Cykle koniunkturalne i bezrobocie CALOSC

CYKLE KONIUNKTURALNE, PRZEBIEG

I PRZYCZYNY POWSTAWANIA

••

W gospodarce rynkowej takie agregatowe wielkości jak

W gospodarce rynkowej takie agregatowe wielkości jak::

-- dochód narodowy, produkcja, konsumpcja, zatrudnienie, akumulacja i inwestycje,

dochód narodowy, produkcja, konsumpcja, zatrudnienie, akumulacja i inwestycje,

nie rosną równomiernie, ich tempo charakteryzuje się okresowymi wahaniami

nie rosną równomiernie, ich tempo charakteryzuje się okresowymi wahaniami..

••

Te okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej

okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej nazywamy

nazywamy cyklem koniunkturalnym

cyklem koniunkturalnym..

••

Klasyczne cykle

Klasyczne cykle (XIX w. i XX w. do lat 30

(XIX w. i XX w. do lat 30--tych)

tych) wyróżniały się

wyróżniały się występowaniem

występowaniem czterech faz

czterech faz::

Cykl koniunkturalny

-- kryzysu, depresji, ożywienia, rozkwitu.

kryzysu, depresji, ożywienia, rozkwitu.

••

Przebieg cyklów był nieregularny, a poszczególne fazy różniły się długością i amplitudą wahań.

••

Współcześnie zamiast wyżej wymienionych czterech faz wyodrębnia się dwie fazy

Współcześnie zamiast wyżej wymienionych czterech faz wyodrębnia się dwie fazy::

-- fazę spadkową

fazę spadkową -- stagnacji określaną jako fazę recesji, które łączy fazy kryzysu i depresji,

stagnacji określaną jako fazę recesji, które łączy fazy kryzysu i depresji,

-- fazę wzrostową

fazę wzrostową –

– ekspansji odpowiadającą ożywieniu i rozkwitowi.

ekspansji odpowiadającą ożywieniu i rozkwitowi.

••

Modyfikacja przebiegu cyklu jest skutkiem interwencjonizmu państwowego, który ma na celu

Modyfikacja przebiegu cyklu jest skutkiem interwencjonizmu państwowego, który ma na celu
oddziaływanie stabilizacyjne na gospodarkę przez zmniejszenie amplitudy wahań,

oddziaływanie stabilizacyjne na gospodarkę przez zmniejszenie amplitudy wahań,
przedłużenie faz spadkowych, przy zmniejszeniu ich głębokości.

przedłużenie faz spadkowych, przy zmniejszeniu ich głębokości.

••

Kryzys przedłuża się zmniejszając jego głębokość

Kryzys przedłuża się zmniejszając jego głębokość –

– przestaje pełnić rolę swoistego katharsis.

przestaje pełnić rolę swoistego katharsis.

Cykl koniunkturalny

PNB (dochód narodowy)

AB –

– faza kryzysu

faza kryzysu

BC –

– faza depresji

faza depresji

Recesja gospodarcza:

czas

Ekspansja gospodarcza

Ekspansja gospodarcza::

CD –

– faza ożywienia (poprawy)

faza ożywienia (poprawy)

DE –

– faza rozkwitu (prosperity)

faza rozkwitu (prosperity)

Modyfikacja cyklu koniunkturalnego

PNB (dochód narodowy)

czas

Faza recesji

Faza ekspansji

••

W literaturze ekonomicznej, najczęściej wyróżnia się trzy rodzaje wahań

W literaturze ekonomicznej, najczęściej wyróżnia się trzy rodzaje wahań
cyklicznych

cyklicznych::

-- cykle Kitchina trwające około 3,5 roku,

cykle Kitchina trwające około 3,5 roku,

-- cykle Juglara (8

cykle Juglara (8 –

– 12 lat)

12 lat) –

– cykle średnie,

cykle średnie,

-- cykle Kondriatiewa (50

cykle Kondriatiewa (50 –

– 60 lat).

60 lat).

–

– wahania sezonowe odnoszące się do poszczególnych gałęzi np.

wahania sezonowe odnoszące się do poszczególnych gałęzi np.

budownictwie, przemyśle, rolnictwie (cykl świński).

