HIGIENA ŚRODKÓW ŻYWIENIA ZWIERZĄT



Pasza jako czynnik etiologiczny
chorób zwierząt



Nieodpowiednie żywienie -
brak składników odżywczych
lub nadmiar



Czynniki zawarte w paszy

-

Rośliny szkodliwe

-

Naturalne czynniki toksyczne
zawarte w paszy

-

Czynniki zakaźne: bakterie,
wirusy, grzyby i ich toksyny



Naturalne czynniki toksyczne



Alkaloidy



Glikozydy



Toksalbuminy



Olejki eteryczne



Żywice



Związki uczulające na światło



Naturalne czynniki toksyczne -
Alkaloidy

Zasady organiczne zawierjące N2
Występują w postaci soli z kwasami organicznymi –
szczawiowy, mlekowy, winowy, cytrynowy, jabłkowy
lub z cukrami – glukoalkaloidy - solanina
Toksyczość – kilkadziesiąt mg
Wchłanianie: błony śluzowe, skóra
Pobudzenie lub porażenie układu nerwowego
Leczenie: garbniki (tanina), węgiel, płukanie żołądka
(KMNO4)



Naturalne czynniki toksyczne -
Glikozydy

Związki złożone z jednej lub kilku cząsteczek cukru
Cjanogenne
Nasercowe
Saponiny
Kumaryny

Leczenie jak alkaloidy
Glikozydy cjanogenne → hydroliza cjanowodór
migdały, pestki, len, czarny bez.
Glikozydy nasercowe: zaburzenia rytmu, bóle
brzucha, nudności, zaburzenia widzenia
Saponiny: pienienie roztworów wodnych, wzdęcie,
silne miejscowe działanie drażniące



Glikozydy nasercowe:
Naparstnica zwyczajna

Kumaryny – charakterystyczny zapach świeżego
siana
Dwukumarol – związek obniżający krzepliwość krwi
Turówka wonna, nostrzyk zółty



Rośliny wywołujące porażenie
ośrodka oddechowego

Fasola półksiężycowata: glikozyd cjanogenny- 5g/kg
Len zwyczajny: glikozyd cjanogenny- 40 mg/100gr
wytłoków



Rośliny działające toksycznie
na rdzeń kręgowy

Blekot pospolity – alkaloidy
Objawy żołądkowo-jelitowe, wzdęcie, ślinotok,
drgawki, szerokie źrenice
Leczenie środki moczopędne, atropina
Szalej jadowity – alkaloidy
Drgawki toniczno-kloniczne 0,5-2h co 15 min
Leczenie opanowanie drgawek



Rośliny działające narkotycznie

Mak lekarski -alkaloidy (morfina)
Objawy – oszołomienie, śpiączka, zaburzenia
oddychania, zwężenie źrenic
Leczenie-antagoniści morfiny–naloxon 0,01 - 0,015
mg/kg
Życica roczna – alkaloidy, zatrucie 100 gr nasion
Objawy: wymioty, kolka, zimne poty, wielomocz,
drgawki
Leczenie objawowe
Objawy: wymioty, kolka, zimne poty, wielomocz,
drgawki
Leczenie objawowe



Rośliny działające drażniąco na
przewód pokarmowy

Ziemniak – glikoalkaloidy – solanina
Objawy: mdłości, bóle brzucha, gorączka, kolka
Leczenie: objawowo
Psianka czarna - glikoalkaloidy – solanina
Objawy: nudności, bóle brzucha, biegunka z krwią
Leczenie: objawowo



Rośliny zawierające saponiny

Kąkol polny – podrażnienie aż do martwicy błony
śluzowej, wzdęcie żwacza



Rośliny zawierające żywice i
substancje o działaniu
drażniącym



Jaskier ostry



Konitrut błotny



Objawy: Ostre zapalenie błony
śluzowej żołądka i jelit,
ślinotok, kolka



Leczenie objawowe, płukanie
żołądka



Rośliny ozdobne



Difenbachia



Filodendron



Monstera dziurawa



Skrzydłokwiat



Anturium



Rośliny ozdobne
Szczawiany w postaci igieł w
osłonie żelowej, części rośliny
zawierające sok – liście
Sok + ślina = silne działanie
drażniące, miejscowy stan
zapalny, uwalnianie histaminy

