polski ubior0

68. Kaftany do pracy: a - związywane w pasie; b - bitki, wycięty z przodu i na plecach, z rozciętymi na łokciach rękawami, fartuch biały, nogawki s bodni w różnych kolorach

69. Krótka szuba męska podszyta adamaszkiem Z motywem granatu, którym podszyty jest również kołnierz; pod szubą widać sajan

70. Szuby, fryzury Z długich loków, czepiec

cych rękawy zazwyczaj bywały krótsze, nie zakrywały łokcia. Świadczy o tym ubiór królewicza Zygmunta Augusta, zachowany na portrecie z 1524 r. (fot. 8). Dworzanie włoscy i polscy królowej Bony nosili sajany z błękitnego sukna z listwą czerwonego adamaszku na dolnym brzegu, lub też w odcieniu żółtawopłowym. Do nich zakładali obcisłe sukienne spodnie. Sajany nosił również król Zygmunt Stary, czego dowodem są widoczne spod szuby brzegi wycięcia tego ubioru i ozdobne marszczenie cienkiego płótna koszuli. Warto dodać, że sajany noszone były także i przez mieszczan, którzy okrywali je do wyjścia krótkimi szubkami (rys. 69).

Szuby, znane i noszone przez mężczyzn jeszcze w XV w., były niezależnie od icli długości podszywane futrem i wykańczane futrzanymi kołnierzami, bądź też w letnich ich odmianach podszywane adamaszkiem, którym również pokrywano kołnierz. Wytworne szuby dworskie najczęściej szyito z wzorzystego aksamitu ze złotolitym tłem, a podszycia futrzane robiono z błamów kunich, popielicowych lub z naj cenni ej szych sobolich. W takie właśnie złotolitc szuby odziani byli król Zygmunt August i kanclerz Krzysztof Szydłow^ficcki, przedstawieni na miniaturze namalowanej przez Samostrzelnika (fot. 9).