1

WYKŁAD nr 3 DERMATOLOGIA 18.10.2007

prof. dr hab. n. med. Ligia Brzezińska-Wcisło

TRICHOLOGIA C.D.

Zespół włosów nie dających się uczesać
Cechy:

• Szorstkie
• Matowe
• Kruche
• Suche
• Jasne
• Choroba wrodzona

Leczenie: Witamina H

Włosy Wełniaste
Spotykane są znamiona z włosami wełniastymi

Włosy paciorkowate rzekome tzw. „Pseudo Moniletrix”
Cechy:

• Obecne włosy paciorkowate w mniej regularnych odstępach niż w Moniletrix
• Choroba wrodzona lub związana z urazami
• Kloinicznie wygląd podobny do Moniletrix

Rozszczep węzłowaty włosa trichorhexis nodosa:
Wygląd: stykające się ze sobą pędzle
Cechy:

• Choroba ma dwie postacie:

1.

proksymalna: występuje wyłącznie na owłosionej skórze głowy u ludzi rasy

czarnej jako konsekwencja zabiegów fryzjerskich (czesanie, prostowanie,
trwała ondulacja, „skubanie”), ustępuje samoistnie po paru latach

2.

dystalna: występuje u ludzi rasy białej na brodzie i wąsach oraz rasy żółtej na

owłosionej skórze głowy częściej u kobiet o jasnych włosach, postać
przewlekła nie poddająca szię leczeniu

Włosy bańkowate:
Przyczyny:

• Zabiegi fryzjerskie, uszkodzenie włosów

Cechy:

• Wzmożona łamliwość
• Utrata włosów
• Obszary przypominające banki
• Zakrzywiona łodyga

Włosy węzełkowate trichonodosis:
Przyczyny:

• Drapanie, zabiegi fryzjerskie

Cechy:

• Choroba dotyczy głównie włosów kręconych

2

• Na włosach tworzą się węzły

Rozszczep podłużny włosa trichoptylosis:
Cechy:

• Dotyczy włosów głowy, u mężczyzn również brody
• Włosy są rozszczepione podłużnie
• Mogą towarzyszyć cechy włosów paciorkowatych, skręconych, bambusowatych

Trichotiodystrofia:
Cechy:

• Włosy kruche, łamliwe
• Wynik defektu metabolizmu siarki
• W badaniach biochemicznych stwierdza się niedobór aminokwasów siarkowych

głównie cysteiny i cystyny, poziom siarki w moczu i surowicy zazwyczaj prawidłowy

• Może towarzyszyć łysienie plackowate
• Dwie postacie

1.

wrodzona: obecne zmiany biochemiczne

2.

nabyta: brak zmian biochemicznych

• Towarzyszące zespoły:

1.

BIDS – włosy kruche, niska inteligencja, obniżona płodność, niski wzrost,

2.

IBIDS – jak wyżej + rybia łuska

3.

PIBIDS – jak wyżej + nadwrażliwość na słońce oraz rybia łuska

Trichoschisis:
Cechy: rozszczepy podłużne i poprzeczne w obrębie włosa

ZMIANY W OBRĘBIE PŁYTEK PAZNOKCIOWYCH:
Czynniki najczęściej uszkadzające paznokcie:

• Genodermatozy
• Bodźce chemiczne, biologiczne i fizyczne uszkadzające płytkę paznokciową
• Leki, trucizny, cytostatyki
• Zaburzenia hormonalne
• Zaburzenia układu oddechowego
• Zaburzenia układu pokarmowego
• Niektóre choroby skóry: grzybice, drożdżyce, pleśnice, liszaj czerwony, liszaj płaski,

łuszczyce i łysienie plackowate

Zmiany wrodzone:

1.

Brak płytki paznokciowej

2.

Pachonychia wrodzona Jadahsona-Lewandowskiego

3.

Wrodzona dyskeratoza Engmana-Cohle

Zmiany w ukształtowaniu płytki paznokciowej:

1.

Skrócenie (w obgryzaniu)

2.

Zaklęśnięcie

3.

palce pałeczkowate Dobosza

4.

Przerost

5.

Szpotawość

3

Zmiany zabarwienia:

1.

Bielsctow paznokcia pospolite

2.

Bielactwo toksyczne

Zmiany strukturalne:

1.

Oddzielenie płytki paznokciowej

2.

Łamliwość

3.

Rozwarstwienie

4.

Bruzdowanie poprzeczne i podłużne

5.

Paznokcie naparstkowate onychosis punctata

6.

Szorstkość paznokci

7.

Zanik płytki paznokciowej

Najczęstsze choroby paznokci:

1.