Rodzaje wahań cyklicznych

••

Teorie wahań cyklicznych:

-- określenie źródeł cyklicznego rozwoju jest bardzo trudne większość teorii

określenie źródeł cyklicznego rozwoju jest bardzo trudne większość teorii

wskazuje na wahania popytu inwestycyjnego jako przyczynę generującą

wskazuje na wahania popytu inwestycyjnego jako przyczynę generującą
cykliczny charakter wzrostu gospodarczego,

cykliczny charakter wzrostu gospodarczego,

-- natomiast różne są wskazania przyczyn tych fluktuacji popytu inwestycyjnego,

natomiast różne są wskazania przyczyn tych fluktuacji popytu inwestycyjnego,

-- wyróżnia się dwa nurty: TEORIĘ NEOKLASYCZNĄ i KEYNESISTOWSKĄ,

wyróżnia się dwa nurty: TEORIĘ NEOKLASYCZNĄ i KEYNESISTOWSKĄ,

••

Teorie neoklasyczne

Teorie neoklasyczne –

– wynikają z założenia, że system gospodarczy cechuje

wynikają z założenia, że system gospodarczy cechuje

stabilność tzn. po każdym zakłóceniu gospodarka powraca do stanu równowagi.

stabilność tzn. po każdym zakłóceniu gospodarka powraca do stanu równowagi.
Zwolennicy uważają, że czynniki zakłócające równowagę maja charakter

Zwolennicy uważają, że czynniki zakłócające równowagę maja charakter
egzogeniczny w stosunku do mechanizmów gospodarczych. Zachwianie

egzogeniczny w stosunku do mechanizmów gospodarczych. Zachwianie
równowagi uruchamia mechanizmy endogeniczne (tkwiące wewnątrz sytemu).

równowagi uruchamia mechanizmy endogeniczne (tkwiące wewnątrz sytemu).

Cykl koniunkturalny

••

Czynniki zewnętrzne pochodzą z poza ekonomicznego systemu gospodarczego.

Czynniki zewnętrzne pochodzą z poza ekonomicznego systemu gospodarczego.
Można tu wymienić: wojny, rewolucje i inne wydarzenia polityczne, odkrycia

Można tu wymienić: wojny, rewolucje i inne wydarzenia polityczne, odkrycia
nowych złóż, zasobów, zmiany demograficzne, innowacje techniczne, a nawet

nowych złóż, zasobów, zmiany demograficzne, innowacje techniczne, a nawet
zjawiska przyrodnicze.

zjawiska przyrodnicze.

Teoria plam na Słońcu

–

autorem W. S. Jevons w latach 1835

autorem W. S. Jevons w latach 1835 –

– 1882, plamy na

1882, plamy na

słońcu jego zdaniem powodują okresy nieurodzaju, periodyczne zmiany produkcji

słońcu jego zdaniem powodują okresy nieurodzaju, periodyczne zmiany produkcji
rolnej oraz zmiany w rytmie produkcji.

rolnej oraz zmiany w rytmie produkcji.

••

Teoria innowacji

Teoria innowacji –

– falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

••

Teoria innowacji

Teoria innowacji –

– falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

(teoria J. Schumpetera, lata 1883

(teoria J. Schumpetera, lata 1883 –

– 1950). Rozprzestrzenianie się innowacji

1950). Rozprzestrzenianie się innowacji

(dyfuzja techniki), sprawiają falę wzmożonych inwestycji i wzrostu produkcji.

(dyfuzja techniki), sprawiają falę wzmożonych inwestycji i wzrostu produkcji.
Podaży nie towarzyszy odpowiedni wzrost popytu, prowadzi to do zniżki cen

Podaży nie towarzyszy odpowiedni wzrost popytu, prowadzi to do zniżki cen
i spadku stopy zysku, w efekcie maleje popyt inwestycyjny i gospodarka wchodzi

i spadku stopy zysku, w efekcie maleje popyt inwestycyjny i gospodarka wchodzi
w fazę kryzysu. Zmniejszająca się stopa zysku staje się impulsem do

w fazę kryzysu. Zmniejszająca się stopa zysku staje się impulsem do
wprowadzania nowych technik wytwarzania. Impuls innowacyjny, jego

wprowadzania nowych technik wytwarzania. Impuls innowacyjny, jego
rozpowszechnianie wprowadza gospodarkę w fazę ożywienia. Zdaniem

rozpowszechnianie wprowadza gospodarkę w fazę ożywienia. Zdaniem
Schumpetera wprowadzanie i rozpowszechnianie innowacji warunkuje nie tylko