Rośliny ozdobne-szczawiany
Objawy: nadmierne ślinienie, bolesność i obrzmienie
lub świąd warg i języka, pokrzywka, podrażnienie
przewodu pokarmowego, utrata głosu.
KOTY + FILODENDRON – jw. + zaburzenia funkcji
nerek, opistotonus, ↑ temp. ciała
Leczenie: płukanie błony śluzowej, leki
antyhistaminowe, kortkosterydy
Rośliny ozdrobne-żywice



Poisencja – Wilczomlecz
Piękny, Gwiazda betlejemska



Sok – właściwości drażniące,
żrące



Objawy: Podrażnienie błon
śluzowych, skóry, ślinienie,
biegunka



Leczenie: usunięcie zawartości
przewodu pokarmowego,
wywołanie wymiotów, węgiel
aktywowany, terapia ogólna.

Rośliny ozdobne-grajanotoksyny
Andromedotoksyny,Acetylandromedol,
Rodotoksyna – Azalia (Rododendron): wysoka
toksyczność (pies 2 liście), blokowanie kanałów
sodowych, czyli komórki mięśniowe i nerwowe w
stanie stałego pobudzenia
Rośliny ozdobne-rodotoksyna
Objawy: w ciągu 20 min – 2 h, wymioty, biegunka,
ślinotok, ból w jamie brzusznej, drżenia mięśni,
zaburzenia pracy serca, zaburzenia oddychania
Leczenie: wywołanie wymiotów, węgiel,
uzupełnienie płynów, atropina 30 – 100 mg/kg im,
20μg/kg iv
Bakteriozy



Epifity - bakterie bytujące na
roślinie, nie szkodliwe dla niej.



Ilość i obecność zależy od
warunków zbioru,
przechowywania, suszenia itp



Bakteriozy



Bakterie pożyteczne - bakterie
fermentacji mlekowej i
octowej: Lactobacillus,
Acetobacter



Bakterie szkodliwe –
rozkładające białko:
Pseudomonas, Bacillus,
Clostridium



Zboża: Pseudomonas,
Streptococus, Bacillus



Zielonki: bakterie fermentacji
mlekowej



Siano: Pseudomonas,
Streptococus, Bacillus,
Clostridium



Okopowe: mikroflora gleby



Bakteriozy

Działanie szkodliwe bakterii w paszy: zmiana składu
chemicznego, pH, smaku, woni, produkty
metabolizmu
Chorobotwórczość bakterii w paszy zależy od:
zjadliwości zarazka
warunków do namnożenia się
wrażliwości makroorganizmu



Bakteriozy - mechanizm
działania bakterii

1 – namnożenie w paszy →produkty przemiany
materii (toksyny)→zjedzenie paszy= zatrucie
egzotoksynami – Clostridium botulinum
2- po zjedzeniu namnożenie w p.pok→ produkty
przemiany materii (toksyny) = zatrucie
endo(entero)toksynami – Salmonella
3- po zjedzeniu namnożenie w p.pok→przechodzenie
przez barierę jelitową = sepsa



Clostridium botulinum

Laseczka beztlenowa G+
Warunki beztlenowe→egzotosyna
pH <4 nie wytwarza toksyny
Okres inkubacji 12h-24 dni
Objawy: zniesienie napięcia mięśniowego, porażenie
wiotkie.



Clostridium perfringens

Ciepłochwiejna enterotoksyna – działanie
cytotoksyczne na bł. śluzową jelit, toksyny A-E.
Dyzynteria jagniąt
Enterotoksemia owiec
Enterotoksemia prosiąt



Clostridium perfringens

Dyzynteria jagniąt
Ostre krwotoczne i wrzodziejące zapalenie jelit
Do 2 tyg życia, okres inkubacji kilka godzin
Objawy:
nadostry – brak
ostry - apatia, kał z domieszką krwi, śpiączka
podostry - jw



Clostridium perfringens

Enterotoksemia owiec – choroba miękkiej nerki
Owce w każdym wieku, żywione paszami soczystymi
Toksyna →obrzęk bł śluzowej jelit, uszkodzenie
śródbłonka, nabłonka jelit, okres inkubacji kilka
godzin
nadostry – brak objawów
ostry – krwawa biegunka, objawy nerwowe
przewlekły - żółtaczka



Clostridium perfringens

Enterotoksemia prosiąt – zakaźne martwicowe
zapalenie jelit. Prosięta ssące – 2-14 dzień
Zarazek namnaża się w jelicie czczym →uszkodzenie
błony śluzowej
Objawy po 2-4 dniach: gorączka, niechęć do ssania,
biegunka – kał szarobiay podobny do zaprawy
murarskiej