Grzybica płytki paznokciowej – zmiany zaczynają się od wolnego brzegu płytki,

występuje wzmożone rogowacenie, przebarwienia, pobruzdowanie
poprzeczne/podłużne

2.

Drożdżyca płytek paznokciowych – zawsze zaczyna się od wału paznokciowego,

zaczerwienienie, obrzęk bolesność, przy ucisku może wydobywać się treść ropna,
dalsze zmiany polegają na zmianie zabarwienia

3.

Pleśnica płytek paznokciowych – zajęcie wyłącznie płytek paznokciowych paluchów,

przyjmują zabarwienie żółte, bardzo nasilone rogowacenie pod płytką paznokciową
powodujące uniesienie płytki. Leczenie: zdjęcie paznokcia i wyczyszczenie łożyska,
leczenie ogólne mniej skuteczne.

4.

Paznokcie napastkowate – często towarzyszy łysieniu plackowatemu, źle rokuje w

leczeniu choroby

5.

Łuszczyca płytek paznokciowych – występują tzw. „plamy olejowe” (obecne grudki

łuszczycowe pod płytką paznokciową), paznokcie naparstkowate, pobruzdowanie.

6.

Liszaj płaski płytki paznokciowej – pobruzdowanie podłużne, obecność ubytków

części dalszej płytki

LECZENIE PUVA:
Polega na nałożeniu psoralenów na leczoną skórę lub paznokcie 2h przed zabiegiem, a
następnie naświetlaniu tego miejsca promieniowaniem UV A

Tą metodą leczymy:

1.

Grupa

• Bielactwo
• Stany poprzedzające rozwój ziarniaka grzybiastego (mycosis fungoides)
• Pokrzywka barwnikowa (utricaria pigmentosa)

2. Grupa

• Atopowe zapalenie skóry
• Świerzbiączkę guzkową
• Przewlekły wyprysk dłoni i stóp
• Łysienie plackowate
• Liszaj płaski
• Niektóre dfotodermatozy

3. Grupa

• Rozsiany ziarniniak obrączkowaty (granuloma anullare)
• Odpowiedź przeszczep przeciwko gospodarzowi

4

• Twardzina ograniczona i układowa

CHOROBY WENWEYCZNE – KIŁA (Lues, Syphilis)
(Materiał jest opisany dokładnie w skrypcie)

Podział:
Kiła (Syphilis, Lues):

1.

Wrodzona (congenita)

• Wczesna (recens)
• Późna (tarda)

2.

Nabyta (aquisita)

• Wczesna (recens)
• Późna (tarda)

Kiła nabyta wczesna (Lues aqisita recens)

• Kiła Pierwszego okresu (pierwszorzędowa) – występuje od 3 do 9 tygodnia od

zakażenia

• Okres bezobjawowy około 3 tygodnie

Cechy:

1.

Objaw pierwotny (zmiana pierwotna, stwardnienie pierwotne):

• Jest to owrzodzenie
• Pojawia się w miejscu wtargnięcia krętków bladych najczęściej jest to okolica płciowa

czasem spotykamy lokalizację pozapłuciową, do zakażenia dochodzi przez kontakt
płcowy.

Cechy objawu pierwotnego:

1.

Objaw niebolesny

2.

Przeważnie pojedynczy

3.

Ustępuje bez pozostawienia śladu

4.

Niema cech ostrego stanu zapalnego

5.

Wydzielina surowicza

6.

Regularny kształt okrągły lub owalny

7.

Brzegi gładkie

8.

Dno niepodminowane równe

9.

Twardość przypomina chrząstę

Lokalizacja pozapłciowa
Zaliczamy tutaj:

• Brodawka sutkowa
• Odbyt
• Palce rąk
• Śluzówka jamy ustnej łącznie z czerwienią wargową

2.

Powiększenie węzłów chłonnych

Po upływie 3 tygodni od pojawienia się objawu pierwotnego

• Częściej pojawia się po stronie objawu pierwotnego, możliwe obustronne

5

• Węzły ulegają powiększeniu
• Są twarde
• Sprężyste
• Przesuwalne
• Skóra nie jest zaczerwieniona
• Nie łączą się w pakiety
• Nie wykazują skłonności do rozpadu
• Są niebolesne

Czasem dochodzi do powiększenia nietypowych węzłów chłonnych np. miednicy mniejszej -
niedostępnych w badaniu

3.

