Żywienie dzieci w wieku

poniemowlęcym, przedszkolnym i

szkolnym.

Zasady żywienia dzieci

w wieku 1-

3r.ż.:

1.

Urozmaicenie posiłków

•

zdolność zapamiętywania smaku, zapachu, rozpoczyna się kształtowanie preferencji

smakowych. Przyzwyczajanie do nowych produktów

•

nowe produkty powinno się podawać w małej ilości i wraz z produktami, które dziecko już
zna i lubi.

•

nie zmuszać dziecka do jedzenia pomimo niechęci

•

Do trzeciego roku życia nie podajemy dzieciom produktów ciężko strawnych (kotlety w

panierce, frytki, placki ziemniaczane i racuchy itp. dużych ilości kapusty ,kalafior,

brukselka), jedynie zielony groszek i fasolkę szparagową. Dzieci nie powinny jadać ciast

kremowych i wypieków o dużej ilości tłuszczu (np. ciasta francuskiego).

•

nie zachęcać dzieci do jedzenia produktów wysoko przetworzonych, tj. chrupki, czipsy,

dań typu "fast food".

•

Nie podawanie małym dzieciom napojów gazowanych, albo sztucznie barwionych,
zalecane soczki owocowe i warzywne.

2.

Do końca 2 roku życia nie należy stosować diety z ograniczeniem tłuszczu i
cholesterolu.

3.

U dzieci powyżej 2 roku życia wskazane jest stopniowe ograniczanie

tłuszczu w diecie, a głównie tłuszczów nasyconych (pochodzenia

zwierzęcego) do max. 10% wartości energetycznej diety, zwiększając

spożycie olejów roślinnych, będących źródłem NNKT.

4.

Kierowanie się naturalnym apetytem dziecka oraz jego aktywnością fizyczną.

5.

Rozwój fizyczny dziecka oceniany w oparciu o siatki centylowe w aspekcie
predyspozycji rodzinnych.

6.

Skłonność do nadwagi należy regulować zwiększoną aktywnością fizyczną

w połączeniu z właściwą dietą, bez rygorystycznych ograniczeń.

Zasady żywienia dzieci w wieku

1-

3r.ż.:

7.

Jadłospis dziecka w zależności od jego apetytu, powinien opierać się o
3-

5 posiłków dziennie. Unikać podjadania między posiłkami i ograniczać

“posiłki telewizyjne”. Umiar i regularność.

8.

Nadmierne rozdrobnienie produktów (przecieranie, miksowanie), może

niekorzystnie wpływać na jego rozwój psychomotoryczny.

9.

Dieta wegetariańska i inne diety niekonwencjonalne są nieodpowiednie

10.

Proporcje białka roślinnego do zwierzęcego w racji pokarmowej - 1:2.

11.

Sposób żywienia powinien uwzględniać urozmaicony asortyment

produktów z każdej grupy.

12.

Preferuje się spożywanie produktów bogatych w węglowodany złożone

(pieczywo, kasze, makarony) z umiarkowanym spożyciem sacharozy

(cukier, słodycze) co zmniejsza ryzyko próchnicy zębów.

13.

Zachowanie przy stole

•

Dzieci naśladują, i wytrwale powtarzają podpatrzone u rodziny

zachowania przy stole i niechęci kulinarne rodziców (np. do szpinaku,
albo marchewki)

•

Nie "nagradzać" słodyczami tego, że dziecko "ładnie zjadło" warzywa, bo

maluchowi będzie się wydawało, że warzywa są produktem gorszym i

jedzenie ich może być nieprzyjemne.

Jak można zachęcić dzieci do

bardziej urozmaiconego

jedzenia?

1.

Spróbuj dodać więcej kolorów na talerzu np. poprzez

stosowanie różnych sałatek. To może zachęcić dzieci

do spróbowania potraw, których zwykle unikają.

2.

Opowiedz dziecku o zaletach nowego produktu już na

dzień lub dwa przed jego przygotowaniem, zachęcając

do spróbowania go.

3.

Uczyń wspólny posiłek małą uroczystością, jedz razem

z dziećmi te same dania.

4.

Zachęcaj dzieci do pomocy w przygotowywaniu

potraw. Doświadczenie wskazuje, że będą je potem

chętniej jeść.

Zasady układania

jadłospisu dla dzieci 1-3

lat:

• I śniadanie: zupa mleczna, ciepły napój mleczny (kawa zbożowa,

kakao, bawarka); pieczywo z masłem, wędliną, serem lub jajkiem w

postaci past z dodatkiem zieleniny, twarożku. Zalecany dodatek

warzyw lub owoców.

• II śniadanie: powinno łagodzić uczucie głodu przed obiadem, niezbyt

sycące, mała kromka chleba z dodatkiem produktów białkowych (serka,

wędliny) lub warzywnych a do picia soki. Można podać jogurt owocowy

• Obiad: Zupa, drugie danie, lekki deser. Zupy na wywarach jarskich

(zupy o wyraźnym smaku, pomidorowa, ogórkowa, barszczyk

czerwony). Zupy zabielać mlekiem, śmietanką i ewentualnie

zagęszczać mąką. Drugie danie winno zawierać warzywa, produkt

białkowy (jak mięso, jajko, ser) oraz węglowodanowy (jak ryż,

ziemniaki, kluski, kaszę). Deser: kompot lub porcja świeżych owoców.