Schumpetera wprowadzanie i rozpowszechnianie innowacji warunkuje nie tylko
rozwój gospodarczy ale również cykliczny przebieg tego rozwoju. Autor ten

rozwój gospodarczy ale również cykliczny przebieg tego rozwoju. Autor ten
wyróżnia innowacje, których skutki powodują cykle Juglara (średnie) oraz

wyróżnia innowacje, których skutki powodują cykle Juglara (średnie) oraz
innowacje epokowe warunkujące cykle Kondratiewa (długie fale).

innowacje epokowe warunkujące cykle Kondratiewa (długie fale).

Cykl koniunkturalny

••

Pierwsza długa fala

Pierwsza długa fala przypadała na lata 1787

przypadała na lata 1787 –

– 1842, przebiegała pod znakiem

1842, przebiegała pod znakiem

maszyny parowej i związanej z tym wynalazkiem rewolucji przemysłowej.

••

Druga fala

Druga fala (1843

(1843 --1897) zapoczątkowana budowa kolei żelaznej, zaś

1897) zapoczątkowana budowa kolei żelaznej, zaś trzecia

trzecia

(1998

(1998 –

– 1945) z zastosowaniem elektryczności i wynalazków z dziedziny chemii.

1945) z zastosowaniem elektryczności i wynalazków z dziedziny chemii.

••

Czwarta fala

Czwarta fala (1946

(1946 –

– II połowy lat 70

II połowy lat 70--tych) spowodowana rozwojem motoryzacji,

tych) spowodowana rozwojem motoryzacji,

budownictwa.

••

Piąta fala występująca obecnie spowodowana m. in. rozwojem elektrotechniki,

Piąta fala występująca obecnie spowodowana m. in. rozwojem elektrotechniki,
mikroelektroniki, informatyki, liberalizacją polityki światowej.

mikroelektroniki, informatyki, liberalizacją polityki światowej.

••

Teoria cyklu politycznego

Teoria cyklu politycznego –

– tłumaczy rozwój zmiana priorytetów ekonomicznych

tłumaczy rozwój zmiana priorytetów ekonomicznych

władzy, poprzedzających wybory, prze ekspansywna politykę fiskalną

władzy, poprzedzających wybory, prze ekspansywna politykę fiskalną
i monetarną. Władza gospodarcza doprowadza do ożywienia gospodarczego

i monetarną. Władza gospodarcza doprowadza do ożywienia gospodarczego
spadku bezrobocia przed wyborami.

spadku bezrobocia przed wyborami.

••

Teorie Keynesistowskie

Teorie Keynesistowskie –

– z kolei wyjaśniają cykliczny rozwój uwarunkowaniami

z kolei wyjaśniają cykliczny rozwój uwarunkowaniami

i manętnie związanymi z systemem gospodarczym.

••

Gospodarka rynkowa

Gospodarka rynkowa:

-- wahania dość regularne,

wahania dość regularne,

-- uwarunkowania popytowe,

uwarunkowania popytowe,

-- kryzysy nadprodukcji,

kryzysy nadprodukcji,

-- mechanizmy endogeniczne są

mechanizmy endogeniczne są

w stanie wyprowadzić gospodarkę

z kryzysu,

-- stosunkowo mała rola uwarunkowań

stosunkowo mała rola uwarunkowań

••

Po stronie podażowej

Po stronie podażowej::

-- wahania mało regularne,

wahania mało regularne,

-- uwarunkowania podażowe,

uwarunkowania podażowe,

-- nasilające się niedobory,

nasilające się niedobory,

-- brak takich mechanizmów,

brak takich mechanizmów,

-- bardzo duża rola czynników społeczno

bardzo duża rola czynników społeczno --

politycznych w wywołaniu arytmii

i kryzysów

Cechy charakteryzujące cykl koniunkturalny oraz arytmię

w gospodarce socjalistycznej

-- stosunkowo mała rola uwarunkowań

stosunkowo mała rola uwarunkowań

społeczno

społeczno –

– politycznych

politycznych

w cyklicznym przebiegu gospodarki

i kryzysów

••

Ważniejsze czynniki wywołujące arytmię i stany kryzysowe w gospodarce

Ważniejsze czynniki wywołujące arytmię i stany kryzysowe w gospodarce
socjalistycznej

socjalistycznej::

