MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Lilia Kimber-Dziwisz
Usprawnianie pacjenta 322[15].Z1.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr Ewa Pastor
mgr Ewa Goliszek
Opracowanie redakcyjne:
mgr Lilia Kimber-Dziwisz
Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[15].Z1.04
 Usprawnianie pacjenta , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
terapeuta zajęciowy.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Rola usprawniania fizycznego w przypadku choroby przewlekłej 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Terapia zajęciowa jako kontynuacja leczenia fizykoterapeutycznego,
balneologicznego oraz kinezyterapeutycznego 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Sprzęt ułatwiający życie osoby niepełnosprawnej 15
5.3.1. Ćwiczenia 15
5.4. Metody adaptacji stanowisk pracy przy różnych dysfunkcjach 17
5.4.1. Ćwiczenia 17
5.5. Zasady pracy z osobą niepełnosprawną 19
5.5.1. Ćwiczenia 19
5.6. Komunikowanie się z osobą niepełnosprawną 21
5.6.1. Ćwiczenia 21
5.7. Scenariusze zajęć usprawniających 23
5.7.1. Ćwiczenia 23
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 25
7. Literatura 39
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie terapeuta zajęciowy.
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
 cele kształcenia  wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
 przykładowe scenariusze zajęć,
 ćwiczenia  przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
 ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
 wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego burza mózgów, dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy w zespołach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
322.[15].Z1
Podstawy kompleksowej rehabilitacji
322[15]. Z1.01 322[15].Z1.02
Dobieranie zabiegów Posługiwanie się sprzętem
rehabilitacyjnych do możliwości i rehabilitacyjnym
potrzeb pacjenta
322[15].Z1.03
Stosowanie zabiegów
kinezyterapeutycznych
i fizykoterapeutycznych
322[15].Z1.04
Usprawnianie pacjenta
322[15].Z1.05
Posługiwanie się językiem obcym
zawodowym
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- stosować zasady prawidłowej komunikacji z osoba niepełnosprawną,
- nawiązywać kontakt terapeutyczny z podopiecznym kierując się akceptacją,
zrozumieniem, empatią,
- współpracować w grupie,
- różnicować okresy rozwojowe jednostki,
- określać wpływ czynników społecznych, psychicznych, emocjonalnych na rozwój
jednostki,
- przestrzegać procedur w pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- skorelować działania terapeutyczne z działaniami rehabilitacyjnymi,
- zmotywować osoby niepełnosprawne do posługiwania się sprzętem ułatwiającym
codzienne życie,
- zaprojektować pomoce ułatwiające usprawnianie pacjentów,
- zaadaptować stanowiska pracy do możliwości i rodzaju dysfunkcji pacjenta,
- zastosować sprzęt ułatwiający życie osobie niepełnosprawnej,
- dobrać pomoce potrzebne do prowadzenia terapii zajęciowej,
- przeprowadzić zajęcia rehabilitacyjne z zakresu uczenia czynności życia codziennego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca . ............................................
Modułowy program nauczania: Terapeuta zajęciowy 322[15]
Moduł: Podstawy kompleksowej rehabilitacji 322[15].Z1
Jednostka modułowa: Usprawnianie pacjenta 322[15].Z1.04
Temat: Komunikowanie się z pacjentem z afazją motoryczną typu Broca.
Cel ogólny: Zapoznanie z rodzajami i sposobami komunikowania się z pacjentem.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- scharakteryzować elementy prawidłowej komunikacji z pacjentem,
- scharakteryzować rodzaje komunikowania się,
- dokonać podziału rodzajów komunikowania się w zależności od przyjętych kryteriów,
- dobrać sposób komunikowania się zależny od dysfunkcji podopiecznego,
- określić najczęstsze przyczyny nieprawidłowej komunikacji.
Metody nauczania uczenia się:
- wykład,
- pokaz,
- dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 praca w kilkuosobowych grupach.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plansze lub prezentacje multimedialne zawierające charakterystykę rodzajów
komunikowania się,
- plansze, filmy dydaktyczne lub prezentacje multimedialne obrazujące różne rodzaje
komunikowania się,
- arkusze papieru,
- arkusz do ćwiczeń,
- mazaki,
- flipchart,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca komunikowania się.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie, przedstawienie tematu, celów zajęć.
2. Podział grupy uczniów na grupy.
3. Wykład na temat komunikowania się z osobą niepełnosprawną. Podczas wykładu
nauczyciel korzysta z przygotowanych wcześniej plansz, prezentacji multimedialnych,
filmu dydaktycznego.
4. Prezentacja rodzajów komunikowania się według różnych kryteriów.
5. Dyskusja na temat eliminowania i minimalizowania niewłaściwego porozumiewania się
z podopiecznym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
6. Ćwiczenia w zespołach  uczniowie wykonują ćwiczenie 2 z rozdziału 4.6.3. Poradnika
dla ucznia.