• Podwieczorek: mały słodki posiłek. Porcja ciasta, lub koktajl mleczny,

mus owocowy, galaretkę. Owoce lub przetwory owocowe.

• Kolacja: Posiłek gotowany. Np. gotowane warzywa i produkty

warzywno-

mięsne, ale też pieczywo i napoje z dodatkiem mleka.

Stosowanie soli w

żywieniu dzieci 1-3 lat:

• 2,5g NaCl = 1gNa
• Średnie spożycie Na w Polsce przez

dorosłych 12-15g NaCl (=5-6g Na)

• Zalecane spożycie 3g Na
• Zalecane spożycie Na u dzieci 3mg/kg masy

ciała (10kg dziecko=30mg, Na=90mg NaCl)

– taka ilość sodu znajduje się w 100 g mleka
krowiego

• Dieta dziecka bez dosalania przekracza

zapotrzebowanie na sól

Dlaczego nie należy stosować w

diecie soli oraz przestrzegać

nieprzekarmiania tłuszczem i

cukrem?

• Zwykła niekontrolowana dieta dziecka zawiera sól

kuchenną. Stałe utrzymywanie się tego stanu może

prowadzić do nadciśnienia, a dalej do miażdżycy oraz
dalszych konsekwencji tych zmian.

• Nadmierna ilość tłuszczy już w wieku dziecięcym grozi

otyłością a także odkładaniem lipidów w świetle ścian

naczyń krwionośnych.

• Wielokrotne spożywanie słodyczy w ciągu dnia grozi

wczesną próchnicą zębów. Szczególnie wypijanie

słodkiego posiłku mlecznego w godzinach wieczornych

– powoduje zaleganie mleka w jamie ustnej i niszczenie

szkliwa zębów

.

Zalecane dzienne normy spożycia energii i

niektórych składników pokarmowych dla dzieci

w wieku l

—3 lat

(opracowane przez Zakład Żywienia

Instytutu Matki i Dziecka):

Wiek

Wzrost

Masa

Kalorie

Białko

Tłuszcze

1

Węglowodany

w

latach

w cm

ciała

w kg

na

kg

m.c.

ogółe

m

NPU*

100%

NPU*

70%

ogółe

m

%

kcal

g/kg

m.c.

ogółe

m

%

kcal

g/kg

w.c.

ogół

em

%

kcal

g/kg

w.c.

g/kg

w.c.

1

76,3

10-11

100

1000

2,10

3,0

33

13

2,91

32,0

32

12,5

137,

5

55

2

85,7

12-13

90

1100

1,96

2,8

36

13

2,71

35,2

32

11,6

151,

2

55

3

94,5

14-15

80

1200

1,82

2,6

39

13

2,56

38,4

32

11,0

165,

0

55

Zalecane dzienne normy spożycia energii i

niektórych składników pokarmowych dla

dzieci w wieku l

—3 lat

(opracowane przez Zakład Żywienia

Instytutu Matki i Dziecka)

Składniki mineralne

Witaminy

Wiek lata

Ca

mg

P

mg

I g

Fe

mg

Mg
mg

rozpuszczalne w

tłuszczach

rozpuszczalne w wodzie

A

2

j.

m.

D

3

j.m.

E mg

C

mg

kwas

fol.
mg

ekwi

wale

nt

PP*

mg

B2

mg

B6

mg

B1

mg

B1

2

1

1000

1000

60

10

100

2000

800

10

50

0,10

8

0,8

0,7

0,6

2,0

2

1000

1000

60

10

150

2000

500

10

50

0,15

8

0,8

0,9

0,7

2,5

3

1000

1000

60

10

150

2000

500

10

50

0,20

8

0,8

1,0

0,8

2,5

Żywienie dzieci w wieku

przedszkolnym (4-6 lat):

• Roczne tempo wzrostu 2,5 kg i około 8-10cm
• Szybkość procesów rozwojowych maleje, brak

nasilonego rozrostu organizmu, gwałtownego

przyrostu wagi i wysokości ciała,

• Zmiana uzębienia
• „model” rodzinny rozwoju fizycznego
• Różnice: dziecko „wiejskie” (warunki domowe) i

„miejskie” (przedszkola)

Żywienie dzieci w wieku

przedszkolnym:

Energia: 1400-

1700kcal/dzień

• Białko: 12% zapotrz. energet. (60% białko zwierzęce; tj. 2,3g/kg

m.c.). Mleko, produkty mleczne, mięso i jaja

• Tłuszcz: 30-32% zapotrz. energet. (2,5g/kg m.c.).

– nie podawać tłuszczów utwardzanych (kwasy „Trans”)
– W umiarkowanej ilości masło i oleje roślinne (oprócz kokosowego iż

ziaren palmowych) uzupełniać śmietaną lub śmietaną

• Węglowodany 56-60% zapotrz. energet. Produkty zbożowe

uzupełniać warzywami i owocami (uwaga kwasowość!)