Kolibakteriozy

E. Coli – G- pałeczka, wchodzi w skład flory jelitowej,
WARUNKOWO CHOROBOTWÓRCZA – spadek
odporności, ch p pok,
DROGA ENDO I EGZOGENNA
OKRES ODSADZENIA, ↓IgA
IgA =zabezpieczenie przed kolonizacją jelit
Kolibakterioza prosiąt noworodków
Prosięta 1-5 dzień życia
Objawy: biegunka, kał papkowaty, wodnisty, ze
śluzem i krwią →śmierć
Zapobieganie – odpowiednie żywienie macior,
warunki zoohigieniczne
Zapalenie żołądka i jelit prosiąt po odsadzeniu
Prosięta 7-11 tygodniowe
Gwałtowna zmiana paszy i sposobu żywienia –kiedy ?
Biegunka i wyniszczenie
Choroba obrzękowa- stres związany z odsadzeniem ,
zmiana karmy, ↑ białka w karmie→Shiga toxin 2e
Prosięta najlepiej odżywione ok. 2 tyg po odsadzeniu
ok 15 % populacji.
Duszność, obrzęki



Listerioza

Listeria monocytogenes, G+ pałeczka
Bydło i owce w okesie wiosennym – choroba
kiszonkowa, kiszonka pH ↑ 5,6
Postać posocznicowa, nerwowa
Listerioza układu rozrodczego – zatrzymanie łożyska,
poronienie



BSE

Prion – białkowy czynnik zakaźny
Przestawienie syntezy białek na produkcję białka
zakaźnego
Choroba niezaraźliwa: bydło→pasza→ bydło
Zwierzęta 4-5 lat – długi okres inkubacji
Objawy: agresja, przeczulica skóry, brak koordynacji,
itp

Mykotoksyny i mykotoksykozy
Sporysz (Claviceps purpurea)
czarno-fioletowe przetrwalniki w kłosach (4 x 2,5
cm), zawiera ok. 30 alkaloidów
Bydło, Świnie
Ergotamina, Ergonowina,
Ergostyna, Ergotoksyna, Ergometryna.
Stężenie zmienne, różne objawy chorobowe
Patomechanizm
alkaloidy→narastające zgrubienie bł.środkowej i
wewnętrznej tętniczek→różny przebieg
Alkaloidy wydalne z mlekiem→objawy
nerwowe/martwica skóry cieląt
Objawy pojawiają się 3 dni – 3 tyg po podaniu paszy
Zatrucie Sporyszem - ergotyzm
Przebieg:
Ostry: Choroba OUN
Przewlekły: sucha martwica skóry obwodowych
części ciała; idiopatyczna nietolerancja ciepła
Ronienia
Ergotyzm - efekt zatrucia

sporyszem

zbożowym, jest

także znany jako ergotoxicosis oraz Ogień Świętego
Antoniego.
Domieszka

sklerot

sporyszu w ziarnach żyta i w mące

stosowanej do spożycia była przyczyną halucynacji,
przykurczów mięśni, prowadzących z powodu
niedokrwienia do martwicy tkanek (w szczególności
kończyn).
Rozpoznanie w fazie nerwowej = zdrowienie w ciągu
3 tyg.
HPLC, Test Elisa
Mykotoksyny
Problem ogólnoświatowy – WHO
Produkty przemiany materii grzybów pleśniowych
powstające w paszach w okresie zbioru i
przechowywania – ok. kilkuset metabolitów
Węglowodory aromatyczne i alifatyczne
Niewrażliwe na obróbkę cieplną
W paszy grzyby pleśniowe występują ogniskowo
W naszym klimacie Penicillim i Fusarium :
deoksyniwalenol 81% pasz(DON), zearalenon (ZEA)
46%, toksyna T2 i ochratoksyna A
Działają na poziomie komórkowym: synteza kw
nukleinowych, zmieniaja budowę bł. komórkowych,
indukują apoptozę komórek, zmieniaja ekspresję
genów
Przekazywane przez łożysko (dorosłe bezobjawo
mogą przechodzić zatrucie)
Składniki odżywcze, tlen, ciepło, wilgotność- rozwój
jest hamowany poniżej 11,5 %
Mykotoksyny Aflatoksyny
Aspergillus flavus, parasiticus, fumigatus, niger.
Działanie karcinogenne i mutagenne
temp. 10 – 42

