KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

POMIARY NA MIKROSKOPACH

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

POMIARY NA MIKROSKOPIE WARSZTATOWYM

Mikroskopy warsztatowe należą do grupy przyrządów pomiarowych optycznych, w których

zastosowano bezdotykowe metody pomiaru powiększonego obrazu przedmiotu. Wpraktyce

używane są trzy rodzaje mikroskopów:

•

MWD - mikroskop warsztatowy mały,

•

NIWD - mikroskop warsztatowy duży,

•

MUP - mikroskop uniwersalny.

Zakresy pomiarowe powyższych mikroskopów mieszczą się w przedziale od 0 do 200 mm,

jednak w przypadku maksymalnych przesuwów konieczne jest użycie płytek wzorcowych

w połączeniu z zakresem samej śruby mikrometrycznej. Wartość działki elementarnej na bębnach

(śrub mikrometrycznych) do przesuwu w osiach X i Y (płaszczyzna stołu), wynosi 0,01 mm.

Mikroskopy warsztatowe standardowo wyposażone są w obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3

i x5 oraz głowicę goniometryczną przeznaczoną do pomiarów długości i kąta.

Rys.1. Widok mikroskopu warsztatowego.

Rys.2. Pole widzenia w okularach głowicy

goniometrycznej

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

MIKROSKOP WARSZTATOWY

Zadanie 1 – Zmierzyć odległości osi wybranych otworów na mikroskopie warsztatowym.

Zmierzyć odległości osi wybranych otworów na mikroskopie warsztatowym przy użyciu

głowicy podwójnego obrazu.

Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:

•

mikroskop warsztatowy,

•

głowica podwójnego obrazu,

•

obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5.

Przebieg realizacji zadania:

1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.

2. Założyć do mikroskopu głowicę podwójnego obrazu.

3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element z otworami.

4. Przesuwać stolikiem w kierunkach osi X i Y aż do momentu uzyskania pojedynczego

obrazu otworu.

5. Zapisać wskazania bębnów przesuwu w kierunku osi X i Y.

6. Czynności powtórzyć do momentu sczytani pozycji wszystkich otworów.

7. Wyznaczyć odległości pomiędzy wskazanymi otworami.

SZUKANA ODLEGŁOŚĆ =



 x

2

−x

1



2

 y

2

− y

1



2

Zadanie 2 – Zmierzyć wartości kątów wskazanego elementu na mikroskopie warsztatowym

przy użyciu głowicy goniometrycznej.

Zmierzyć wartości kątów wskazanego elementu na mikroskopie warsztatowym przy użyciu

głowicy goniometrycznej.

Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:

•

mikroskop warsztatowy,

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

•

głowica goniometryczna,

•

obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5.

Przebieg realizacji zadania:

1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.

2. Założyć do mikroskopu głowicę podwójnego obrazu.

3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element (można go zamocować za pomocą

plasteliny). Ustawiając detal na stoliku pomiarowym należy za pomocą bębnów

nastawczych przesuwu wzdłużnego i poprzecznego (osie X i Y) ustawić detal

w przybliżeniu w położeniu środkowym (połowa przesuwu w każdej osi).

4. Wyregulować ostrość widzenia krzyża i siatki kątowej w okularze obserwacyjnym.

5. Wyregulować ostrość widzenia obrazu przedmiotu obserwowanego.

6. Pokręcając pierścieniem ustawić podziałkę kątową głowicy goniometrycznej na

wskazanie zerowe.

7. Przesuwając stolikiem ustawić środek krzyża na jedno z mierzonych ramion i następnie

przy pomocy pokrętła/pierścienia nastawić środkową kreskę przerywaną tak aby pokryła

się z ramieniem mierzonego kąta.

8. Odczytać wskazanie α

1

głowicy goniometrycznej.

9. Nasunąć środek krzyża na drugie ramię kąta, i ponownie doprowadzić poprzez obrót

krzyża do pokrycia się z drugim ramieniem mierzonego kąta.

10. Odczytać wskazanie α

2

głowicy goniometrycznej.

11. Obliczyć wartość mierzonego kąta.

MIERZONY KĄT =

1



2

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

Zadanie 3 – Zmierzyć na mikroskopie strzałkę i cięciwę łuku wskazanego okręgu.

Zmierzyć na mikroskopie warsztatowym wskazany okrąg, poprzez pomiar strzałki i cięciwy

łuku. Wyznaczony w ten sposób promień łuku za pomocą głowicy ze wzorcami łuków.

Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:

•

mikroskop warsztatowy,

•

głowica goniometryczna,

•

obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5,

•

głowica ze wzorcami łuków.

Przebieg realizacji zadania:

1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.

2. Założyć do mikroskopu głowicę goniometryczną.

3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element (można go zamocować za pomocą

plasteliny). Ustawiając detal na stoliku pomiarowym należy za pomocą bębnów

nastawczych przesuwu wzdłużnego i poprzecznego (osie X i Y) ustawić detal

w przybliżeniu w położeniu środkowym (połowa przesuwu w każdej osi).

4. Wyregulować ostrość widzenia krzyża i siatki kątowej w okularze obserwacyjnym.

5. Wyregulować ostrość widzenia obrazu przedmiotu obserwowanego.

6. Ustawić sprawdzany łuk najwyższym punktem (punkt B) w środku pola widzenia.

Rys.3. Schemat pomiaru.

7. Obracając obydwoma bębnami, ustawić środek krzyża w punkcie B i zanotować

wskazanie bębna przesuwu poprzecznego.

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

8. Za pomocą bębna przesuwu poprzecznego przesunąć obraz w górę o dowolną wartość s.

Wartość/odległość s powinna być możliwie duża ale taka aby punkty A i C leżały jeszcze

na zarysie łuku. Następnie należy dokonać odczytu, różnica obu położeń stanowi wartość

strzałki s.

9. Dokonując przesuwu wzdłużnego za pomocą odpowiedniego bębna odczytujemy

współrzędne punktów A i C. I w oparciu o te pomiary wyznaczamy długość cięciwy.

10. Promień mierzonego łuku oblicza się według wzoru:

r =

c

2

8s



s

2

11. Dla sprawdzenia powyższych pomiarów i obliczeń zamontować głowicę do pomiaru

łuków zmieniając równocześnie powiększenie mikroskopu.

Mierzony promień

Powiększenie

mikroskopu

0,1÷5 mm

30

5,5÷60 mm

10

12. Ustawić ostrość obrazu.

13. Dopasować jeden z wzorców do mierzonego otworu i odczytać wynik.

.