MIKROEKONOMIA 1

Konkurencja doskonała

KONKURENCJA

DOSKONAŁA

KONKURENCJA
MONOPOLISTYCZNA

OLIGOPOL

MONOPOL

Struktury rynkowe

–

od konkurencji do monopolu

KONKURENCJA

Proces

współzawodniczenia podmiotów rynkowych w zawieraniu transakcji

poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych

podmiotów oferty rynkowej

celem realizacji swoich

interesów.

Rodzaje (formy) rynku

Cecha charakterystyczna

Konkurencja

doskonała

Konkurencja

monopolistyczna

Oligopol

Monopol

Liczba firm na rynku

bardzo wiele

wiele

kilka

jeden

Rodzaj produktu

identyczny/
standaryzowany

zróżnicowany np. pod
względem opakowania

częściowo
zindywidualizowany

zindywidualizowany/b
rak bliskich
substytutów

Bariery wejścia

brak

pewne/niezbyt duże

duże

pełne

Wpływ na cenę

brak

ograniczony

duży

bardzo duży

Metody konkurencji handlowej

sprzedaż na
zorganizowanym
rynku

konkurencja przy pomocy

ceny, ale też jakości,

reklamy;

możliwe porozumienia kartelowe/zmowy

cenowe

reklama i tworzenie
tzw. stosunków
społecznych

Współczynnik koncentracji

bliski 0%

mały

duży

bliski 100%

Przykłady

Produkcja

płodów

rolnych

Produkcja odzieży

Produkcja
samochodów

Zaopatrzenie w gaz i
prąd

Konkurencja doskonała

Konkurencja

doskonała (ang. perfect competition) jest to rynek, na

którym działa wielu producentów i konsumentów, nie ma barier wejścia
(i

wyjścia), produkt jest jednorodny oraz żaden z uczestników rynku nie

ma

wpływu na cenę.

Konkurencja doskonała -

założenia

-

duża liczba sprzedających i kupujących,

-

założenie pełnej mobilności czynników produkcji (brak barier wejścia i
wyjścia),

-

założenie doskonałej informacji o rynku,

-

jednorodność (homogeniczność) produktu,

-

żaden z sprzedających i kupujących nie ma wpływu na cenę,

-

cena - jako wypadkowa oferty wszystkich producentów oraz
zapotrzebowania wszystkich odbiorców na dany produkt,

-

cena jest wielkością daną dla sprzedających i kupujących.

Cena, przychód całkowity,

przeciętny i marginalny

Cena =

Przychód przeciętny = Przychód marginalny

Wielkość sprzedaży

Q

Cena

P

Przychód

TR

=Q*P

Przychód przeciętny

AR

=TR/Q

Przychód

marginalny

MR

=∆TR/ ∆Q

0

10

0

-

-

1

10

10

10

10

2

10

20

10

10

3

10

30

10

10

4

10

40

10

10

5

10

50

10

10

Krzywa popytu

na produkty przedsiębiorstwa

Pojedyncze

przedsiębiorstwo działające w doskonałej konkurencji nie

ma

wpływu na poziom ceny rynkowej i musi przyjmować ją jako

wielkość daną – dlatego krzywa popytu na produkty przedsiębiorstwa
ma

postać linii prostej, równoległej do osi odciętych.

Maksymalizacja zysku

w krótkim okresie

Wielkość
produkcji

Q

Przychód

całkowity

TR

Przychód

marginalny

MR

Koszt stały

FC

Koszt

zmienny

VC

Koszt

całkowity

TC

Koszt

marginalny

MC

Zysk

π

0

-

-

1000

-

1000

-

1

600

600

1000

500

1500

500

-900

2

1200

600

1000

900

1900

400

-700

3

1800

600

1000

1000

2000

100

-200

4

2400

600

1000

1300

2300

300

100

5

3000

600

1000

1700

2700

400

300

6

3600

600

1000

2300

3300

600

300

7

4200

600

1000

3000

4000

700

200

8

4800

600

1000

3900

4900

900

-100

9

5400

600

1000

4900

5900

1000

-500

10

6000

600

1000

6000

7000

1100

-1000

Maksymalizacja zysku

w krótkim okresie

Kryterium optymalizacji odnosi

się zarówno do maksymalizacji zysku

dodatniego,

jak

i

minimalizacji

zysku

ujemnego

(straty)

przedsiębiorstwa.

Zysk osiąga maksimum, jeżeli:

MR

= MC i MC jest rosnący

Maksymalizacja zysku

w krótkim okresie - przykład

Funkcja produkcji

przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego

wyraża się wzorem: Q(L,K) = 2L

1/2

K

1/4

.

Przedsiębiorca podejmuje

decyzje w

krótkim okresie przy nakładzie K= 16. Wyznacz zysk

maksymalny, gdy cena rynkowa produkowanego dobra wynosi 20 j.p.,
a ceny

czynników produkcji wynoszą w=4 i r=5.

Punkty graniczne rentowności

Punkty graniczne rentowności -

przykład

Określ i oceń decyzję produkcyjną firm działających w konkurencji
doskonałej:
• firma 1: TR = 1200, MC = 20, ATC

min

, AVC = 17, FC = 144;

• firma 2: TR = 375, MC = 15, TC = 400, VC = 325, AFC = 3;
• firma 3: TR = 580, MC = 10, AVC = 12, ATC = 17, FC = 290.

Próg rentowności

Biorąc po uwagę krzywe kosztów przeciętnych i marginalnych możemy
wskazać cenę opłacalności przedsiębiorstwa. Cena ta wraz z
kosztami produkcji wyznacza graniczny punkt

opłacalności (punkt

niwelacji

przedsiębiorstwa).

W punkcie niwelacji

następuje zrównanie przychodu całkowitego z

kosztem

całkowitym (TR = TC) a zysk przedsiębiorstwa = 0.

Dla

każdej

ceny

wyższej

od

ceny

opłacalności

przychód całkowity jest większy od kosztu całkowitego (TR > TC), a
zysk przybiera

wartości dodatnie.

Punkt zamknięcia

Można wyznaczyć również cenę i punkt nieopłacalności produkcji
(tzw. punkt

zamknięcia przedsiębiorstwa).

Jeżeli cena rynkowa jest niższa od ceny nieopłacalności, wówczas nie
opłaca się wytwarzać ani jednej jednostki produkcji – przedsiębiorstwo
należy zamknąć.

W tzw. punkcie

zamknięcia przedsiębiorstwa następuje zrównanie

przychodu

całkowitego z kosztem zmiennym (TR = VC), natomiast

osiągana strata przez przedsiębiorstwo równa jest kosztowi stałemu
(FC).

Jeżeli cena jest niższa niż cena w punkcie rentowności oraz wyższa od
ceny

nieopłacalności to, pomimo osiągania zysku ujemnego (straty),

przedsiębiorstwo może w krótkim okresie funkcjonować ponieważ cena
pokrywa AVC i

część kosztu stałego.

Punkty graniczne rentowności -

przykład

Przedsiębiorstwo działające na rynku doskonale konkurencyjnym ma
funkcję kosztów: TC(Q) = Q

3

- 4Q

2

+ 8Q + 16. Ustal przy jakiej cenie

przedsiębiorstwo to znajdzie się w punkcie zamknięcia (zysk ujemny
(strata)

będzie równa kosztom stałym całkowitym)?