o

C

wilgotność 17%
orzechy ziemne, kukurydza, śruta bawełniana,
sojowa
Objawy: brak apetytu, apatia, drżenia, biegunka,
zaburzenia nerwowe, skurcze tężcowe, kolki Drób
spadek nieśności, wylęgowości, zahamowanie
wzrostu
Najbardziej wrażliwe: drób, świnie, przeżuwacze,
ryby, ludzie
Mykotoksyny Fumonizyny
Fusarium moniliforme, proliferatum
kukurydza
Konie – (FB1) leukoencefalomalacja: kulawiazny,
niezborność, parcie na przeszkody,
Świnie -obrzęk płuc: nagła śmierć wskutek
nagromadzenia się płynu
Drób – objawy nerwowe
Mykotoksyny -Ochratoksyny
Aspergillus ochraceus
OA, B,C
Działanie neurotoksyczne, immunosupresyjne,
teratogennie, mutagennie, uszkodzenie wątroby,
uszkodzenie nerek
temp. 28

o

C, wilgotność 17%

kukurydza, jęczmień, pszenica, sorgo, żyto, owies ryż.
Wrażliwe: monogastryczne, ptaki
Objawy- OA w paszy ↑ 5-10 mg/kg
poliuria, zahamowanie wzrostu, wzmożone
pragnienie, objawy nerwowe
AP: powiększenie nerek, zmiana koloru (bladość), na
powierzchni: cętki, pęcherzyki, cysty, zwłóknienie
części korowej.
Bydło-poronienie, biegunka, odwodnienie
Drób-spadek masy ciała, zapalenie worków
powietrznych
Mykotoksyny -Zearalenony
Fusarium graminaerum, culmorum
właściwości estrogenne największe znaczenie u świń
temp. poniżej 25

o

C, wilgotność 16%, kukurydza,

jęczmień, owies, pszenica.
Współzawodnictwo z 17 β-estradiolem o receptor
Objawy: zawartość -5 mg w kg paszy = syndrom
estrogeniczny: symptomy rujowe- wypadanie
pochwy, obrzęk , zaczerwienienie sromu, ciągłe ruje,
ciąże urojone, bezmleczność, bezpłodność, martwe
płody, słabe prosięta.
100 mg w kg paszy = trwała bezpłodność loch

Mykotoksyny – T2 i DON
Fusarium, wszystkie zwierzęta
T2 - Hamuje syntezę DNA i RNA i podział komórek
Silna immunosupresja, silna hemoliza
DON - tzw. womiotoksyna, łączy się z rybosomami,
hamuje synteze białek

Mykotoksyny objawy
Ostre efekty toksyczne rzadko
Przebieg przewlekły: spadek spożycia paszy, atonia
przewodu pokarmowego, zaburzenia rozrodu,
wtórna ketoza, wyniszczająca biegunka i jej
konsekwencje
Wpływ na układ immunologiczny – częste
występowanie chorób metabolicznych i innych
(metritis, mastitis, laminitis), podkliniczny przebieg
chorób, niewydolność wielonarządowa (oddechowa,
krążeniowa)
Wpływ na układ rozrodczy: ciche ruje, cysty
jajnikowe, metritis, przetrwałe ciałko żółte
Wpływ na układ pokarmowy – zaburzenia motoryki,
atonia, zaburzenia flory p.pok. Niestrawności
Wpływ na gruczoł mlekowy: obecnośc mikotoksym w
mleku, spadek wydajności, zmiany składu mleka
Mykotoksyny – p.pok
Żywienie jest PERMANENTNYM czynnikiem o
działaniu terapeutyczno-prewencyjnym, ale również
PATOGENNYM
Wywołują ( i/lub) podtrzymują stany zapalne jelit: T2,
DON i ZEA (małe dawki) redukują liczbę komórek
produkujących śluz jelitowy, zmniejszenie produkcji
glikokaliksu - zwiększają przepuszczalność bariery
jelitowej co pozwala na przenikanie antygenów
Wywołują: stany nekrotyczne komórek nabłonka i
krypt jelitowych (j czcze i biodrowe), hiperplazję w
kom gruczołowych i śluzowych

Profilaktyka mykotoksykoz
PASZE IMPORTOWANE PODAWAĆ DOPIERO PO
BADANIACH!!!!!
Metody biologiczne – wykorzystanie
mikroorganizmów i ich enzymów do degradacji
mikotoksyn
DETOKSYKANTY
Hamujące rozwój grzybów: Toxy-Nil, Mold-Nil
Dry,Luctamold, Myco-Curb, MOLDGARD, SALGARD
Neutralizujące mykotoksyny: MYCOBOND, FIX-A-
TOX, Mycosorb