-- nierynkowa alokacja zasobów,

nierynkowa alokacja zasobów,

-- ekstensywny system gospodarowania, którego cechą było rozszerzanie

ekstensywny system gospodarowania, którego cechą było rozszerzanie

działalności produkcyjnej, a tym samym rosnący popyt przedsiębiorstw na czynniki wytwórcze,

-- chroniczne braki pewnych dóbr inwestycyjnych,

chroniczne braki pewnych dóbr inwestycyjnych,

-- inwestycje w dziedzinie dóbr konsumpcyjnych traktowano jako nie priorytetowe,

inwestycje w dziedzinie dóbr konsumpcyjnych traktowano jako nie priorytetowe,

-- zwiększenie rozwarcia między popytem, a podażą dóbr konsumpcyjnych (luka inflacyjna),

zwiększenie rozwarcia między popytem, a podażą dóbr konsumpcyjnych (luka inflacyjna),

-- wewnętrzna niespójność planu inwestycyjnego,

wewnętrzna niespójność planu inwestycyjnego,

-- przedsiębiorstwa minimalizowały ryzyko niewykonania zadań planowych.

przedsiębiorstwa minimalizowały ryzyko niewykonania zadań planowych.

BEZROBOCIE

••

Bezrobocie

Bezrobocie --

jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, że część

ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje

ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje
faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

Ludność

w wieku

produkcyjnym

Aktywni zawodowo

(zasoby siły roboczej)

Bierni zawodowo

NSr

Zatrudnieni

(Z)

Bezrobotni

(B)

••

Rozmiary bezrobocia:

B = Sr

B = Sr -- Z

••

Wskaźnik stopy bezrobocia =

= (B/Sr) x 100%

BEZROBOCIE

••

Stopa bezrobocia

Stopa bezrobocia –

–

to stosunek liczby ludzi uznanych za bezrobotnych do

liczby ludzi wchodzących w skład siły roboczej w procentach.

••

Naturalna stopa bezrobocia

Naturalna stopa bezrobocia –

–

minimalny procent siły roboczej, który nie

znajduje zatrudnienia z powodu strukturalnych problemów gospodarki

znajduje zatrudnienia z powodu strukturalnych problemów gospodarki
i przechodzenia pomiędzy poszczególnymi miejscami pracy.

i przechodzenia pomiędzy poszczególnymi miejscami pracy.

Stopa bezrobocia = (liczba bezrobotnych / zasoby siły roboczej) x 100%

Zasoby siły roboczej = liczba bezrobotnych + liczba zatrudnionych

••

Stopa bezrobocia nigdy nie może zostać zredukowana do zera, gdyż

Stopa bezrobocia nigdy nie może zostać zredukowana do zera, gdyż::

-- w gospodarce ludzie zawsze będą zmieniać pracę i mogą być klasyfikowani jako

w gospodarce ludzie zawsze będą zmieniać pracę i mogą być klasyfikowani jako

bezrobotni,

-- niektórzy mogą odmówić przyjęcia pracy w nadziei znalezienia lepszej,

niektórzy mogą odmówić przyjęcia pracy w nadziei znalezienia lepszej,

-- niektórzy mogą nie pracować, aby otrzymywać zasiłek,

niektórzy mogą nie pracować, aby otrzymywać zasiłek,

-- niektórzy mogą nie zgłaszać zatrudnienia, pracując w gospodarce podziemnej,

niektórzy mogą nie zgłaszać zatrudnienia, pracując w gospodarce podziemnej,

tzw. szarej strefie,

-- część osób nie posiada nawet minimalnych umiejętności, koniecznych do

część osób nie posiada nawet minimalnych umiejętności, koniecznych do

uzyskania minimalnej stawki płac płatnej za najprostsze prace ręczne.

