Biopsychologia: Tezy do wykładu 1.

1/6

Biopsychologia: Wykład 1.

Temat: Biopsychologia jako szczególny dział
psychologii






Rene Descartes (Kartezjusz), 1596 – 1649 wprowadził
do filozofii nowożytnej ideę dualizmu
psychofizycznego: „rzecz rozciągła” vs. „rzecz myśląca
(sfera materialna vs. sfera duchowa).

Filozofowie nauki uznają to zdarzenie za początek
rozdziału dociekań filozoficznych na dwa nurty:
a) dotyczący rzeczywistości materialnej (filozofia

przyrody)

b) skoncentrowany na zjawiskach subiektywnych

(filozofia człowieka)

Biopsychologia: Tezy do wykładu 1.

2/6

Kartezjańska maksyma „myślę więc jestem” stała się
inspiracją zwrotu ku podmiotowi poznania (jak ja
poznaję siebie i świat). Rozwój tego nurtu zaowocował
licznymi doktrynami filozoficznymi, na gruncie których
powstała psychologia, jako dziedzina dociekań
szczegółowych.

Nurt drugi kontynuował dociekania nad naturą
przyrody, co doprowadziło do wyłonienia się z filozofii
nauk szczegółowych opartych na badaniach
empirycznych i matematycznym opisie rzeczywistości
materialnej.

Pierwszy nurt tkwi w kręgu ludzkich spraw, mnożąc
systemy wyjaśniające, które (systemy) stają się same
problemami wymagającymi wyjaśnienia. W psychologii
ten nurt jest obecny w m.in. neo-psychoanalizie i tzw.
psychologii humanistycznej.

W naukach szczegółowych, wywodzących się z
drugiego nurtu filozoficznego, naukowcy programowo
nie zajmują się własnym światem wewnętrznym, tylko
badają rzeczywistość obiektywną (niezależną od ich
myśli). Nauki te osiągają ogromne sukcesy, w tym w
neurobiologii (nauki o mózgu).

Biopsychologia: Tezy do wykładu 1.

3/6

Wyodrębniona w XIX w psychologia (jako dziedzina
szczegółowa) przyjęła pozytywistyczny program
uprawiania nauki, jednak jego realizacja napotkała na
trudności natury systemowej. Ich przezwyciężanie trwa
do tej pory. Są w tym zakresie pewne sukcesy
psychologii eksperymentalnej (obiektywnej) odnoszące
się do badania i wyjaśnienia problemów elementarnych.
Psychologia obiektywna korzysta z wyników badań nad
mózgiem

Przedmiotem badań psychologii obiektywnej jest jawne
zachowanie. Na tej podstawie wnioskuje się o procesach
mentalnych i stanach świadomości

Cele badawcze psychologii obiektywnej:
a) opis zjawisk
b) odkrycie czynników sprawczych
c) przewidywalność skutków działania tych czynników

na badane zjawiska

d) wyjaśnienie funkcji badanych zjawisk

Biopsychologia: Tezy do wykładu 1.

4/6

Podstawowy aksjomat psychologii obiektywnej:
mózg jest głównym czynnikiem sprawczym zjawisk
psychicznych (zachowania, procesów mentalnych,
stanów świadomości).
Argumenty - mózg jest:
-realizacją fenotypu (indywidualny egzemplarz cech
gatunkowych)
-narządem percepcji
-mechanizmem zachowania (wszelkiego rodzaju
czynności intencjonalnych)
-generatorem motywacji.
-zasobnikiem indywidualnej pamięci
-substratem myślenia
-substratem indywidualnej tożsamości

Biopsychologia: Tezy do wykładu 1.

5/6

Wzajemne związki psychologii i neurobiologii

Zagadnienia psychologiczne są źródłem pytań
badawczych adresowanych do neurobiologii.

Odkrycia neurobiologii powodują konieczność rewizji
teoretycznych modeli wyjaśniających zagadnienia
psychologiczne (np. opartych na założeniach
behawioryzmu).

Biopsychologia jest subdyscypliną naukową należącą
do psychologii obiektywnej.
Jej powstanie jest przejawem integracji (na poziomie
nauk szczegółowych) dwóch nurtów poznawczych tj.
przyrodoznawstwa i racjonalnej refleksji nad ludzką
kondycją.

Przedmiotem zainteresowania biopsychologii jest
gatunek ludzki. Wnioski z badań o charakterze
podstawowym powinny być uwzględniane w praktyce
psychologicznej (w rozwiązywaniu indywidualnych
problemów poszczególnych osób).

Biopsychologia: Tezy do wykładu 1.

6/6

Cztery komplementarne kategorie teoretyczne
wyjaśniania zachowania:

1. fizjologiczna - zachowanie spowodowane jest

aktywnością mózgu.

2. ontogenetyczna - czynnikami wpływającymi na

specyficzną aktywność mózgu (w konsekwencji na
zachowanie) są geny i przebyte doświadczenia
(interakcje między nimi)

3. ewolucyjna – specyficzne zachowania są

przejawem właściwości gatunkowych
kształtowanych w antropogenezie.

4. funkcjonalna – adaptacyjny sens specyficznych

form zachowania

Na przykładzie specyficznej formy zachowania jakim
jest sen można wykazać przydatność eksplikacyjną
powyższych kategorii teoretycznych