Diagnostyka
Asperillus- nalot niebieskie oczka 2% -badania
Fusarium – ziarna zdeformowane
5% badania

Diagnostyka laboratoryjna
Chromatografia – TLC, LC, HPLC
Immunologia – test ELISA
Żywienie i wychów cieląt



Wahania śmiertelności – kilka
do 20%



Poród – nieobecność człowieka
- opieka matki



Czynności poporodowe



Żywienie i wychów cieląt

Odpajanie siarą:
Przy matce – 2-5 dni
Odłączenie od matki



Higiena !!!



Higiena pojenia i świeżości



Temperatura pasz płynnych
35-30 st



Od 2 – go tyg pasza stała –
rozwój przedżołądków



Za wyjątkiem paszy treściwej,
do woli



Jałówki



Umiarkowana intensywność
żywienia



Namnażanie komórek miąższu
wymienia ok. 9 mc życia,
syndrom tłustej krowy



Lato: pastwisko



Zima: kiszonki (kukurydza 1/3
dawki)



1 rok – 300 kg



2 lata – 580 kg

3 mce 95 kg
6 mcy 160 kg
12 mcy 300 kg
15 mcy 370 kg
24-25 mcy 580 kg



Choroby tła żywieniowego



Wzdęcie i skręt trawieńca u
cieląt



Szybkie tworzenie się gazu i
rozciąganie trawieńca – 6 – 12
tyg.



Zasiedlenie żwacza przez bakt
kwasu mlekowego



2 x pojenie ad libitum,
nieregularne picie dużych ilości
mleka po długiej przerwie,
brudny preparat, dodatki
fermentujące (płatki, śruta,
mączka)



Niepokój, kolki, drżenie mięśni,
wyginanie grzbietu
UWYPUKLENIE PRAWEGO
BOKU (niekiedy obustronnie)



Nakłucie przezskórne, zabieg



Niedostateczna zdolność flory
i fauny żwacza do trawienia i
syntezy.



Bakterie rozkładające celulozę,
skrobię, cukry, białka, tłuszcze,
produkujące lotne kwasy
tłuszczowe, metan itd



Przyczyny



Niedobór substancji
odżywczych: synteza białka
bakteryjnego wymaga łatwo
strawnych węglowodanów



Niedobór makro i
mikroelementów: P, Mg, Na, S,
Cu, Co, Zn – potrzebne do
rozwoju mikroorganizmów.
Brak = zmiany stosunków
jakościowych i ilościowych
bakterii



Działanie substancji
hamujących bakterie:
stosowanie antybiotyków



Substancje antyżywieniowe



Niedostateczne rozdrobnienie
części roślin



Zmiana paszy: dopasowywanie
flory trwa ok. 2 tyg (żywienie
zimowe i letnie)



Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy - objawy



↓% zawartości tłuszczu w
mleku



↓ produkcji mleka, ↑ ketozy,
przeładowanie żwacza,
wychudzenie, lizawość, ciała
ketonowe w moczu i mleku



Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy - rozpoznaie



↓% zawartości tłuszczu w
mleku, badanie treści żwacza
(ph ok. 7,0; oliwkowobrązowa,
↑sedymentacji, redukcja
błękiitu pow 5 min.), ciała
ketonowe w mleku i krwi



Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy - terapia



Usunąć błąd żywieniowy,
siano, drożdże 200-500 gr,
melasa 200-300 gr,
przeniesienie 3-5 l treści od
zdrowych (3-5 x)



Rozkład gnilny treści żwacza



Wypieranie fizjologicznej flory



Podawanie silnie
zanieczyszczonej, nadgniłej
paszy zasobnej w białko



Rozkład gnilny treści żwacza -
diagnostyka



Badanie treści żwacza –
zielono-czarna, wodnista,
zapach kału, pH -7,0



Zmiana karmy, transfuzja
treści, terapia farmakologiczna



Zaburzenia mineralne



Wynikają ze sposobu
użytkowania



Absorpcja z p.pok: Ca do 50%,
P do 60%, Na do 80%, Mg 20%



Mleko 1l = 1,2g Ca + 0,9g P +
0,4g Mg



8 i 9 mc ciąży w płodzie co
dzień:4g Ca, 2,5g P, 0,1 g Mg



Porażenie poporodowe
Paresis Puerperalis, gorączka
mleczna



Krzywica



Osteomalacja



Hipomagnezemia – tężyczka
pastwiskowa



Zapotrzebowanie



Zapotrzebowanie - zasuszone



Porażenie POPORODOWE



Krowy wysokomleczne (3-8
wycielenie)



