984501848

soka godność przysługuje na wieki wieków tylko członkom julijskiej dynastii, sprawującej władzę nad rzymskim imperium (III-W, 390).

W tym fragmencie narrator znów pośrednio nawiązuje do myśli, wedle której prokurator przestraszył się określenia Syn Boży. Na powagę sytuacji, w której znalazł się rzymski urzędnik, wskazuje użycie pełnej oficjalnej łacińskiej formuły Pontius Pilatus. Formułę tę poprzedza zaimek on, a następuje po niej określenie funkcji: prokurator Judei, co w rezultacie podkreśla urzędowy charakter wypowiedzi i zwiększa ekspresję całego zdania. O politycznym aspekcie tego zajścia wiele też mówi ostrzeżenie, którego użył arcykapłan Kajafa. Zostało ono zaczerpnięte z Ewangelii wg św. Jana¹⁴³:

Jeżeli Go wypuścisz, nie jesteś przyjacielem cesarza [...] Ktokolwiek czyni się królem, ten sprzeciwia się cesarzowi¹⁴⁴ (III-IV, 377).

Poncjusz zauważył, że zwrot przyjaciel cesarza może być aluzją do zaszczytnego imienia, jakie nadał mu Tyberiusz. Miało ono tym razem jednak wydźwięk pogróżki, ponieważ miano arnicus caesaris zostało mu przyznane na wniosek Sejana^,4\ który wkrótce potem przystąpił do spisku przeciw Tyberiuszowi. Dlatego też prokurator poczuł się tym bardziej zagrożony, gdyż wiedział, jaki los spotyka tego, kto sprzeciwił się cezarowi. Przychylne ustosunkowanie się Piłata do podsądnego mogło być zinterpretowane jako poważne uchybienie wobec dynastii boskiego Augusta. Piłat nie chciał narażać się na zarzut nieprzyjaźni wobec cesarza. Zarzut ten mógłby zostać potraktowany jako zbrodnia obrazy

¹⁴³    J 19. 12: „Odtąd Piłat usiłował Go uwolnić. Żydzi jednak zawołali: *Je-żeli go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem Cezara. Każdy kro się czyni królem, ten sprzeciwia się Cezarowi*".

¹⁴⁴    Por. J 19,12.

¹⁴⁵    Tacyt dr., s. 132), pisząc o tym zaszczycie, cytuje fragment mowy Marka Terencjusza oskarżonego o to, źc sprzyja prefektowi: „Jego krewnych i powinowatych zasypywano zaszczytami; im bardziej ktoś był zaufanym Scjana, cym wolniejszy miał tytuł do przyjaźni cesarza; przeciwnie, komukolwiek on był wrogi, ten musiał walczyć z obawą i nędzą’',

222