Przykładowy sposób wykonania ćwiczenia: uczniowie otrzymują od nauczyciela zestaw:
pojedyncze kartki, na których wypisane są rodzaje komunikowania się, elementy
komunikowania się prawidłowe i zakłócające prawidłowe porozumiewanie się (na każdej
kartce tylko jeden rodzaj, element).
Ćwiczenie polega na posortowaniu kartek i wyborze kartek z zapisanymi elementami
prawidłowej komunikacji
7. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie efektów swojej
pracy.
8. Podczas prezentacji nauczyciel prowadzi moderowaną dyskusję, której celem jest
wskazanie ewentualnych nieprawidłowości w wykonanych ćwiczeniach oraz poszukiwanie
prawidłowych odpowiedzi.
9. W prezentacji oraz dyskusji bierze udział każdy z członków zespołu.
10. Po zakończeniu prezentacji i dyskusji nauczyciel podsumowuje zajęcia.
Praca domowa
Przygotuj pracę pisemną na temat najczęściej spotykanych Twoim zdaniem zakłóceń
prawidłowej komunikacji z podopiecznym.
W pracy zaproponuj również, w jaki sposób można zminimalizować lub całkowicie
wyeliminować niektóre przyczyny.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca .............................................
Modułowy program nauczania: Terapeuta zajęciowy 322[15]
Moduł: Podstawy kompleksowej rehabilitacji 322[15].Z1
Jednostka modułowa: Usprawnianie pacjenta 322[15].Z1.04
Temat: Sprzęt ułatwiający życie osoby niepełnosprawnej.
Cel ogólny: Poznanie sprzętu ułatwiającego życie codzienne osoby niełepnosprawnej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- zdefiniować pojęcia: sprzęt pomocniczy, zaopatrzenie ortopedyczne, sprzęt
rehabilitacyjny,
- określić cele zaopatrzenia ortopedycznego,
- wymienić i scharakteryzować przedmioty zaopatrzenia ortopedycznego,
- określić rodzaje sprzętu pomocniczego,
- określić od czego zależy dobór przedmiotów ułatwiających codzienne funkcjonowanie
osoby niepełnosprawnej.
Metody nauczania uczenia się:
- wykład,
- pokaz,
- ćwiczenie praktyczne,
- dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracują w 2 3 osobowych grupach.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plansze lub prezentacje multimedialne zawierające definicje/pojęcia sprzęt, pomocniczy,
sprzęt rehabilitacyjny, zaopatrzenia ortopedyczne,
- foliogramy z celami i zadaniami zaopatrzenia ortopedycznego,
- film ukazujący życie codzienne osoby niepełnosprawnej,
- plansze lub prezentacje multimedialne zawierające przykłady sprzętu ułatwiającego życie
codzienne osoby niepełnosprawnej,
- pokaz sprzętu w ośrodku rehabilitacji dla pacjentów z niepełnosprawnością ruchową,
- drobny sprzęt pomocniczy,
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart,
- literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.
Przebieg zajęć:
1. Przedstawienie tematu, celu zajęć.
2. Podział uczniów na 2 3 osobowe grupy.
3. Wykład na temat sprzętu ułatwiającego życie codzienne osoby niepełnosprawnej, jej celów
i zadań. Podczas wykładu nauczyciel korzysta z przygotowanych wcześniej plansz,
foliogramów, prezentacji multimedialnych, filmu dydaktycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
4. Ćwiczenia w 2 3 osobowych grupach  uczniowie wykonują ćwiczenie 2 z rozdziału
4.3.3. Poradnika dla ucznia. Przykładowy sposób wykonania ćwiczenia: uczniowie
otrzymują od nauczyciela przykładowe opisy pacjentów z niepełnosprawnością
i zastosowane pomoce w codziennym ich funkcjonowaniu. Na podstawie
zaprezentowanych opisów przedstawiają swoją propozycję i zastosowane pomoce
techniczne.
5. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel prosi o zaprezentowanie efektów swojej pracy
poszczególne grupy.
6. Po prezentacji nauczyciel przeprowadza analizę zapisów z udziałem uczniów, której celem
jest wskazanie ewentualnych nieprawidłowości w wykonanych ćwiczeniach, doboru
sprzętu, itp. oraz poszukiwanie prawidłowych odpowiedzi.
7. Prezentacji dokonuje 1 uczeń z grupy, natomiast w analizie bierze udział każdy
z członków grupy.