Hipoklcemia →przechodzenie
Ca do mleka



Objawy: zanik apetytu,
utrudnione poruszanie,
chwiejny chód, drżenie mięśni,
porażenie kończyn,
opistotonus, ciężkie przypadki
śmierć w ciągu 48 h



Przemiany Ca – Kalcytonina,
PTH, vit D



Odkładanie Ca w kościach



Uśpienie PTH ok. 48h



Postępowanie dietetyczne -
↓Ca (20 g/dzień) ostatni
tydzień, po porodzie norma



Krzywica



Niedostateczne kostnienie
szkieletu – tzw tkanka
kostnawa



↓P, ↑Ca – 2:1, ↓wit D (b.b.
rzadko)



Deformacje nasad kości
długich, zaburzenia ruchu



Rozpoznanie: obraz kliniczny,
P<1,6 mmol/l



Zmiana żywienia, Fosforan
sodu 30 g/zwierzę, wit D 200
000 jm/zwierzę



Kontrola P we krwi



Osteomalacja



Osteomalacja: dorosłe bydło
wysokomleczne



Patogeneza: laktacja =
demineralizacja szkieletu; ↓P
= zahamowanie remineralizacji
po laktacji (tk kostnawa)



Ca 2,25 -3,03 mmol/l



P 1,00 – 2,71 mmol/l



Hipomagnezemia, tężyczka
pastwiskowa



Choroba bydła mlecznego



Wchłanianie 5-30% wartości
przyjętej, małe rezerwy
ustrojowe



Pierwiastek obecny w glebie,
tereny tężyczkowe (monitoring
stężenia Mg)



Pora roku



Funkcje Mg



Objawy zależne od stężenia we
krwi



Postać ostra ↓ 0,41 mmol/l, 6-
12 h, pobudliwość, skurcze
toniczno-kloniczne,
opistotonus, ślinotok, temp
40stC, 30-60 min śmierć



Postać podostra: 0,41-0,74
mmol/l, sztywny chód, drżenia
włókienkowe, częste
oddawanie kału, 2-3 dni



Postać przewlekła: 0,74-1,23
mmol/l, spadek produjcji
mleka, lizawość,



Monitoring Mg w krwi i
moczu/0,5 roku



Preparaty mineralne



Leczenie: Mg iv PODGRZANY
DO TEMP CIAŁA( siarczan,
glukonian: antiparen,
tetanusan 50% i 24%)



Stężenie minerałów



Ca = 2,25-3,03 mmol/l / 9-12,1
mg/dl



P = 1-2,27 mmol/l / 3,1-8,4
mg/dl



Mg = 0,78-1,23 mmol/l / 1,9 -3
mg/dl

Hipocalcemia – Calcium borogluconatum iv, Calciglut
iv, Glucalvet iv, 250 -500 ml
Hipomagnezemia - Antiparen N iv, Tetanusan 50 i
24% iv sc, Duphalythe iv sc ip, Siarczan magnezu 20%
sc.



Świnie



Szybkie tempo wzrostu: 4 l
mleka=1 kg przyrostu



Brak tk tłuszczowej (rezerwy
glikogenu)→ maciory dodatek
tłuszczu =

70-90 dzień ciąży 4% NKT i 91 dzień ciąży do 42 dnia
laktacji 6% NKT



Siara



Laktacja u lochy



2 gi tydzień = szczyt



3 ci tydzień = spadek



4 ty tydzień = regresja



2-3 tydzień ≠zapotrzebowanie
energia



4 tydzień ≠ zapotrzebowanie
białko



Świnie - prosięta



Dokarmianie 4-6 dzień



Odsadzenie 5-7 tydzień 6,5 -
7kg



Zapotrzebowanie mineralno-
witaminowe 2x większe niż
tuczników



Premiksy (Ca, P)→zmiana pH
ppok (↑4,2)



Zakwaszenie paszy, probiotyki
(↓4,2)



