Istnieje szereg prac stwarzających szczególne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego powszechnie uznawanych za niebezpieczne. Część z nich wymieniona jest w stosownych rozporządzeniach właściwych ministrów. Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych nie jest kompletny, jego uzupełnienie (rozszerzenie) winno stanowić jeden z elementów-przy organizacji stanowisk pracy. W tym celu w każdym z zakładów pracy winno stworzyć się wykaz prac wykonywanych w warunkach szczególnie niebezpiecznych (określonych w przepisach bhp lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji), a także innych prac o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywanych w utnidnionych warunkach, uznanych przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne. Oprócz szeregu wykonywanych prac, ogólnie uznawanych za szczególnie niebezpieczne, np.: przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, wewnątrz zbiorników, kotłów, silosów, urządzeń technologicznych, urządzeń poddozorowych (autoklawów przemysłowych), występują prace, które z racji swojej powszechności często są nieuwzględniane przy planowaniu poszczególnych prac. Do nich należą w szczególności prace: wykonywane z użyciem narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym, wykonywane na wysokości, w zbiornikach, ziemne (w wykopach, zagłębieniach), spawalnicze, remontowe (modernizacyjne).
Pracodawca powinien dla prac szczególnie niebezpiecznych określić szczegółowe wymagania bhp, jakie powinny być zachowane przy wykonywaniu tych prac.
W tym celu powinien:
♦ każdorazowo zapewnić nadzór nad wymienionymi pracami przez wyznaczenie w tym celu osób posiadających stosowne kwalifikacje,
♦ zapewnić odpowiednie środki i urządzenia zabezpieczające,
♦ przed dopuszczeniem do pracy pracowników przeprowadzić instruktaż uwzględniający (przedstawiający) między innymi: podział pracy pomiędzy poszczególnych pracowników, kolejność i harmonogram wykonywania zadań, a w szczególności przedstawić wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy' przy wykonywaniu poszczególnych czynności.
Analizując charakter poszczególnych prac winno się opracować w każdym zakładzie:
♦ wykaz stanowisk pracy', na któiych wymagane jest posiadanie dodatkowych uprawnień kwalifikacyjnych przez pracowników,
♦ wykaz rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby,
♦ wykaz rodzajów' prac wymagających od pracowników szczególnej sprawności psychofizycznej.
11.5.1. Praca z użyciem narzędzi ręcznych zasilanych elektrycznie
W każdym zakładzie pracy znajduje się zazwyczaj i użytkuje szereg narzędzi ręcznych z napędem elektrycznym o różnym przeznaczeniu. W zależności od sposobu ich użytkowania rozróżniamy elektronarzędzia: eksploatowane dorywczo, zazwyczaj kilkakrotnie w ciągu jednej zmiany roboczej zwracane np. do wypożyczalni: eksploatowane często w ciągu zmiany roboczej, niezwracane do wypożyczalni: eksploatowane w sposób ciągły na więcej niż jednej zmianie roboczej: zainstalowane na stale np. w linii produkcyjnej lub montażowej.
Zakład eksploatujący elektronarzędzia zobowiązany jest do prowadzenia regularnych badań kontrolnych elektronarzędzi w celu zapewnienia użytkownikom pełnego bezpieczeństwa przed porażeniem prądem elektrycznym i urazami mechanicznymi. W tym celu każdy z pracowników' użytkujący elektronarzędzia powinien być zapoznany z fabryczną instrukcją obsługi, w tym z wymaganiami badań kontrolnych, terminów ich przeprowadzania, procedurą postępowania oraz podstawowymi środkami ochrony zapewniającymi pracownikom bezpieczeństwo użytkowania.
Elektronarzędzia mogą być podłączane tylko do gniazd z prawidłowo wykonaną instalacją ochronną z bolcem i przewodem ochronny m, dotyczy to także przedłużaczy stosowanych do zasilania elektronarzędzi.
Nie zaleca się stosować elektronarzędzi do pracy w wanmkach dużej w ilgotności, na konstrukcjach stalowych itp.
W zakładzie należy:
♦ sklasyfikować eksploatowane elektronarzędzia pod względem sposobu ich użytkowania, ustalić terminy i charakter przeprowadzanych badań kontrolnych oraz założyć dla każdego elektronarzędzia rejestr (kartotekę), w której odnotowywane będą terminy przeprowadzonych badań kontrolnych, ich wyniki, termin następnych badań, rodzaje uszkodzeń, przeprowadzone naprawy' itp.,
♦ wyznaczyć i upoważnić pracowników mających odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia badań kontrolnych lub zlecić ich wykonywanie innym upoważnionym do tego jednostkom, np. serwisowym.
Badania (przeglądy) kontrolne bieżące należ) wykonywać każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia i po jego zdaniu do wypożyczalni lub przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie.
Terminy badań kontrolnych okresowych należ)' wykonywać w okresach co 6, 4, 2 miesiące, w zależności od tego, czy elektronarzędzie użytkowane jest doiywczo, często lub stale. Natomiast każdorazowo należy przeprowadzić badanie kontrolne okresowe w przypadkach zaistnienia sytuacji mogącej mieć wpływ na bezpieczeństwo użytkowania elektronarzędzia, np. upadek, silne zawilgocenie. Częstotliwość wykonywania badań okresowych należy skrócić o połowę.