8. Po zakończeniu prezentacji i analizy materiału ćwiczeń nauczyciel podsumowuje zajęcia.
Praca domowa
Przygotuj pracę pisemną z określeniem celów i zadań zaopatrzenia ortopedycznego na
przykładzie dobrowolnie wybranego przypadku osoby z niepełnosprawnością ruchową.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. Ćwiczenia
5.1. Rola usprawniania fizycznego w przypadku choroby
przewlekłej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podaj przykłady ćwiczeń usprawniających stosowanych w typach schorzeń przewlekłych
zawartych w tabeli.
Schorzenia
Skrzywienia
Choroby układu
Choroby reumatyczne Urazy kręgosłupa i wady
oddechowego
rozwojowe
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w grupach 2-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać propozycje ćwiczeń, nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów,
2) uporządkować zapisane, podane rodzaje ćwiczeń, skonfrontować własne propozycje
z zapisami innych grup,
3) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 burza mózgów,
 dyskusja.
Środki dydaktyczne:
 arkusze papieru,
 tabela,
 mazaki,
 flipchart,
 literatura z rozdziału 7 dotycząca usprawniania fizycznego w przypadku schorzeń
przewlekłych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Ćwiczenie 2
Podaj przykłady wpływu ćwiczeń usprawniających na układy/narządy.
układy/narządy wpływ ćwiczeń usprawniających
stawy
kości
układ oddechowy
układ krążenia
układ nerwowy
układ trawienny
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonane w grupach 3-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) podać przykłady ćwiczeń usprawniających,
2) określić, w jaki sposób można uporządkować podane przykłady wpływu ćwiczeń (nie
oceniając żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),
3) uporządkować propozycje członków grupy,
4) porównać propozycje swojej grupy z zapisami innych grup,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup,
6) ustalić końcowy zapis wpływu ćwiczeń na poszczególne układy/narządy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
 dyskusja.
Środki dydaktyczne:
 arkusze papieru,
 tabela,
 mazaki,
 flipchart.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Terapia zajęciowa jako kontynuacja leczenia
fizykoterapeutycznego, balneologicznego oraz
kinezyterapeutycznego
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Terapia zajęciowa z punktu widzenia potrzeb chorego może spełniać następujące zadania:
- usprawniać fizycznie,
- usprawniać psychicznie,
- dawać wytyczne co do wyboru zawodu.
Wskaż przykłady oddziaływań terapeutycznych w poszczególnych grupach zadań.
Usprawnianie fizyczne Usprawnianie psychiczne Wybór zawodu
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić rodzaje oddziaływań terapeutycznych,
2) uporządkować zapisane, podane przez członków grupy propozycje (nie krytykując
żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),
3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
5) uzupełnić tabelę,
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 ćwiczenie,
 dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
 arkusze papieru,
 arkusz ćwiczeń (tabela),
 mazaki,
 flipchart.
Ćwiczenie 2
Określ możliwości terapii zajęciowej jako formy kontynuacji leczenia
kinezyterapeutycznego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 3-osobowych grupach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić w jaki sposób można uporządkować możliwości terapii zajęciowej,
2) uporządkować i zapisać w opracowanym przez siebie schemacie określone informacje,
3) skonfrontować własny zapis z zapisami innych uczniów,
4) przedyskutować ewentualne różnice.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 3
W trakcie wycieczki do Zakładu Opieki Długoterminowej zaobserwuj prowadzone tam
formy terapii zajęciowej. Opisz i przyporządkuj obserwowane rodzaje zajęć do pojęć tabeli.
Usprawnianie fizyczne Usprawnianie psychiczne Zajęcia manualne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaobserwować formy terapii zajęciowej,
2) uporządkować i zapisać w tabeli określone formy,
3) skonfrontować własny zapis z zapisami innych uczniów,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- obserwacja,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- arkusz do ćwiczeń z tabelą,
- długopis,
- ołówek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.3. Sprzęt ułatwiający życie osoby niepełnosprawnej
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Do podanych rodzajów sprzętu pomocniczego, przyporządkuj pomoce stosowane w celu
ułatwienia czynności życia codziennego osobie niepełnosprawnej.