Stopa bezrobocia w latach 1995 - 2004

1995

1995 1996

1996 1997

1997 1998

1998 1999

1999 2000

2000

2001

2001 2002

2002 2003

2003 2004

2004

14,9

13,2

10,3

10,4

13,1

15,1

17,5

18,1

20,0

19,1

2005

2005 2006

2006

2007

17,7

11,4

13,8

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

1) Bezrobocie przejściowe (frykcyjne):

BEZROBOCIE

występuje, gdy ludzie przechodzą z jednego miejsca pracy na drugie,

wymagające podobnych kwalifikacji pracowników,

-- może być ono spowodowane zmianą zawodu, zmianą miejsca zamieszkania,

może być ono spowodowane zmianą zawodu, zmianą miejsca zamieszkania,

zmianą kwalifikacji pracowników,

-- tworzą je osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych,

tworzą je osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych,

-- zwykle ma charakter czasowy (od kilku dni do kilku tygodni) i jest to zjawisko

zwykle ma charakter czasowy (od kilku dni do kilku tygodni) i jest to zjawisko

normalne w gospodarce, w której struktura siły roboczej oraz liczba

normalne w gospodarce, w której struktura siły roboczej oraz liczba
oferowanych miejsc pracy zmieniają się nieustannie.

oferowanych miejsc pracy zmieniają się nieustannie.

BEZROBOCIE

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

2) Bezrobocie strukturalne:

-- spowodowane jest potrzebą znacznych zmian kwalifikacji pracowników,

spowodowane jest potrzebą znacznych zmian kwalifikacji pracowników,

wywołanych innowacjami technicznymi lub zmianami względnej

wywołanych innowacjami technicznymi lub zmianami względnej
konkurencyjności danej gałęzi przemysłu,

konkurencyjności danej gałęzi przemysłu,

-- częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

-- częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

powoduje zwalnianie pracowników, nie mogących nigdzie znaleźć pracy,

powoduje zwalnianie pracowników, nie mogących nigdzie znaleźć pracy,
może to być spowodowane:

może to być spowodowane:

* ogólnym niedorozwojem gospodarczym,

* ogólnym niedorozwojem gospodarczym,
* czynnikami geograficznymi i demograficznymi,

* czynnikami geograficznymi i demograficznymi,
* konkurencją zagraniczną (kurczeniem eksportu),

* konkurencją zagraniczną (kurczeniem eksportu),

-- bezrobocie to może powodować także zmiana technologiczna,

bezrobocie to może powodować także zmiana technologiczna,

-- może ono trwać latami, aż do czasu gdy robotnicy uzyskają nowe

może ono trwać latami, aż do czasu gdy robotnicy uzyskają nowe

kwalifikacje odpowiednie do nowych miejsc pracy,

-- występuje ono w masowej skali w krajach rozwijających się lub w byłych

występuje ono w masowej skali w krajach rozwijających się lub w byłych

krajach socjalistycznych.

BEZROBOCIE

••

Przykłady powstawania bezrobocia strukturalnego

Przykłady powstawania bezrobocia strukturalnego::

a) przemysł może stracić rynki eksportowe na rzecz nowo powstałych gałęzi

przemysłu w innych krajach np. konkurencja ze strony Japonii, Hongkongu,

Korei Południowej w elektronice, przemyśle samochodowym itd.

b) powstał lepszy substytut:

* ropa naftowa ograniczyła popyt na węgiel,

* ropa naftowa ograniczyła popyt na węgiel,
* transport samochodowy ograniczył zapotrzebowanie na transport kolejowy,

* transport samochodowy ograniczył zapotrzebowanie na transport kolejowy,
* połączenia samolotowe ograniczyły popyt na podróże statkami oceanicznymi,

* połączenia samolotowe ograniczyły popyt na podróże statkami oceanicznymi,

c) automatyka, robotyka, komputeryzacja ograniczyła zapotrzebowanie na

pracowników niezbędnych do uzyskania danej wielkości produkcji,

d) restrukturyzacja, przekształcenia własnościowe.