• Suplementacja wit. D (od późnej wiosny do wczesnej jesieni 5 g;

późną jesienią i wczesną wiosną 10-15 g

• Utrwalenie w rodzinie właściwych wzorców żywieniowych

Rozkład posiłków w ciągu

dnia

dzieci w wieku przedszkolnym

4 posiłki dziennie

5 posiłków dziennie

I śniadanie
II śniadanie
Obiad

Podwieczorek

kolacja

25% ok. 400kcal

-

35% ok. 630 kcal

15% ok. 270 kcal

25% ok. 400 kcal

25% ok. 400kcal

10% ok. 180 kcal

30% ok. 540 kcal

10% ok. 180 kcal

25% ok. 400 kcal

1700kcal

1700kcal

Udział produktów spożywczych w dziennej racji

pokarmowej dzieci w wieku 4-6 lat:

Mleko

W tym produkty mleczne
przeliczone na ilość mleka

Ok. 750 ml

Mięso, drób, ryby

1 raz dziennie (5-6 razy w tyg. lub
codziennie)

Warzywa i owoce

2 razy dziennie

Masło

Ok. 2-

3 łyżeczek dziennie

Olej roślinny

Ok. 1-

2 łyżeczek dziennie

Chleb gruboziarnisty

2-

3 razy dziennie dla uzupełnienia i

pokrycia części potrzeb
energetycznych

Kasza, makarony itp..

1 raz dziennie

Dzienne normy spożycia składników

pokarmowych dla dzieci w wieku 4-6 lat

(zalecane przez Instytut Matki i Dziecka)

Składniki pokarmowe

Zalecana ilość

Kalorie
Białko ogółem
Tłuszcze
Węglowodany

Składniki mineralne

Ca
P
Fe
Mg
J

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:

A
D
E

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

B

1

B

2

PP
B

6

B

12

C
Kwas foliowy

1400-1800

40-50g
45-55g

200-25g

0,8g
1,0g

10,0mg

150,0mg

80,0 g

2000j.m.

500jm.

10 mg

0,8mg
1,0mg
8,0mg
1,0mg

2,5 g

50,0mg

0,2mg

Najczęstsze problemy towarzyszące

żywieniu dzieci w wieku 4 –6 lat:

•

Niechęć do jedzenia zależy głównie od pewnych stanów

emocjonalnych, czasem od wahań łaknienia, jeśli rodzaj

pokarmu, którego dziecko nie chce przyjmować ma

wysoka wartość odżywczą należy próbować tę niechęć

przezwyciężać. Gdy dziecko przyzwyczai się do takiego

postępowania – to w końcu odnajduje w tym

przyjemność, odczuwając zainteresowanie jego osobą.

(czasem brak łaknienia jest pozorny wskutek podawania

dzieciom dużych ilości pokarmu dowolnie ustalanych

przez rodziców).

• Nadmierne łaknienie może powodować łakomstwo,

objadanie się pożywieniem jednostronnym (słodycze),

może doprowadzić do nadmiernego wzrostu wagi i być

przyczyną niedoborów witamin, soli mineralnych czy

białka.

Żywienie dzieci i młodzieży

w wieku szkolnym:

• Skok wzrostowy-masa ciała ulega podwojeniu -

zapotrzebowanie na energię i składniki
pokarmowe jest związane ze skokiem
wzrostowym

• Energia : wyraźne różnice w płci (do 18r.ż

różnice sięgają 1000kcal)

• Białko (wg WHO): 0,82g/kgm.c. dla 10-latków,

0,61 dla 17-

latków (2/3 podaży białka

zwierzęcego)

• Witaminy i składniki mineralne

Zalecane dzienne spożycie

podstawowych składników

pokarmowych dla dzieci do 15 lat:

Wiek

lata

Wysokoś

ć ciała

cm

Masa

ciała kg

Energia

Białko

Tłuszcz

Węglowodany

kcal/k

g m.c.

ogółem kcal

g/kg m.c.

udział energii

o/ /n

ogółem

g

g/kg m.c.

udział

energii

ogółem

g

g/kg
m.c.

udział

energii

ogółem

g

wartość odżywcza

100

%

70%

100%

70%

70%

Dziewczęta

10-

12

13-

15

141-151
157-163

35-42
47-55

51-60
42-47

2100-2150
2200-2300

1,7-

2,0

1,4-

1,6

13
13

70
75

1,8-2,1
1,5-1,6

31-32

31

75

75-80

7,1-8,1
5,8-6,6

55-56

56

285-300
310-320

Chłopcy

10-

12

13-

15

141-150
156-170

35-42
47-59

62-71
51-57

2500-2600
2700-3000

1,8-

2,1

1,6-

1,9

12
13

75

90-95

2,1-2,4
1,8-2,0

31

31-32

85-90

95-105

8,8 -
10,3

7,1-8,0

57

55-56

360-370
375-420