Sprzęt wyposażenia
Sprzęt lokomocyjny Sprzęt do higieny
mieszkania
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi sprzętu pomocniczego,
2) uporządkować rodzaje sprzętu,
3) przeanalizować własne propozycje z zapisami innych uczniów,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy,
5) przedstawić propozycję końcowego zapisu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- arkusz do ćwiczeń (tabela),
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dowolnie wybranego i opisanego przykładu dysfunkcji ruchowej u pacjenta,
zaproponuj drobny sprzęt pomocniczy ułatwiający funkcjonowanie w życiu codziennym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) opisać przypadek pacjenta z dysfunkcją ruchową, zaznaczając wiek, stopień
niepełnosprawności, rodzaj zaburzeń,
2) określić rodzaje przypadków dysfunkcji ruchowej,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
3) wybrać jeden przypadek i opracować go wspólnie w grupie,
4) zaprojektować pomoc dla danej dysfunkcji,
5) zaprezentować wyniki pracy,
6) podsumować pracę w grupach,
7) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
8) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup,
9) przedstawić końcową wersję zapisu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 3
W trakcie pobytu (wycieczki edukacyjnej) do ośrodka rehabilitacji, zaobserwuj i zapisz
jakim sprzętem posługują i z jakiego korzystają w trakcie ćwiczeń pacjenci. Dokonaj w formie
pisemnej podziału tego sprzętu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi sprzętu pomocniczego,
2) zaobserwować rodzaje sprzętu,
3) przeanalizować własne propozycje z zapisami innych uczniów,
4) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
5) przedstawić propozycję końcowego zapisu,
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- obserwacja,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.4. Metody adaptacji stanowisk pracy przy różnych
dysfunkcjach
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie opisu przypadku zaproponuj przystosowanie stanowiska pracy
w introligatorni.
Kobieta lat 26, znaczny stopień niedowidzenia, porusza się z użyciem laski.
Po ukończeniu szkoły będzie to jej pierwsza praca.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 3-osobowych grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować dokładnie opis przypadku,
2) zapisać zaproponowane przez członków grupy przystosowania stanowiska pracy
z uzasadnieniem (nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),
3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy grup,
5) zapisać i przedstawić końcową wersję.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 2
Zaproponuj rozwiązanie przystosowania stanowiska pracy dla niewidomego informatyka.
Zaproponuj wykorzystanie pomocy ułatwiających wykonywanie zawodu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać propozycje przystosowania stanowiska pracy członków grupy z uzasadnieniem
(nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),
2) skonfrontować propozycje grupy z zapisami innych grup,
3) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy grup,
4) zapisać i przedstawić końcową wersję rozwiązania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 3
W trakcie zapoznawania się z rodzajami stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych
w zakładzie pracy chronionej, zaobserwuj i opisz stanowiska pracy dla osób z dysfunkcją
narządu ruchu. Na przykładzie dowolnie wybranego stanowiska opisz sposób adaptacji
stanowiska do sytuacji zdrowotnej pracownika.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 2 4 osobowych grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) opisać wybrane stanowisko pracy
2) scharakteryzować pracownika z dysfunkcją ruchową, zaznaczając wiek, stopień
niepełnosprawności, rodzaj zaburzeń,
3) zaprezentować wyniki pracy,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy grupy,
5) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
6) przedstawić końcową wersję zapisu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 obserwacja,
 dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.5. Zasady pracy z osobą niepełnosprawną
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podaj co najmniej dwie istotne cechy rehabilitacji, które uwzględnisz przy pracy z osobą
niepełnosprawną w przypadku opisanym poniżej. Uzasadnij swój wybór.
Opis przypadku.
Student politechniki, lat 24, z niedowładem kończyn dolnych, porusza się na wózku
inwalidzkim. Mieszka z rodziną.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 2 3 osobowych grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z opisem przypadku,
2) zapisać propozycje cechy rehabilitacji z uzasadnieniem,
3) przedstawić propozycje na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 2
Opracuj zestaw pytań kierowanych do osoby z niepełnosprawnością wynikającą
z zaburzeń psychicznych lub do jej opiekuna, w celu uzyskania informacji przydatnych do
pracy/terapii z podopiecznym. Zestaw musi zawierać minimum 10 pytań.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić, jakie informacje należy uzyskać,
2) zaproponować pytania (nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),
3) zastanowić się, w jaki sposób można je uporządkować,
4) zapisać i przedstawić końcową wersję zestawu pytań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgu,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.6. Komunikowanie się z osobą niepełnosprawną
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W oparciu o poniższy opis, przygotuj propozycję sposobu komunikowania się
z wybranym przez Ciebie podopiecznym
 Pamiętać należy, iż w relacjach interpersonalnych terapeuta-pacjent, to do terapeuty
należy wybranie najlepszego sposobu komunikowania się z pacjentem, treść komunikacji jest
wyrażana zwykle werbalnie, natomiast relacja międzyludzka  niewerbalnie .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) opisać osobę niepełnosprawna, zaznaczając wiek, zainteresowania, sytuację rodzinną
podopiecznego, rodzaj dysfunkcji,
2) określić założony cel komunikowania się,
3) określić rodzaj/sposób porozumiewania się,
4) uzasadnić wybór rodzaju komunikowania się.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- papier,
- długopis/ołówek,
- komputer,
- drukarka.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dostępnych materiałów dydaktycznych oraz poniższego opisu określ
najistotniejsze elementy dla prawidłowego komunikowania się z podopiecznym.
