Żywienie dzieci w wieku

poniemowlęcym,

przedszkolnym i szkolnym.

Zasady żywienia dzieci w

wieku 1-3r.ż.:

1.

Urozmaicenie posiłków

•

zdolność zapamiętywania smaku, zapachu, rozpoczyna się kształtowanie preferencji

smakowych. Przyzwyczajanie do nowych produktów

•

nowe produkty powinno się podawać w małej ilości i wraz z produktami, które

dziecko już zna i lubi.

•

nie zmuszać dziecka do jedzenia pomimo niechęci

•

Do trzeciego roku życia nie podajemy dzieciom produktów ciężko strawnych (kotlety

w panierce, frytki, placki ziemniaczane i racuchy itp. dużych ilości kapusty ,kalafior,

brukselka), jedynie zielony groszek i fasolkę szparagową. Dzieci nie powinny jadać

ciast kremowych i wypieków o dużej ilości tłuszczu (np. ciasta francuskiego).

•

nie zachęcać dzieci do jedzenia produktów wysoko przetworzonych, tj. chrupki,

czipsy, dań typu "fast food".

•

Nie podawanie małym dzieciom napojów gazowanych, albo sztucznie barwionych,

zalecane soczki owocowe i warzywne.

2.

Do końca 2 roku życia nie należy stosować diety z ograniczeniem

tłuszczu i cholesterolu.

3.

U dzieci powyżej 2 roku życia wskazane jest stopniowe ograniczanie

tłuszczu w diecie, a głównie tłuszczów nasyconych (pochodzenia

zwierzęcego) do max. 10% wartości energetycznej diety, zwiększając

spożycie olejów roślinnych, będących źródłem NNKT.

4.

Kierowanie się naturalnym apetytem dziecka oraz jego aktywnością

fizyczną.

5.

Rozwój fizyczny dziecka oceniany w oparciu o siatki centylowe w

aspekcie predyspozycji rodzinnych.

6.

Skłonność do nadwagi należy regulować zwiększoną aktywnością

fizyczną w połączeniu z właściwą dietą, bez rygorystycznych

ograniczeń.

Zasady żywienia dzieci w

wieku 1-3r.ż.:

7.

Jadłospis dziecka w zależności od jego apetytu, powinien opierać się

o 3-5 posiłków dziennie. Unikać podjadania między posiłkami i

ograniczać “posiłki telewizyjne”. Umiar i regularność.

8.

Nadmierne rozdrobnienie produktów (przecieranie, miksowanie),

może niekorzystnie wpływać na jego rozwój psychomotoryczny.

9.

Dieta wegetariańska i inne diety niekonwencjonalne są

nieodpowiednie

10. Proporcje białka roślinnego do zwierzęcego w racji pokarmowej -

1:2.

11. Sposób żywienia powinien uwzględniać urozmaicony asortyment

produktów z każdej grupy.

12. Preferuje się spożywanie produktów bogatych w węglowodany

złożone (pieczywo, kasze, makarony) z umiarkowanym spożyciem

sacharozy (cukier, słodycze) co zmniejsza ryzyko próchnicy zębów.

13. Zachowanie przy stole

•

Dzieci naśladują, i wytrwale powtarzają podpatrzone u rodziny

zachowania przy stole i niechęci kulinarne rodziców (np. do szpinaku, albo

marchewki)

•

Nie "nagradzać" słodyczami tego, że dziecko "ładnie zjadło" warzywa, bo

maluchowi będzie się wydawało, że warzywa są produktem gorszym i

jedzenie ich może być nieprzyjemne.

Jak można zachęcić dzieci do

bardziej urozmaiconego jedzenia?

1. Spróbuj dodać więcej kolorów na talerzu np.

poprzez stosowanie różnych sałatek. To może

zachęcić dzieci do spróbowania potraw, których

zwykle unikają.

2. Opowiedz dziecku o zaletach nowego produktu już

na dzień lub dwa przed jego przygotowaniem,

zachęcając do spróbowania go.

3. Uczyń wspólny posiłek małą uroczystością, jedz

razem z dziećmi te same dania.

4. Zachęcaj dzieci do pomocy w przygotowywaniu

potraw. Doświadczenie wskazuje, że będą je potem

chętniej jeść.

Zasady układania jadłospisu

dla dzieci 1-3 lat:

• I śniadanie: zupa mleczna, ciepły napój mleczny (kawa zbożowa,

kakao, bawarka); pieczywo z masłem, wędliną, serem lub jajkiem w

postaci past z dodatkiem zieleniny, twarożku. Zalecany dodatek

warzyw lub owoców.

• II śniadanie: powinno łagodzić uczucie głodu przed obiadem, niezbyt

sycące, mała kromka chleba z dodatkiem produktów białkowych

(serka, wędliny) lub warzywnych a do picia soki. Można podać jogurt

owocowy

• Obiad: Zupa, drugie danie, lekki deser. Zupy na wywarach jarskich

(zupy o wyraźnym smaku, pomidorowa, ogórkowa, barszczyk

czerwony). Zupy zabielać mlekiem, śmietanką i ewentualnie

zagęszczać mąką. Drugie danie winno zawierać warzywa, produkt

białkowy (jak mięso, jajko, ser) oraz węglowodanowy (jak ryż,

ziemniaki, kluski, kaszę). Deser: kompot lub porcja świeżych owoców.