BEZROBOCIE

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

3) Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne)

3) Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne) –

– (AD < AS):

(AD < AS):

-- wynika z niedostatku globalnego popytu, a także ze spadku produkcji i

wynika z niedostatku globalnego popytu, a także ze spadku produkcji i

zwalniania części, w szczególności mniej wykwalifikowanych pracowników,

-- wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej

wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej –

– tzn. przez

tzn. przez

-- wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej

wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej –

– tzn. przez

tzn. przez

szeroko zakrojoną obniżkę ogólnego poziomu wydatków w gospodarce,

-- ten rodzaj bezrobocia istnieje wtedy, gdy całkowite wydatki w gospodarce

ten rodzaj bezrobocia istnieje wtedy, gdy całkowite wydatki w gospodarce

są znacznie mniejsze od tych, jakie powinny być, aby zakupić wszystkie

są znacznie mniejsze od tych, jakie powinny być, aby zakupić wszystkie
dobra i usługi wyprodukowane przy pełnym zatrudnieniu siły roboczej,

dobra i usługi wyprodukowane przy pełnym zatrudnieniu siły roboczej,

-- wielkość tego rodzaju bezrobocia jest płynna, gdyż w fazie ożywienia

wielkość tego rodzaju bezrobocia jest płynna, gdyż w fazie ożywienia

gospodarczego, czy też wysokiej koniunktury ten rodzaj bezrobocia kurczy

gospodarczego, czy też wysokiej koniunktury ten rodzaj bezrobocia kurczy
się, a nawet może spaść do zera,

się, a nawet może spaść do zera,

-- zwykle trwa ono kilka tygodni lub miesięcy, aż do chwili, gdy wzrost

zwykle trwa ono kilka tygodni lub miesięcy, aż do chwili, gdy wzrost

poziomu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji

poziomu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji
i popytu na siłę roboczą.

i popytu na siłę roboczą.

BEZROBOCIE

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

4) Bezrobocie sezonowe:

-- niektóre gałęzie gospodarki charakteryzują się sezonowym popytem na

niektóre gałęzie gospodarki charakteryzują się sezonowym popytem na

pracę, w okresach natężeń prac pojawia się dodatkowy popyt na siłę

pracę, w okresach natężeń prac pojawia się dodatkowy popyt na siłę
roboczą, a w okresach ich osłabienia następuje redukcja tego typu popytu

roboczą, a w okresach ich osłabienia następuje redukcja tego typu popytu
np. w rolnictwie, budownictwie, turystyce.

np. w rolnictwie, budownictwie, turystyce.

BEZROBOCIE

••

Inne podziały bezrobocia

Inne podziały bezrobocia::

1) Bezrobocie dobrowolne:

-- występuje, jeśli ludzie posiadający zdolność wykonywania pracy nie chcą

występuje, jeśli ludzie posiadający zdolność wykonywania pracy nie chcą

podjąć jej z powodu nieodpowiednich warunków pracy lub innych względów.

2) Bezrobocie przymusowe:

-- występuje, gdy ludzie poszukują pracy chcąc pracować przy jakiejkolwiek

występuje, gdy ludzie poszukują pracy chcąc pracować przy jakiejkolwiek

cenie siły roboczej, a nie mogą znaleźć pracy.

3) Bezrobocie ukryte:

-- to węższe ujęcie bezrobocia przymusowego,

to węższe ujęcie bezrobocia przymusowego,

-- dotyczy ono ludzi nie ujętych w statystykach, gdyż są oni zatrudnieni

dotyczy ono ludzi nie ujętych w statystykach, gdyż są oni zatrudnieni

w niepełnym wymiarze lub pracują na stanowiskach nie wymagających

w niepełnym wymiarze lub pracują na stanowiskach nie wymagających
posiadanych przez nich kwalifikacji albo też zostali zniechęceni do

posiadanych przez nich kwalifikacji albo też zostali zniechęceni do
poszukiwania pracy po długim okresie bezskutecznych prób podjęcia pracy,

poszukiwania pracy po długim okresie bezskutecznych prób podjęcia pracy,

-- oznacza to, iż prawdziwe bezrobocie jest większe niż wskazują statystyki.

oznacza to, iż prawdziwe bezrobocie jest większe niż wskazują statystyki.

