984502142

176 KON0TN1CY PRZEMYSŁOWI

raować do pracy w niedzielę i święta, ani w czasie przeznaczonym na przygotowanie do spowiedzi i komunii św., podług naznaczenia odpowiedniego dusz pasterza. Praca dzieci od 12—14 lat w. może trwać tylko 6 g., nieletnich od 14—16 lat 10 g. dziennie. Praca nieletnich nie może rozpoczynać się przed 5 ^lf₂ g. r. i trwać dłużej niż do 8^ł/₂ g. w. W czasie przeznaczonym do pracy powinny być przestanki, pauzy, wynoszące półgodziny dla dzieci do J4 lat, dla nieletnich od 14—16 lat godzinę na objad i przed i po południu po ^ł/₂ godziny. Wyjątki od przepisów powyższych, na czas nie przenoszący 14 dni, może udzielić władza policyjna miejscowa i na czas do 4 tygodni wyższa władza administracyjna.

Rada związkowa może wydać prze )isy wyjątkowe dla przędzalni i innych fabryk, które jednak muszą być cofnięto na żądanie parlamentu. W żadnym razie tygodniowa praca dzieci do 14 lat wieku nie może przenosić 36 godzin, wyrostków od 14 — 16 lat do 60 g. w przędzalniach 66 g. Dla kontroli powinni przedsiębiorcy przedstawić władzy policyjnej miejscowej wykaz piśmienny wszystkich nieletnich pracowników i taki wykaz powinien być wywieszany w gmachu fabrycznym w miejscu widocznem. Niezachowanie przepisów zabezpieczających nieletnich robotników, pociąga za sobą karę pieniężną aż do wysokości 2000 marek albo 6 miesięcy więzienia.

Prawo zabezpiecza położenie uczniów rzemieślniczych. Majster nie może pozbawiać ucznia czasu przeznaczonego dla jego nauki i dla uczęszczania na nabożeństwo w niedzielę i święta, przez używanie go do posług innych. Pierwsze cztery tygodnie są czasem próby dla ucznia, podczas którego może zerwać umowę.

Nadzorowi inspektorów fabrycznych powierzone są warszta-t y, w których praca odbywa się przy pomocy motoru parowego, prócz tego poruczone są tejże opiece: huty, stacyo kolei, warsztaty okrętowe, kopalnie, warzelnie soli, łomy kamieni. W zakładach górniczych obowiązk inspektorów pełnią osobne urzęda górnicze. Inspektorzy mają wolny wstęp w każdym czasie do zakładów przemysłowych, przedstawiają roczne sprawozdania i w Saksonii mają także nadzór nad kotłami parowemi. Osobno przepisy dotyczą: uczniów w aptekach i zakładach handlowych, robotników zajętych przy drogach żelaznych, robotników rolniczych i zajętych w lasach, majtków i marynarzy, służbę domową i usługę osobistą.

Dążuości do rozszerzenia i reformy prawodawstwa opiekuńczego nad robotnikami zaczęły się ujawniać w parlamencie niemieckim od 1881. Przygotowano nawet dwa projekta do praw i dwio rezolucye, którym jednak rada związkowa na posiedzeniu w d. 19 list. 1888 r. odmówiła swego zatwierdzenia. Par ty a socyalno-demokratyczna niemiecka przedstawiła w 1884 r. obszerny projekt do prawa w którym żądała normalnego 10 godzinnogo dnia pracy dla doro-