Zasada subsydiarności i proporcjonalności- można poświęcić dobro osoby trzeciej tylko, gdy nie ma innego sposobu i tylko, gdy ma ono wartość niższą niż chronione.
Np. wielka powódź, puszczenie za zgodą wojewody, wody na grunty rolników, rzadko zamieszkanych, pod Wrocławiem, w obronie starówki wrocławskiej.
§2 dopuszcza się jeszcze, gdy dobro jest jednakowej wartości, a także mniejszej wartości, ale nie oczywiście, tu mamy do czynienia z wyłączeniem winy.
Gdzie szukać kryteriów ustalania wartości dóbr? W KK, wskazówką, jest wysokość sankcji(im większej wartości dobro, tym wyższej wartości sankcja).
W przypadku przekroczenia granic sprawca odpowiada, za ten uszczerbek, który spowodował.
W części wojskowej: art. 319 - Stan ostatecznej potrzeby; dot. Żołnierzy.
• Jest to narzędzie do wymuszenia wykonania rozkazów, dot. tylko prawnych.
• Jak powinna się kształtować odpowiedzialność, gdy przy wykonaniu dochodzi do naruszenia prawa?
Z procesu norymberskiego:
a) Koncepcja ślepych bagnetów - rozkład ma być bezwzględnie wykonany i wykonawca nie podlega karaniu, jedynie wydający rozkaz
b) Koncepcja myślących bagnetów - wymaga by żołnierz rozważył czy wykonując rozkaz popełnia przestępstwo, jeśli tak to jest zobligowany do odmowy
W naszym KK żołnierz podlega karze, tylko jeśli działał umyślnie, godził się na dany skutek.
Art. 333, narusza dyscyplinę wojskową w razie niewypełnienia rozkazu - ustawodawca daje narzędzie, do przywrócenia do stanu zgodnego z prawem. Granice podobne jak w poprzednim kontratypie.
Zasada subsydiarności i proporcjonalności - można naruszyć dobra(osobiste: zniewaga, nietykalność cielesna; a prawo do użycia broni? W piśmiennictwie: W sytuacji, która nie ma char bojowego przepis ten nie uprawnia do użycia broni.) żołnierza tylko wtedy, gdy nie można innymi środkami osiągnąć posłuszeństwa wobec rozkazu.
Może zdarzyć się, że rozkazodawca przekroczy granice: nazbyt drastyczna ingerencja, reakcja przedwczesna, bądź opóźniona. Sąd może zastosować jedynie nadzwyczajne złagodzenie kary.