 Prawidłowa komunikacja interpersonalna terapeuta-pacjent, pozwala wyrazić
podopiecznemu potrzeby, pragnienia, obawy, lęki i wątpliwości, pozwala też poznać
oczekiwania i potrzeby podopiecznego .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 3-osobowych grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić elementy prawidłowego komunikowania się,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
2) zapisać propozycje członków grupy,
3) wybrać najistotniejsze elementy istotne dla prawidłowej komunikacji,
4) zapisać końcową wersję opracowania,
5) uzasadnić wybór najistotniejszych elementów komunikowania się.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.7. Scenariusze zajęć usprawniających
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj wymienione poniżej czynności, ćwiczenia itp., do grup treści
terapeutycznych stosowanych w ramach terapii zajęciowej.
- posługiwanie się łyżką, nożem, - spożywanie pokarmów płynnych,
widelcem,
- spożywanie pokarmów stałych,
- estetyczne spożywanie posiłków,
- wyszukiwanie różnic i podobieństw
- podejmowanie próby nauczenia między bodz
cami odbieranymi
podopiecznego podstawowych poszczególnymi zmysłami,
czynności samoobsługi,
- segregowanie,
- kojarzenie przedmiotów, czynności - odgryzanie, dokładne gryzienie, żucie
z ich nazwą,
i przełykanie,
- mycie, wycieranie i pielęgnacja rąk, - praktyczne rozumienie elementarnych
twarzy, całego ciała,
pojęć (matematyczno-fizycznych,
- porządkowanie, przyrodniczych, społecznych,
religijnych, plastycznych, muzycznych) i
- higiena jamy ustnej,
operowanie nimi,
- postrzeganie wszystkimi zmysłami
- korzystanie z przyborów toaletowych
bodz
ców płynących z otaczającej
i kosmetyków.
rzeczywistości,
Tabela do ćwiczenia 1. Grupy treści terapeutycznych [opracowanie własne]
Percepcja, integracja
Spożywanie posiłków Higiena
sensoryczna
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 2-osobowych grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować czynności i ćwiczenia,
2) zastanowić się, w jaki sposób można uporządkować podane propozycje,
3) przyporządkować określone czynności do grup treści terapeutycznych,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
6) zapisać i przedstawić końcową wersję wypełnionej tabeli.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- wzór tabeli,
- mazaki,
- flipchart.
Ćwiczenie 2
Na podstawie materiałów dydaktycznych dotyczących specyfiki terapii dzieci
z niepełnosprawnością, zaproponuj i przygotuj scenariusz zajęć terapeutycznych dla dziecka
z mózgowym porażeniem dziecięcym, pod postacią porażenia spastycznego
czterokończynowego. Dziecko w wieku 8 lat, opóz
nienie intelektualne w stopniu lekkim.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Ćwiczenie należy wykonać w 4-osobowych grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić specyfikę terapii dzieci z niepełnosprawnością,
2) zapisać cele zajęć,
3) zaproponować i zapisać działania terapeutyczne,
4) zaprezentować własną propozycję scenariusza,
5) przedyskutować propozycje.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów,
- dyskusja wielokrotna.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- mazaki,
- flipchart.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Usprawnianie pacjenta
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 4, 7, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 3, 5, 6, 8, 9, 11, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. b, 5. a, 6. a, 7. a, 8. b, 9. b, 10. b, 11. a,
12. b, 13. b, 14. c, 15. c, 16. a, 17. c, 18. c, 19. b, 20. c
Plan testu 1
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wskazać, jakie zadania powinna spełniać
1 terapia zajęciowa z punktu widzenia potrzeb A P c
pacjenta
2 Wyjaśnić czym jest kinezyterapia B P b
Określić do jakiej grupy sprzętu zalicza się
3 C PP b
protezy
Wyjaśnić na czym polega rehabilitacja
4 B P b
kompleksowa
5 Zdefiniować afazję A P a
Scharakteryzować cechy rehabilitacji
6 B PP a
kompleksowej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
7 Określić afazję typu Broca C P a
Scharakteryzować elementy komunikacji
8 C P b
niewerbalnej
9 Określić afazję typu Wernickego C PP b
Wyjaśnić czym może być milczenie w
10 A P b
relacjach interpersonalnych
Scharakteryzować czego elementem jest
11 B PP a
empatia
12 Wyjaśnić czego odmianą jest język migany A P b
Scharakteryzować co stanowi funkcję
13 A P b
podporową organizmu
14 Określić od czego zależy sprawność stawów B P c
Określić jak ćwiczenia fizyczne wpływają na
15 B P c
układ oddechowy
Scharakteryzować cele zaopatrzenia
16 C PP a
ortopedycznego
Określić jaki alfabet służy do pisania i czytania
17 B P c
dla osób niewidomych
Scharakteryzować jaki rodzaj rehabilitacji
18 zajmuje ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia B P c
osobie niepełnosprawnej
Wyjaśnić jaką wartość powinna mieć terapia
19 A P b
zajęcia
20 Rozróżnienie rodzaje kul A P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel przeprowadzenia testu.
3. Zapoznaj uczniów z zasadami punktowania i oceny.
4. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom, instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko prawidłowo zrozumieli, wyjaśnij wątpliwości.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. 5 min. przed końcem czasu wypełniania testu, przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Dla każdego zadania są dołączone 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając X prawidłową
odpowiedz
.