• Podwieczorek: mały słodki posiłek. Porcja ciasta, lub koktajl mleczny,

mus owocowy, galaretkę. Owoce lub przetwory owocowe.

• Kolacja: Posiłek gotowany. Np. gotowane warzywa i produkty

warzywno-mięsne, ale też pieczywo i napoje z dodatkiem mleka.

Stosowanie soli w żywieniu

dzieci 1-3 lat:

• 2,5g NaCl = 1gNa
• Średnie spożycie Na w Polsce przez

dorosłych 12-15g NaCl (=5-6g Na)

• Zalecane spożycie 3g Na
• Zalecane spożycie Na u dzieci 3mg/kg

masy ciała (10kg dziecko=30mg,

Na=90mg NaCl) – taka ilość sodu znajduje

się w 100 g mleka krowiego

• Dieta dziecka bez dosalania przekracza

zapotrzebowanie na sól

Dlaczego nie należy stosować w

diecie soli oraz przestrzegać

nieprzekarmiania tłuszczem i

cukrem?

• Zwykła niekontrolowana dieta dziecka zawiera sól

kuchenną. Stałe utrzymywanie się tego stanu może

prowadzić do nadciśnienia, a dalej do miażdżycy

oraz dalszych konsekwencji tych zmian.

• Nadmierna ilość tłuszczy już w wieku dziecięcym

grozi otyłością a także odkładaniem lipidów w

świetle ścian naczyń krwionośnych.

• Wielokrotne spożywanie słodyczy w ciągu dnia grozi

wczesną próchnicą zębów. Szczególnie wypijanie

słodkiego posiłku mlecznego w godzinach

wieczornych – powoduje zaleganie mleka w jamie

ustnej i niszczenie szkliwa zębów

.

Zalecane dzienne normy spożycia energii i

niektórych składników pokarmowych dla dzieci w

wieku l—3 lat

(opracowane przez Zakład Żywienia Instytutu

Matki i Dziecka):

Wiek

Wzros

t

Masa

Kalorie

Białko

Tłuszcze

1

Węglowodany

w

latach

w cm

ciała

w kg

na
kg

m.c.

ogółe

m

NPU*

100%

NPU*

70%

ogółe

m

%

kcal

g/kg

m.c.

ogółe

m

%

kca

l

g/k

g

w.c.

ogó
łem

%

kca

l

g/kg

w.c.

g/kg

w.c.

1

76,3

10-11

100

1000

2,10

3,0

33

13

2,91

32,0

32

12,5

137,

5

55

2

85,7

12-13

90

1100

1,96

2,8

36

13

2,71

35,2

32

11,6

151,

2

55

3

94,5

14-15

80

1200

1,82

2,6

39

13

2,56

38,4

32

11,0

165,

0

55

Zalecane dzienne normy spożycia energii i

niektórych składników pokarmowych dla dzieci w

wieku l—3 lat

(opracowane przez Zakład Żywienia

Instytutu Matki i Dziecka)

Składniki mineralne

Witaminy

Wiek

lata

Ca

mg

P

mg

I g

Fe

mg

Mg

mg

rozpuszczalne w

tłuszczach

rozpuszczalne w wodzie

A

2

j.

m.

D

3

j.m.

E mg

C

mg

kwas

fol.

mg

ekw
iwal

ent

PP*

mg

B2

m
g

B6

mg

B1

mg

B1

2

1

1000

100
0

60

10

100 200

0

800

10

50

0,10

8

0,
8

0,7

0,6

2,
0

2

1000

100
0

60

10

150 200

0

500

10

50

0,15

8

0,
8

0,9

0,7

2,
5

3

1000

100
0

60

10

150 200

0

500

10

50

0,20

8

0,
8

1,0

0,8

2,
5

Żywienie dzieci w wieku

przedszkolnym (4-6 lat):

• Roczne tempo wzrostu 2,5 kg i około 8-10cm
• Szybkość procesów rozwojowych maleje, brak

nasilonego rozrostu organizmu, gwałtownego

przyrostu wagi i wysokości ciała,

• Zmiana uzębienia
• „model” rodzinny rozwoju fizycznego
• Różnice: dziecko „wiejskie” (warunki domowe)

i „miejskie” (przedszkola)

Żywienie dzieci w wieku

przedszkolnym:

Energia: 1400-1700kcal/dzień

• Białko: 12% zapotrz. energet. (60% białko zwierzęce; tj.

2,3g/kg m.c.). Mleko, produkty mleczne, mięso i jaja

• Tłuszcz: 30-32% zapotrz. energet. (2,5g/kg m.c.).

– nie podawać tłuszczów utwardzanych (kwasy „Trans”)

– W umiarkowanej ilości masło i oleje roślinne (oprócz

kokosowego iż ziaren palmowych) uzupełniać śmietaną lub

śmietaną

• Węglowodany 56-60% zapotrz. energet. Produkty zbożowe

uzupełniać warzywami i owocami (uwaga kwasowość!)