Przyuczyć prosięta do
pobierania dużej ilości paszy=
mniejszy stres odsadzeniowy



5-7 dni przed i po odsadzeniu
ta sama mieszanka



ZnO 0,5 kg /t 2 tyg przd i 2 tyg
po odsadzeniu



1 dzień po odsadzeniu -
Biotropina



Zakwaszacze: kw organiczne,
aciprol, cytromiks, cytronic



Probiotyki



Świnie - tuczniki



Tucz 20 – 110 kg



Dziennie 800g - 1 kg



Pasze roślinne- substancje
antyżywieniowe: rezorcynol,
polisacharydy nieskrobiowe
zmniejszenie wyk tłuszczu,



Kule w ppok



Świnie



Probiotyki



Prebiotyki



Synbiotyki = 1+2



Paszowe modulatory
odporności miejscowej



Świnie - probiotyki



Wycofanie ASW
(antybiotykowe stymulatory
wzrostu)



Wzrost stosowania
antybiotyków



Wzrost zachorowań



Stosowanie ASW = biegunki
3,5% stad



Brak ASW = biegunki 18 % stad
(Skandynawia)



Brak preparatów
zastępujących ASW



Probioza = działanie
profilaktyczne i lecznicze flory
bakteryjnej



Probiotyk = biopreparaty
zawierające żywe komórki
bakterii : Bacillus,
Lactobacillus, Enterococcus,
Bifidobacterium,
Saccharomyces



Wytwarzają kw mlekowy =
obniżają pH w ppok



Konkurencja z
enteropatogenami o składniki
odżywcze i receptory
adhezyjne



Szczególne znaczenie w
okresie poodsadzeniowym i
okołoporodowym (ToyoCerin)
– zmiany w składzie flory



Świnie - prebiotyki



Nietrawiona składowa paszy:
FOS, MOS, GOS



Stymulują wzrost/aktywność
korzystnej flory w jelicie
grubym-zdolność ograniczania
kolonizacji jelit
drobnoustrojami
posiadającymi fimbrie typu 1



Blokowanie receptora dla
fimbrii Bio-mos



Świnie - modulatory
odporności miejscowej



Blokowanie receptorów przez
fimbrie bakt.
niechorobotwórczych tzw –
konkurencyjne wypieranie



Lektyny – chemiczne
komponenty adhezyn (np.
roślinne) – blokowanie
receptorów



Świnie - choroby



Anemia zjawisko ,,fizjogiczne’’



Hb u noworodka 7,5 – 8,12
mmol/l



2 tyg 3,75 – 4,37 mmol/l → od
10 dnia życia anemia (↓5)



BRAK ŻELAZA →w mleku 10x
mniej Fe od zapotrzebowania



Świnie - choroby



7 dzień życia 2x masa ciała



Każdy dzień życia = 20 ml krwi
więcej



Odnowa erytrocytów +
przyrost =



100 000 000 000 nowych
erytrocytów dziennie



Objawy anemii ok 3 tyg,
charłactwo,



Świnie - choroby



Żelazo – 2-5 dzień życia (ok. 3
kg) 1-2 ml



Ferrodex, Ferrovet, Suiferrovit,
Ferran 100, Ferran 200



Pasty



Świnie - choroby



Wrzody żołądka



Granulowana pasza ↓500 µm
(K)



↑100 µm = ↓wykorzystanie
paszy 1,5%



Świnie pow 60 kg



Bladość, smolisty kał, nagłe
padnięcia,



Leczenie właściwe może być
nieopłacalne



Świnie – choroby
niedoborowe



Pochodzenie premixu



Okresowa kontrola zawartości
wit i soli



Kontrola przechowywania
(ciemne pom, szczelne op itd.)



Przechowywanie do 30 dni



Pasza dla właściwej grupy



Tłuszcze + antyoksydanty



Pasze lecznicze



Stosowane w celach
terapeutycznych



W Polsce (odwrotnie niż na
świecie) antybiotyki stosuje się



1- w postaci iniekcyjnej



2 – w wodzie



3 – w postaci pasz



Zakaźne martwicowe zapalenie
jelit u prosiąt (Clostridium
perfringens) – bacytracyna
100g/t paszy



Kolibakterioza prosią
odsadzonych -apramycyna
12,5 mg/kg mc/dz w wodzie



Rozrostowe zapalenie jelit
(Lawsonia intracellularis) –
tylozyna 100g/t paszy,
linkomycyna j.w., tiamulina
35g/t paszy