6. Pracuj samodzielnie.
7. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Terapia zajęciowa z punktu widzenia potrzeb pacjenta powinna spełniać zadanie
a) powrotu do zdrowia.
b) przygotowania do wykonywania pracy zarobkowej.
c) usprawniania fizycznego i psychicznego.
d) przygotowania do życia w społeczności.
2. Kinezyterapia to
a) leczenie przy pomocy bodz
ców fizykalnych i ruchu.
b) leczenie ruchem.
c) leczenie przy pomocy bodz
ców fizykalnych.
d) balneoterapia.
3. Protezy zalicza się do
a) sprzętu rehabilitacyjnego.
b) zaopatrzenia ortopedycznego.
c) środków pomocniczych.
d) środków medycznych.
4. Rehabilitacja kompleksowa polega na
a) spójnych działaniach medycznych i zawodowych.
b) zorganizowanych działaniach medycznych, społecznych i zawodowych.
c) spójnych działaniach psychologicznych i leczniczych.
d) zorganizowanych działaniach społecznych i zawodowych.
5. Afazja to
a) zaburzenie mowy.
b) rozmawianie.
c) rodzaj terapii.
d) utrata pamięci.
6. Cechy rehabilitacji kompleksowej zakładają
a) powszechność, ciągłość, wczesność, kompleksowość.
b) powszechność, wczesność, kompleksowość, ciągłość.
c) powszechność, wczesność, kompleksowość, ogólność.
d) powszechność, szerokość, jasność, kompleksowość.
7. Afazja typu Broca to inaczej
a) afazja ruchowa.
b) komunikacja werbalna.
c) komunikacja gestami.
d) afazja czuciowa.
8. Elementy komunikacji niewerbalnej to
a) sposób słuchania.
b) gesty, mimika, ruch ciała.
c) gesty i sposób mówienia.
d) rozmowa połączona z ruchem ciała.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
9. System symboli Blissa zakłada
a) migane przedstawienie treści przekazu.
b) przedstawienie słów w postaci rysunku.
c) pisanie rylcem.
d) użycie alfabetu palcowego.
10. Afazja typu Wernickego to inaczej
a) agnozja.
b) afazja czuciowa.
c) afazja ruchowa.
d) afazja ciemieniowa.
11. Empatia to
a) element prawidłowej komunikacji.
b) element zakłóconej komunikacji.
c) rodzaj opieki.
d) rodzaj terapii.
12. Język migany to
a) inaczej alfabet palcowy.
b) odmiana języka migowego.
c) system symboli wg Blissa.
d) inaczej alfabet Moona.
13. Funkcję podporową organizmu stanowi
a) układ mięśniowy.
b) układ kostny.
c) układ odpornościowy.
d) układ stawowy.
14. Sprawność stawów zależy od
a) wielkości stawu.
b) sąsiadujących kości.
c) stanu chrząstki stawowej.
d) więzadeł stawowych.
15. Ćwiczenia fizyczne wpływają na układ oddechowy poprzez
a) przerost narządów oddechowych.
b) przedłużenie wydechu.
c) zmianę mechaniki oddychania.
d) skrócenie fazy wdechu.
16. Cele zaopatrzenia ortopedycznego to
a) uzupełnienie podstawowego leczenia bezoperacyjnego lub operacyjnego.
b) uzupełnienie podstawowego leczenia bezoperacyjnego.
c) uzupełnienie podstawowego leczenia operacyjnego.
d) leczenie ortopedyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
17. Alfabet do pisania i czytania dla osób niewidomych to
a) alfabet Blissa.
b) alfabet Braille a.
c) migowy Braille a.
d) symboli palcowych.
18. Rehabilitacja, która się zajmuje ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia osobie
niepełnosprawnej to
a) rehabilitacja społeczna.
b) rehabilitacja lecznicza
c) rehabilitacja zawodowa.
d) rehabilitacja pedagogiczna.
19. Terapia zajęciowa powinna mieć wartość
a) społeczną, zawodową.
b) kształcącą, wychowawczą, leczniczą.
c) opiekuńczą, leczniczą.
d) zawodową, opiekuńczą.
20. Rodzaje kul to
a) pokojowe, aktywne.
b) laski, podpórki.
c) pachowe, łokciowe.
d) balkoniki, trójnogi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko.. .............................................................................