• Suplementacja wit. D (od późnej wiosny do wczesnej jesieni

5g; późną jesienią i wczesną wiosną 10-15g

• Utrwalenie w rodzinie właściwych wzorców żywieniowych

Rozkład posiłków w ciągu

dnia

dzieci w wieku przedszkolnym

4 posiłki dziennie

5 posiłków

dziennie

I śniadanie
II śniadanie
Obiad
Podwieczorek
kolacja

25% ok. 400kcal

-

35% ok. 630 kcal
15% ok. 270 kcal
25% ok. 400 kcal

25% ok. 400kcal
10% ok. 180 kcal
30% ok. 540 kcal
10% ok. 180 kcal
25% ok. 400 kcal

1700kcal

1700kcal

Udział produktów spożywczych w dziennej

racji pokarmowej dzieci w wieku 4-6 lat:

Mleko

W tym produkty mleczne

przeliczone na ilość

mleka

Ok. 750 ml

Mięso, drób, ryby

1 raz dziennie (5-6 razy w tyg.

lub codziennie)

Warzywa i owoce

2 razy dziennie

Masło

Ok. 2-3 łyżeczek dziennie

Olej roślinny

Ok. 1-2 łyżeczek dziennie

Chleb gruboziarnisty

2-3 razy dziennie dla

uzupełnienia i pokrycia części
potrzeb energetycznych

Kasza, makarony itp..

1 raz dziennie

Dzienne normy spożycia składników

pokarmowych dla dzieci w wieku 4-6 lat

(zalecane przez Instytut Matki i Dziecka)

Składniki pokarmowe

Zalecana ilość

Kalorie
Białko ogółem
Tłuszcze
Węglowodany

Składniki mineralne

Ca
P
Fe
Mg
J

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:

A
D
E

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

B

1

B

2

PP

B

6

B

12

C
Kwas foliowy

1400-1800

40-50g
45-55g

200-25g

0,8g
1,0g

10,0mg

150,0mg

80,0g

2000j.m.

500jm.

10 mg

0,8mg
1,0mg
8,0mg
1,0mg

2,5g

50,0mg

0,2mg

Najczęstsze problemy

towarzyszące żywieniu dzieci w

wieku 4 –6 lat:

•

Niechęć do jedzenia zależy głównie od pewnych stanów

emocjonalnych, czasem od wahań łaknienia, jeśli rodzaj

pokarmu, którego dziecko nie chce przyjmować ma

wysoka wartość odżywczą należy próbować tę niechęć

przezwyciężać. Gdy dziecko przyzwyczai się do takiego

postępowania – to w końcu odnajduje w tym

przyjemność, odczuwając zainteresowanie jego osobą.

(czasem brak łaknienia jest pozorny wskutek podawania

dzieciom dużych ilości pokarmu dowolnie ustalanych

przez rodziców).

• Nadmierne łaknienie może powodować łakomstwo,

objadanie się pożywieniem jednostronnym (słodycze),

może doprowadzić do nadmiernego wzrostu wagi i być

przyczyną niedoborów witamin, soli mineralnych czy

białka.

Żywienie dzieci i młodzieży w

wieku szkolnym:

• Skok wzrostowy-masa ciała ulega podwojeniu

-zapotrzebowanie na energię i składniki
pokarmowe jest związane ze skokiem
wzrostowym

• Energia : wyraźne różnice w płci (do 18r.ż

różnice sięgają 1000kcal)

• Białko (wg WHO): 0,82g/kgm.c. dla 10-latków,

0,61 dla 17-latków (2/3 podaży białka
zwierzęcego)

• Witaminy i składniki mineralne

Zalecane dzienne spożycie

podstawowych składników

pokarmowych dla dzieci do 15 lat:

Wiek

lata

Wysoko

ść ciała

cm

Masa

ciała

kg

Energia

Białko

Tłuszcz

Węglowodany

kcal/

kg

m.c.

ogółem

kcal

g/kg m.c.

udział

energii

o/ /n

ogółe

m g

g/kg
m.c.

udział

energii

ogółe

m g

g/kg
m.c.

udział

energii

ogółem

g

wartość odżywcza

10

0%

70%

100

%

70

%

70%

Dziewczęta

10-

12

13-

15

141-

151

157-

163

35-42

47-55

51-

60

42-

47

2100-2150
2200-2300

1,7-

2,0

1,4-

1,6

13
13

70
75

1,8-2,1
1,5-1,6

31-32

31

75

75-80

7,1-8,1
5,8-6,6

55-56

56

285-

300

310-

320

Chłopcy

10-
12
13-

15

141-

150

156-

170

35-42
47-59

62-
71
51-

57

2500-2600
2700-3000

1,8-

2,1

1,6-

1,9

12
13

75

90-95

2,1-2,4
1,8-2,0

31

31-32

85-90

95-105

8,8 -
10,3

7,1-8,0

57

55-56

360-

370

375-

420