skanuj0033 3

M 2 Pwgnotowrm « pkutowruuo

(iodnc uwagi jest lo. że na cztery przypadki tylko w jednym efektywność jeat dohr/c określona. Mamy z nią do czynienia w wy-padku przedsiębiorstw działa* lących na wolnym rynku (czy szerzej - w działalności gospodarczej). Informacje płynące z rynku pod postacią cen są podstawą kalkulacji nadwyżki ekonomicznej w postaci pieniężnej, czyli zysku, i podstawą dalszych decyzji. Pozostałe przypadki wiążą się z efektywnością słabo określoną.

Nakłady mogą być dobrze określone, ale trudne do oceny są wyniki. Taki charakter ma większość działań jednostek sfery budżetowej, a więc i rządowej, Na przykład wydatki Ministerstwa Obrony Narodowej są ściśle określone, ale efekty trudno ocenić. Czy tym efektem może być poprawa bezpieczeństwa (jak to /mierzyć?), potencjał bojowy sił zbrojnych, siła odstraszania, czy może zdolność do obrony? W tej sferze dominuje ułomny rachunek ekonomiczny pod postacią rachunku kosztów.

Inny przykład trudnej do oceny efektywności zachodzi w wypadku słabo określonych nakładów; lecz dobrze określonych wyników. Myślę, że może 10 dotyczyć np. działalności oświatowej wśród młodzieży* szkolnej. Efekty dość łatwo tu ocenić (np. za pomocą określonych testów), ale trudno ustalić nakłady. gdyż wyniki w nauce kształtuje wiele instytucji, takich jak szkoła, rodzina. Kościół, rówieśnicy, media. Ten przypadek może odnosić się również do wpływania na stan zdrowia. Jego miarą jest chociażby długość życia, którą jednak detcrmimyc wiele czynników - stan środowiska naturalnego, higiena, styl życia, poziom opieki medycznej, charakter pracy itp. Jeszcze inny przykład to poziom przestępczości, również kształtowany pr/cz wiele elementów' - może nastąpić jej spadek mimo spadku nakładów na wymiar sprawiedliwości, może też być odwrotnie. Rachunek efektywności w tej sferze przyjmuje postać rachunku wyników.

W ostatnim wypadku efektywność jest słabo określona z dwóch stron - i od strony nakładów, i od strony efektów. Dotyczy to głównie polityki wewnętrznej i zagranicznej państw. Nic wiadomo, co tu uznać za nakłady, trudno też

0    zadowalający rachunek wyników. Bywają w polityce dobrze określone cele

np, Polska w latach 90. XX wieku 2abiegula o wstąpienie do NATO i Unii Europejskiej, ale były to tylko środki do innego celu: zwiększenia bezpieczeństwa

1    przyspieszenia rozwoju gospodarczego. Trudno ocenić, o ile z tego powodu wzrosło nasze bezpieczeństwo i tempo rozwoju. Rachunek efektywności przybiera postać rachunku „politycznego".

Rachunek efektywności w sferze polityki zostałby ulepszony, gdyby udało się z należytą dokładnością oszacować miejsce kraju (pozycję) w międzynarodowym układzie sil. Miarą efektów* byłyby wtedy zmiany tej pozycji, które mogą byt dodatnie (poprawa), neutralne (bez zmian) i ujemne (pogorszenie). Ulepszenie rachunku odnosiłoby się tylko do wyników, gdyż nakłady nadal byłyby rozmyte.

2.4. Prognozy I założenia prognostyczne w polskiej polityce zagranicznej

Politykę zagraniczną można badać dwuwarstwowo - poprzez analizę założeń. podstaw, kierunków i insinimentów wyłożonych w tekstach oficjalnych (np w c\pour premierów, ministrów spraw zagranicznych. raportach, sprawozdaniach) lub poprzez analizę konkretne działań, posunięć i ich efektów. W ni-nłcjs/ym tekście ważniejsze jest podejście pierwsze, bo wspomniane tam dokumenty mają charakter dokumentów planistyczno-prognostycznych. Niżej podajemy najważniejsze fragmenty expose o charakterze prognostycznym (o charakterze konkretnych prognoz bądź założeń prognostycznych, często intuicyjnych. bądź w opinii mów iącego oczywistych).

Informacja rządn o polityce zagranicznej Sejmowe ciposć minhtra spraw zagranicznych RP Krzysztofa Skubiszewskiego. Warszawa, 26 kwietnia 1990

(Jednocześnie) ideologiczne podziały odchodzą w przeszłość. (...) Globalna ry-I wali/ncja supermocarstw ustępuje dialogowi i współpracy. Tym samym zanika zagro* j żenić wojenne. (...)

Europejski system bezpieczeństwa zastąpi z czasem system sojuszy w Europie I /jednoczenie [Niemiec) jako powrót do normalności i jako realizacja samoatanowie-I ma jest sprawą narodu niemieckiego. Natomiast niektóre konsekwencje zjednocz*- I I nu są sprawą całej Europy. Zbyt bowiem istotna będzie rola zjednoczonych Niemiec I na naszym kontynencie. (...)

Współdziałanie europejskie - to ma być inny świat, eliminujący lub przynaj* i mniej zmniejsząjący antagonizmy, bez przygotowywania agresji i ancksji. W tym iwiccśc pokładamy naszą nadzieję i dla morzenia takiego świata chcemy pracować. Nic jest to utopia, lecz realna szansa dnia dzisiejszego.

Informacja rządu o polityce zagranicznej Sejmowe esposć ministra spraw zagranicznych RP Krzysztofa Skubiszewskiego, Warszawa 29 kwietnia 1993

Celem strategicznym pozostaje wiązanie się Polski ze Wspólnotą Europejską.

Nadal będziemy podejmować wysiłki na rzecz zaangażowania dużego kapitału I zachodniego w Polsce.

Informacja rządu o polityce zagranicznej I Sejmowe esposó ministra spraw zagranicznych RP Andrzeja Olechowskiego,

I Warszawa, 12 maja 1994

Polska i Niemcy są dobrymi sąsiadami. (...) To dobre sąsiedztwo powinno I pr/crml/ić się w przyjaźń. (...) Drogę do przyjaźni widzimy w połączeniu Polaków i Sten a •>« w tej samej wspólnocie narodów, w Unii Europejskiej.

Informacja rząda o polity ce zagranicznej i .Sejmowe esposć minhtra spraw /agranic/aych RP Darias/a Rosatiego, Warszawa, 9 maja 1996

Polska dąży i będzie dążyć do pełnego członkostwa w NATO, (...) Nic ma istotnych przeszkód, aby Polska stalu się członkiem NATO w najbliższej przyszłości.