Usprawnianie pacjenta
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Usprawnianie pacjenta
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 4, 6, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 7, 8, 9, 10, 13, 14, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. d, 4. c, 5. b, 6. c, 7. a, 8. b, 9. c, 10. c, 11. a,
12. c, 13. b, 14. c, 15. b, 16. c, 17. b, 18. c, 19. b, 20. a
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Określić co stanowi funkcję podporową
1 B P c
organizmu
2 Wskazać cel rehabilitacji A P d
3 Określić czego dotyczy niepełnosprawność B P d
4 Wyjaśnić czym jest komunikacja werbalna A P c
5 Określić założenie systemu symboli Blissa C PP b
Określić zadania terapii zajęciowej z punktu
6 B P c
widzenia potrzeb pacjenta
7 Scharakteryzować typy wózków inwalidzkich. C PP a
Wyjaśnić na czym polega rehabilitacja
8 C P b
kompleksowa
Określić co ułatwia uzyskiwanie zatrudnienia
9 B P c
osobie niepełnosprawnej
10 Określić jedną z cech rehabilitacji C PP c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
11 Wyjaśnić na czym polega ciągłość procesu terapii A P a
Określić co musi uwzględniać przestrzeń osoby
12 B P c
niewidomej
Scharakteryzować czym jest komunikacja
13 C P b
niewerbalna
Określić do jakiej grupy zalicza się przyrządy do
14 C PP c
ćwiczeń kończyn dolnych
Określić czym posługują się osoby niewidome
15 B P b
w pisaniu i czytaniu
Scharakteryzować od czego zależy sprawność
16 C P c
stawów
17 Zdefiniować pojęcie kinezyterapia A P b
18 Scharakteryzować co to jest ergoterapia B P c
Określić o czym należy pamiętać adoptując
19 C PP b
stanowisko pracy
20 Wskazać co wykorzystuje terapia zajęciowa A P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel przeprowadzenia testu.
3. Zapoznaj uczniów z zasadami punktowania i oceny.
4. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom, instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko prawidłowo zrozumieli, wyjaśnij wątpliwości.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. 5 min. przed końcem czasu wypełniania testu, przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Dla każdego zadania są dołączone 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając X prawidłową
odpowiedz
.
6. Pracuj samodzielnie.
7. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Funkcję podporową organizmu stanowi układ
a) mięśniowy.
b) kostny.
c) odpornościowy.
d) stawowy.
2. Rehabilitacja ma na celu
a) poprawę stanu fizycznego.
b) poprawę stanu psychicznego.
c) adaptację do uszkodzenia.
d) przywracanie sprawności.
3. Niepełnosprawność dotyczy
a) sfery psychicznej.
b) sfery fizycznej.
c) sfery sensorycznej.
d) wszystkich sfer.
4. Komunikacja werbalna to
a) używanie słów, gestów, mimiki.
b) komunikacja pozorna.
c) komunikacja językowa.
d) pseudokomunikacja.
5. System symboli Blissa zakłada
a) migane przedstawienie treści przekazu.
b) przedstawienie słów w postaci rysunku.
c) pisanie rylcem.
d) użycie alfabetu palcowego.
6. Terapia zajęciowa z punktu widzenia potrzeb pacjenta powinna spełniać zadanie
a) powrotu do zdrowia.
b) przygotowania do wykonywania pracy zarobkowej.
c) usprawniania fizycznego i psychicznego.
d) przygotowania do życia w społeczności.
7. Typy wózków inwalidzkich to
a) pokojowe, aktywne
b) podwórkowe, pokojowe
c) aktywne, bierne.
d) elektryczne, mechaniczne.
8. Rehabilitacja kompleksowa to
a) spójne działania medyczne i zawodowe.
b) zorganizowane działania medyczne, społeczne, zawodowe.
c) spójne działania psychologiczne i lecznicze.
d) zorganizowane działania społeczne i zawodowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
9. Ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia osobie niepełnosprawnej zajmuje się
a) rehabilitacja społeczna.
b) rehabilitacja lecznicza.
c) rehabilitacja zawodowa.
d) rehabilitacja pedagogiczna.
10. Jedną z cech rehabilitacji jest
a) staranność.
b) jasność
c) powszechność.
d) długotrwałość.
11. Ciągłość procesu terapii polega na
a) jednolitym i nie przerywanym procesie rehabilitacji.
b) skoordynowanym działaniu rehabilitantów.
c) stałym ćwiczeniu.
d) spójności działań.
12. Przestrzeń osoby niewidomej musi uwzględniać
a) jasne oświetlenie.
b) zaokrąglone powierzchnie stołów.
c) ścieżki komunikacyjne.
d) dostępność do telefonu.
13. Komunikacja niewerbalna to
a) sposób słuchania.
b) gesty, mimika, ruch ciała.
c) gesty i sposób mówienia.
d) rozmowa połączona z ruchem ciała.