Do nietypowych objawów pierwotnych zaliczamy:

• Objaw Formana - stany zapalne i nadżerkowe żołędzi i rąbka zażołędziowego bez

stwardnienia podstawy mogące przypominać opryszczkę

• Mnogie objawy pierwotne związane z licznymi wrotami zakażenia
• Objawy przerosłe, olbrzymie
• Objawy karłowate
• Objawy szczelinowate
• Objaw poronny
• Objaw opryszczkopodobny
• Objaw odbitkowy

Powikłania:

• Stulejka (phymosis) – jest to następstwo stanu zapalnego żołędzi, napletek nie daje się

odprowadzić przy ucisku wydobywa się spod niego wydzielina ropna

• Załupek (paraphymosis) – związany ze stanem zapalnym i obrzękiem napletka,

odprowadzony napletek nie daje się naprowadzić na żołądź

• Objaw pierwotny żrący – powstaje w wyniku obniżenia odporności (również w

alkoholizmie) prowadzi do głębokiej martwicy i uszkodzenia narządów płciowych

• Objaw pierwotny zgorzelinowy – powstaje u ludzi młodych w wyniku zakażenia

bakteryjnego, prowadzi do głębokiej martwicy i uszkodzenia narządów płciowych

• Obrzęk stwardniały (derma induratum) – zastój chłonki i rozrost tkanki łącznej

włóknistej

Wykrycie kiły pierwotnej:
Opiera się na zidentyfikowaniu objawów morfologicznych i rozpoznaniu serologicznym
(VDRL)


Kiła nabyta wczesna (Lues aquisita recens)

• Kiła drugiego okresu (drugorzędowa) – zaczyna się między 9, a 10 tygodniem i

trwa przez 24 miesiące

Cechy:

1.

Osutki (podział ze względu na charakter zmian)

1.

Wczesne (pierwsze)

2.

Nawrotowe

3.

Osutki w obrębie błon śluzowych

6

2. Osutki (podział za względu na cechy morfologiczne)

Plamiste

Grudkowe (tutaj występuje tzw. kołnierzyk Bieta)

Plamisto-grudkowe

Krostkowe

Grudkowo-krostkowe

Osutkom nie towarzyszą żadne dolegliwości i ustępują samoistnie, w większości z
drobnym zaczerwienieniem a potem nie pozostawiają śladów na skórze. Jedynie osutki
krostkowe i plamisto-krostkowe ustępują z pozostawieniem drobnych blizenek.
Osutkom towarzyszy dobry stan ogólny i znaczna zakaźność.

• Osutka wczesna cechy:

- jednopostaciowa
- plamy lub grudki
- obita
- centryczna
- nie grupuje się
- trwa krótko bez pozostawienia śladu
- nie daje żadnych dolegliwości
- zajmuje twarz i tułów

• Osutka nawrotowa cechy:

- wielopostaciowa
- niesymetryczna
- obfita
- trwa długo
- grupuje się
- szerzy się obwodowo
- może pozostawiać blizenki
- główna lokalizacja dłonie i stopy


3. Bielactwo kiłowe – w okolicy potylicy i szyi obserwujemy białawe plameczki,
najczęstsza u ludzi zaniedbanych

4. Angina kiłowa – niebolesna angina bez podwyższenia temperatury towarzyszy
jej chrypa i zapalenie gardła, jest głównym objawem w obrębie błon śluzowych

5. Zmiany w obrębie płytek paznokciowych – wygląd przypomina grzybicę
(kruche, matowe, szarożółte, obecne bruzdy podłużne lub poprzeczne)

6. Łysienie – na mechanizmie telogenowym lub mieszanym, obraz futra
wyjedzonego przez mole

Wykrycie kiły drugorzędowej:
Opieramy się scharakteryzowaniu cech morfologicznych, stwiedrdzeniu dodatnich odczynów
serologicznych najbardziej miarodajny odczyn Nelsona-Meyera

7

Cechy charakterystyczne kiły utajonej wczesnej (Lues lateks recens)

• Dodatnie odczyny kiłowe
• Nie stwierdzamy zmian skórnych oraz narządowych

Cechy charakterystyczne kiły utajonej późnej (Lues lateks tarda)

• Bezobjawowy okres zakażenia (może trwać dłużej niż 2 lata)
• Dodatnie odczyny serologiczne

Nagle
TRICHOLOGIA cytat: przypomniało mi się o co jeszcze lubię pytać, takie pytanie państwo
możecie mieć o czym musicie wiedzieć

Łupież pstry (pityriasis versicolor)

• Etiologia grzybicza
• Lokalizacja głównie plecy
• Fluorescencja żółta
• Leczenie przeciwgrzybicze

Łupież rumieniowy (erytrasma)

• Etiologia bakteryjna
• Lokalizacja pod pachami w pachwinach
• Fluorescencja pomarańczowa
• Leczenie erytromycyna