••

Przyczyny bezrobocia

••

Po stronie popytowej

Po stronie popytowej::

-- spowolnienie tempa wzrostu

spowolnienie tempa wzrostu

gospodarczego,

-- nadwyżka importu nad eksportem,

nadwyżka importu nad eksportem,

••

Po stronie podażowej

Po stronie podażowej::

-- nieodpowiednie kwalifikacje pracowników,

nieodpowiednie kwalifikacje pracowników,

-- wzrost zasobów pracy w efekcie wyżu

wzrost zasobów pracy w efekcie wyżu

demograficznego,

BEZROBOCIE

-- nadwyżka importu nad eksportem,

nadwyżka importu nad eksportem,

-- brak silnych zachęt do inwestowania,

brak silnych zachęt do inwestowania,

-- wysokie obciążenie kosztów działalności

wysokie obciążenie kosztów działalności

organizacji gospodarczych,

-- rygorystyczne regulacje zawarte w kodeksie

rygorystyczne regulacje zawarte w kodeksie

pracy, usztywniające zatrudnienie.

demograficznego,

-- mała mobilność zasobów pracy ze względu

mała mobilność zasobów pracy ze względu

na ograniczoną dostępność mieszkań,

na ograniczoną dostępność mieszkań,
a nawet środków transportu,

a nawet środków transportu,

-- zmniejszenie dyskryminacji ze względu na

zmniejszenie dyskryminacji ze względu na

płeć, wiek, kalectwo itp. przy przyjmowaniu

do pracy.

••

Prawo Okuna:

-- stwierdza, że na każde 2% spadku realnego PKB w stosunku do PKB

stwierdza, że na każde 2% spadku realnego PKB w stosunku do PKB

potencjalnego stopa bezrobocia wzrasta o 1 punkt procentowy.

BEZROBOCIE

••

Przeciwdziałanie powstawaniu bezrobocia

Przeciwdziałanie powstawaniu bezrobocia::

1) Bezrobocie frykcyjne

Bezrobocie frykcyjne -- nie może być wyeliminowane, ale może być

nie może być wyeliminowane, ale może być

ograniczone, poprzez ulepszenie systemu informacji i porad o wolnych

ograniczone, poprzez ulepszenie systemu informacji i porad o wolnych
miejscach pracy, a także organizowanie pomocy przy podejmowaniu decyzji

miejscach pracy, a także organizowanie pomocy przy podejmowaniu decyzji
dla osób podejmujących pracę po raz pierwszy.

dla osób podejmujących pracę po raz pierwszy.

2) Bezrobocie strukturalne

Bezrobocie strukturalne -- można ograniczać pomagając zwalnianym

można ograniczać pomagając zwalnianym

pracownikom przy przechodzeniu do innych zawodów wymagających zmiany

pracownikom przy przechodzeniu do innych zawodów wymagających zmiany
kwalifikacji (programy szkolenia zawodowego, zmiany w systemie oświaty),

kwalifikacji (programy szkolenia zawodowego, zmiany w systemie oświaty),

kwalifikacji (programy szkolenia zawodowego, zmiany w systemie oświaty),
Jedną z metod za pomocą, której rząd może pomagać walczyć z tym rodzajem

Jedną z metod za pomocą, której rząd może pomagać walczyć z tym rodzajem
bezrobocia jest udzielanie subsydiów dla firm, jeśli zrezygnują one z redukcji

bezrobocia jest udzielanie subsydiów dla firm, jeśli zrezygnują one z redukcji

zatrudnienia lub stworzą nowe miejsca pracy. Inne metody to tworzenie

dodatkowych miejsc pracy, zmniejszanie czasu pracy pracowników , programy

dodatkowych miejsc pracy, zmniejszanie czasu pracy pracowników , programy
pomocy dla nowo powstałych firm, ulgi przy zatrudnianiu absolwentów.

pomocy dla nowo powstałych firm, ulgi przy zatrudnianiu absolwentów.

3) Bezrobocie koniunkturalne

Bezrobocie koniunkturalne –

– rząd posiada możliwości zwiększenia popytu

rząd posiada możliwości zwiększenia popytu

globalnego zwiększając podaż pieniądza i obniżając stopę procentową, aby

globalnego zwiększając podaż pieniądza i obniżając stopę procentową, aby
zachęcić do pożyczek. Można realizować politykę deficytu budżetowego, przez

zachęcić do pożyczek. Można realizować politykę deficytu budżetowego, przez
co zwiększa się wydatki na dobra i usługi w celu stworzenia większej liczby

co zwiększa się wydatki na dobra i usługi w celu stworzenia większej liczby
miejsc pracy. Można także manipulować wysokością wydatków państwowych,

miejsc pracy. Można także manipulować wysokością wydatków państwowych,
co może ograniczyć skalę wahań cykli gospodarczych.

co może ograniczyć skalę wahań cykli gospodarczych.