Dyzenteria świń (Brachyspira
hyodysenterie) 200g/t paszy

CHOROBY SKÓRY



Skóra- bydło



Zapalenie skóry zależne od
witaminy C - choroba cieląt
rosnących (2-10 tydzień życia)



Czasowy niedobór witaminy C
(jesień, zima)



Złuszczanie i wyłysienie,
rumień, wybroczyny plamiste,
upośledzony wzrost, brak
świądu



Rozpoznanie – objawy, wiek,
odpowiedź na leczenie



Cynkozależne zapalenie skóry



Skóra- kozy



Zapalnie skóry reagujące na
podaż wit E i selenu –
wyłysienie wokół oczu,
wieloogniskowe strupy,
plackowata hipotrichoza, brak
świądu i objawów ogólnych



Rozpoznanie- odpowiedź na
leczenie



Skóra- owce



Cynkozależne zapalenie skóry



Skóra- świnie

Niepełne rogowacenie naskórka (parakeratoza) –
zaburzenie mataboliczne związane z żywieniem,
prosięta od 7 -20 tyg życia.
Udział Zn, Ca, NKT
Na brzuchu i przyśrodkowej części ud plamki i grudki
rumieniowe, zapalenie skóry kończyn, brzucha, ryja,
uszu,ogona
Twarde, suche strupy, brak świądu, brak łojotoku,
wtórne zakażenia bakteryjne
Rozpoznanie – objawy w stadzie



Skóra-konie

Dermatozy tła żywieniowego koni mogą być
przyczyną:
1- braku białka
2- braku kwasów tłuszczowych
3- braku minerałów (Cu, I, Zn)
4- braku witaminy A
Białko:
Włos składa się w 95% z białka (większość
aminokwasy siarkowe)

25-30% spożytego białka służy odbudowie włosa i
keratynizacji naskórka
Hypoproteinemia: hyperkeratoza, atrofia skóry,
zaburzenia pigmentacji skóry i włosów
Hypoproteinemia: sierść sucha, matowa, łamliwa,
wyblakła, łatwo wypada.
Wzrost włosa jest upośledzony, wymiana
przedłużona
Objawy ogólne: upośledzenie wzrostu, spadek
stężenia albumin i globulin we krwi
Niedobór NKT
Dla konia który zmienia włos zalecane jest 60 ml
oleju roślinnego dziennie przez 40 – 60 dni
,, późno zimowa sierść’’ wymaga suplementacji od
(powyżej) 20 do 60 dni
Niedobór minerałów – Cu
Cu – niezbędna w przemianie tyrozyny do melaniny
Brak – jaśniejsze włosy aż do białych (przede
wszystkim wokół oczu – spectacled apperance)
Niedobór minerałów – I, Zn, jak u Bo
Niedobór witaminy A – odpowiada (m.in.) za ciągłość
naskórka (nabłonków)
Sierść szorstka, matowa z tendencją do wyłysień,
hypekeratoza, łuszczenie naskórka
20 000 – 50 000 iu/dzień
(wrażliwa na tlen i UV)



woda

Funkcje:
Tworzenie płynów ustrojowych
Rozpuszczalnik
Środowisko reakcji biochemicznych
Regulator temperatury
60 – 75% masy ciała
Mięśnie – 80%
Tk tłuszczowa 45%
Kości 30 %
Zęby 5 %
Zaopatrzenie – pojenie, pasza, przemiany
biochemiczne – 12 % całości (t- 100gr 107gr wody)
Utrata fizjologiczna, choroby (15-20% śmierć) Na
(135-145 mmol/l)



Izotoniczne - straty H20 = jony
Na+ 135-145 mmol/l



Hipertoniczne - straty
H20>jony = odwodnienie
komórek Na+ powyżej 145
ucieka H20



Hipotoniczne - straty H20 <
jony = uwodnienie komórek
Na+ poniżej 135

uciekają jony
Zapotrzebowanie zależne od gatunku, paszy, wieku,
sposobu użytkowania (krowa mleczna 1 l mleka 4-5 l
wody)
Bo – 40 - 60 l dziennie
Eq- 14- 18 l dziennie
Su - 8- 10 l dziennie
Ov- -1,5 l dziennie
Wymagania – woda wodociągowa (I kl.), lub II kl.
Temp – oseski 30 st, krowy mleczne 12-16 st, reszta
8-12 st
Pojenie:
Automatyczne
Ręczne
Bo – 3 x dziennie (latem 4)
Eq – 2-3 x
Ov 1-2 x
Su co najmniej 3 x