984501981

De. JL J-

CZYLI TAK ZWANA

Przez

^<slV\toQa Sa

Konferencya międzynarodowa Berlińska w kwestyi robotniczej r. b. zebrana, była pierwszym krokiem na drodze międzynai’odowego uregulowania prawodawstwa fabrycznego. Nie małą było jej zasługą, gdy wykazała, że przepisy prawodawcze różnych krajów mają, wiele pomiędzy sobą wspólnego, i gdy starała się utorować drogę do zaprowadzenia pewnej zgodności w prawodawstwie opiekuńczem nad robotnikami. Konferencya zajęła się kwestyami pierwszorzędnego znaczenia, pozostawiając nie załatwioną sprawę ubezpieczenia robotników i organizacyi ich reprezentacyi w sądach rozjemczych, izbach pojednawczych i w izbach roboczych.

Podług programu konferencyi berlińkiej, postanowiliśmy przedstawić w streszczeniu prawodawstwo opiekuńcze nad robotnikami państw pojedynczych, poprzedziwszy je krótkim wstępem, wykazują-jącym strony ujemne życia robotników fabrycznych i potrzebę jego reformy, wyliczając te części reformy, które powinny być załatwione drogą prawodawczą jak również i środki, które pozostawić należy ini-cyatywie prywatnej, albo samych robotników, (jak np. tworzenie związków robotniczych (Gewerkvereine)), albo inicyatywie pracodawców i towarzystw filantropijnych. Żeby zanadto nie rozszerzać artykułu niniejszego, nie dotykamy kwestyi przymusowego ubezpieczenia robotników, która za przykładem Niemiec, weszła na porządek dzienny prac prawodawczych innych państw europejskich. Rozpoczynamy od samej kwestyi robotniczej.

W gospodarstwie narodowem trzy są czynniki wytwarzania: s(ły przyrodzone, kapitał czyli zasób—i praca. Z liczby powyższej, praca jest czynnikiem najważniejszym; będąc bowiem zawodowem za-ToinlY. Listopad 1890.    11