14. Przyrządy do ćwiczeń kończyn dolnych zalicza się do
a) zaopatrzenia technicznego.
b) zaopatrzenia ortopedycznego.
c) sprzętu rehabilitacyjnego.
d) pomocy medycznych.
15. Osoby niewidome posługują się
a) alfabetem miganym.
b) alfabetem Braille,a.
c) symbolami Blissa.
d) językiem migowym.
16. Sprawność stawów zależy od
a) wielkości stawu.
b) sąsiadujących kości.
c) stanu chrząstki stawowej.
d) od więzadeł stawowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
17. Kinezyterapia to
a) leczenie światłem.
b) leczenie ruchem.
c) leczenie sanatoryjne.
d) wodolecznictwo.
18. Ergoterapia to
a) terapia ruchem.
b) terapia środowiskowa.
c) terapia pracą.
d) terapia fizykalna.
19. Adoptując stanowisko pracy należy pamiętać o
a) dobrym oświetleniu.
b) rodzaju dysfunkcji.
c) zachowaniu pozycji siedzącej w trakcie pracy.
d) tym, że stanowisko powinno być na parterze.
20. Terapia zajęciowa wykorzystuje
a) siły witalne organizmu, niezależnie od stopnia dysfunkcji.
b) tylko usprawnianie ruchowe.
c) tylko zdrowe narządy.
d) dotychczasowy proces zawodowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Usprawnianie pacjenta
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
7. LITERATURA
1. Baran J.: Terapia zabawą. CMPP-P MEN, Warszawa 1996
2. Encyklopedyczny słownik rehabilitacji. PZWL, Warszawa 1986
3. Gut J.: Programy M. i Ch. Knillów terapii dzieci z zaburzeniami rozwoju (z doświadczeń
terapeuty).  Rewalidacja 1/1997, CMPP-P MEN, Warszawa 1997
4. Hulek A.: Kształcenie i wychowanie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej a służby socjalne
 zadania pedagoga. Zakład Narodowy im. Ossolińskich PAN, Wrocław 1992
5. Jakubowski S. (red.): Pomoce dydaktyczne i środki techniczne przydatne w nauczaniu dzieci
z uszkodzonym wzrokiem [w:] Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli. Warszawa 2001
6. Juszczyk S.: Komputer w kształceniu i rewalidacji osób niepełnosprawnych. (w Auxilium
Sociale  Wsparcie Społeczne 1/1997
7. Kaczmarek B. L. J.: Specyfika komunikacji interpersonalnej. Bydgoszcz 1995
8. Kawaczyńska-Butrym Z.: Aktywizacja jako istotny wymiar opieki. [w:] Formy terapii
zajęciowej. WZPS, Chełm 1994
9. Kirenko J.: Oblicza niepełnosprawności. WA, Lublin 2006
10. Kirenko J.: Psychospołeczne przystosowanie osób z paraplegią. Wydawnictwo UMCS,
Lublin 2006
11. Kiwerski J. (red.): Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 2006
12. Kowalik. S: Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Warszawa 1996
13. Kozaczuk L.: Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej. Poradnik metodyczny.
BPS, Katowice 1999
14. Kuczyńska-Kwapisz J., Kwapisz J.: Rehabilitacja osób niewidomych i słabowidzących 
Poradnik metodyczny. Warszawa 1996
15. Levitt S.: Rehabilitacja w porażeniu mózgowym i zaburzeniach. PZWL, Warszawa 2000
16. Marciniak J.: Sprzęt szpitalny i rehabilitacyjny. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2003
17. Mika T.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2003.
18. Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2001
19. Milanowska K.: Techniki pracy w terapii zajęciowej. PZWL, Warszawa 1982
20. Podolski K., Turnowiecki W.: Polityka społeczna. Gdańsk 1993
21. Przez
dziak B.: Zaopatrzenie rehabilitacyjne. Via Medica, Gdańsk 2003
22. Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu
kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb
osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu
23. Rutkowska E.: Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych. Czelej, Lublin 2002
24. Sherborne V.: Ruch rozwijający dla dzieci. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002
25. Speck O.: Niepełnosprawni w społeczeństwie: Podstawy ortopedagogiki. Gdańskie
Wydawnictwa Psychologiczne, Gdańsk 2005
26. Symbole Blissa. Stowarzyszenie na Rzecz Propagowania Wspomagających Sposobów.
Porozumiewania Się  Mówić bez słów , Warszawa 2000
27. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób
Niepełnosprawnych. (M.P. z 3 sierpnia 1997 r., Nr 50, poz. 475)
28. Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych. (Dz. U. z 9 paz
dziernika 1997 r., Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.)
29. Zabłocki K.J.: Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja. Wyd. Akad., Warszawa
1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39