Jedną z podstawowych metod laboratoryjnych wyznaczania gęstości ciał stałych i cieczy jest metoda pikometryczna. Pod pojęciem gęstości ciała rozumiemy wielkość: r= m/V, gdzie m - masa ciała, V - objętość ciała. Polega ona na ważeniu cieczy ( lub cieczy z zanurzonym w niej ciałem stałym ) zajmującej w pikometrze znaną objętość. Pikometr jest to naczynie, które gwarantuje stałość objętości wypełniającego go ośrodka przy zachowaniu stałości temperatury. To niewielkie naczynie szklane na ogół w kształcie kolby, z dokładnie doszlifowanym korkiem. Przez jego środek przechodzi rurka włosowata, przez którą wypływa nadmiar cieczy. Średnica tego kanalika powinna być jak najmniejsza. Dzięki temu zapobiega ona parowaniu cieczy oraz zmniejsza błąd, który może powstać przez niezbyt dokładne wyrównanie powierzchni cieczy w kanaliku z górną powierzchnią korka.