże dziedziny, opublikowanych gdzieindziej w języku japońskim.

J, Franek (1882-1964)

Dnia 21 maja 1904 r. zmarł w Getjmdze James Franek, wybitny fizyk niemiecki.

Franek uiodził się 20 sieipnia 1882 r. w Hamburgu. Studia wyższe rozpoczął na Uniwersytecie w Heidelbergu początkowo na kierunku geologii i chemii, następnie studiował fizykę na Uniwersytecie Berlińskim, gdzie w roku 1906 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy o ruchliwości jonów w gazach. W roku 1907 został asystentem Rub^nsa. W roku 1913 wspólnie z Gustawem Hertzem wykonał słynne doświadczenie, które jest opisywane w każdym niemal podręczniku fizyki współczesnej. W doświadczeniu tym mierzono natężenie prądu w rurze wypełnionej parą rtęci między żarzoną katodą a zimną anodą. W pobliżu katody umieszczona była siatka przyspieszająca elektiony, utrzymywana na potencjale nieco wyższvm od anody. Doniosłym wynikiem tego doświadczenia było stwierdzenie, że natężenie prądu zmienia się skokowo, dla pewnych, ściśle określonych, wartości napięcia przyspieszającego. Było to piękne i bardzo bezpośrednie potwierdze-

Postępy F zyki, Tom XV, Zeszyt 6 nie świeżej wówczas teorii Bohra o dyskretnych stanach energetycznych atomów.

Za pracę tę FianckiHertz otrzymali w loku 1926 Nagrodę Nobla.

W czasie I Wojny Światowej Franek został powołany do wojska i rozpoczął służbę jako prosty żołnierz. Był lanny, uzyskał odznaczenia wojskowe i stopień oficerski.

Od roku 1918 pracował w Kaiser-Wilhelm Institut fur Physikalisclie Chemie w Berlin-Dahlem. W roku 1920 został powołany na katedrę w Getyndze Tu powstały jego prace o przekazywaniu energii w zderzeniach cząsteczkowych, teoria piocesów wygaszania fluorescencji, nowa metoda wyznaczania ciepła dysocjacji cząsteczek dwua-tomowych na podstawie ich widm pasmowych przez ekstiapolację poziomów' oscylacyjnych. Rozważania nad sprzężeniem między przejściami elekt lonow \ mi a oscylacjami atomow v. cząsłeczce aopiowadziły go do sformułowania zasady, opiacowanej później pizez c on do n a w ionnie falowo •mechanicznej i znanej jako zasada Francka-Condona. Piace te wyjaśniły rozkład natężeń v. widmach pasmowych i istnienie ciągłych w^ridm cząsteczkowych.

Uczniami Franek a było bardzo wielu znanych obecnie fizyków, między innymi Blackett Condon,Maier Ucibnitz, Op-j> e n h e i m e r, R a b i n o w i t c h.

Cdy po objęciu w Niemczech władzy przez Hitlera ogłoszono tak zwaną Ustawę Norymberską, V ranek odważnie opublikował list otwarty, w którym potępił te zarządzenia i zrezygnował z zajmowanej katedry. Mimo ż* był Żydem, mógł nadal pozostać w Niemczech ze względu na odznaczenia uzyskane w czasie 1 Wojny Światowej. Nie skorzystał jednak z tego, opuścił Niemcy i przeniósł się początkowo do Kopenhagi, gdzie współpracował z Nielsem Bohrem, a następnie do fetanów Zje Inoczonych, gdzip w Uniwersytecie Chicago zajmował się pio-blemami fotochemicznymi, a w szczególności baidzo ważkim zagadnieniem fotosyntezy w zielonych roślinach. Ostatnią pracę z tej dziedziny oddał do druku na kilka tygodni przed śmieicią.

W czasie II Wojny Światowej Fianck brał udział w placach nad kontrolowanym

45