Makroekonomia Wykład 06.12.2009

Struktura wykładu

1.

Poziom dochodu równowagi w stanie równowagi

2.

Mnożniki

3.

Równowaga w uproszczonym modelu gospodarki

4.

Równowaga w rozwiniętym modelu gospodarki

5.

Bezrobocie

POZIOM DOCHODU NARODOWEGO W STANIE RÓWNOWAGI

E – stan równowagi (zmierzone łączne wydatki = wytworzony dochód narodowy)

Y<100

PP>DN

Y>100

PP<DN

PP = ZP – Planowany, łączny, zamierzony popyt

Poziom dochodu narodowego w stanie równowagi można również wyznaczyć posługując się
funkcją inwestycji i oszczędności

Y = C + I

Y = S + C

I = Y – C

S = Y – C

I = S w sytuacji równowagi

Jeśli I>S – łączne planowane wydatki inwestycyjne i konsumpcyjne są wyższe od
wytworzonej produkcji NADWYśKA POPYTU -> wzrost produkcji dochodu narodowego
-> wzrost oszczędności aż do zrównania z inwestycjami

Jeśli I<S – NADWYśKA PODAśY wymusiłaby zmniejszenie produkcji dochodu
narodowego

MNOśNIK

Jak przesunięcie funkcji ZP wpływa na dochód narodowy w stanie równowagi?

Dzięki produkcji i sprzedaży dodatkowych dóbr inwestycyjnych powstają dodatkowe
dochodu (∆Y = 6), które trafiają do gospodarstw domowych. Ale…

G/d przeznaczają część dodatkowych dochodów na zakupy dóbr konsumpcyjnych. Rozmiar
dodatkowych wydatków konsumpcyjnych zależy od wysokości KSK. Im większe KSK, tym
większy przyrost popytu konsumpcyjnego

KSK = 0,8
∆

C = 6

∆

C = 0,8 * 6 = 4,8

0,8 * 4,8 = 3,84
0,8 * 3,84 = 3,072

(6; 4,8; 3,84; 3, 072; …;) – ciąg geometryczny

S = 1/(1-q) * a1
∆Y = 1/(1-KSK) * ∆I
mi = 1/(1-KSK)
∆

Y = mi * ∆I

a – pierwszy wyraz ciągu
q – iloraz ciągu, o ile razy różnią się kolejne wyrazy od siebie
KSK – krańcowa skłonność do konsumpcji
1/(1-KSK) = mi – mnożnik inwestycyjny – mówi nam jak zmienia się Y pod wpływem
zmiany autonomicznych wydatków inwestycyjnych.

mi > 1, bo każda zmiana w wydatkach inwestycyjnych uruchamia łańcuch dalszych zmian w
wydatkach konsumpcyjnych

Wysokość mi zależy od KSK; im większe KSK, tym większe mi.

mi = 1/KSO
Im większe KSO, tym mi mniejsze.

KSO - Krańcowa skłonność do oszczędzania
mi – mnożnik inwestycyjny

Y = C

a

+ I

a

+ KSK * Y – wzór wyjściowy do obliczania Y i ZP

Y – KSK * Y = C

a

+ I

a

Y(1 – KSK) = C

a

+ I

a

Y = 1/1-KSK * (C

a

+ I

a

)

∆

Y = ∆ZP – w stanie równowagi

∆

ZP = ∆I

a

+ KSK * ∆Y

∆

Y = ∆I

a

+ KSK * ∆Y

∆

Y - (∆I

a

+ KSK) = ∆I

a

∆

Y (1 – KSK) = ∆I

a

∆

Y = ∆I

a

/1-KSK

∆

Y = 1/(1-KSK) * ∆I

a

∆

ZP = ∆C

a

+ KSK * ∆Y

∆

Y = ∆ C

a

+ KSK * ∆Y

∆

Y – KSK * ∆Y = ∆ C

a

∆

Y = ∆ C

a

/(1-KSK)

∆

Y = 1/(1-KSK) * ∆ C

a

1/1-KSK = M

g

M

g

– Mnożnik wydatków konsumpcyjnych

Mnożniki są pochodną poziomu dochodu narodowego w równowadze względem
odpowiednich wydatków autonomicznych


RÓWNOWAGA W ROZWINIĘTYM MODELU GOSPODARKI

Założenie:
- włączamy Państwo, więc pojawi się G – wydatki państwowe,
- T – podatki wpłacane do budżetu,
- transfery – równe 0,
- podatki bezpośrednie

Dochód narodowy Y

Y = C + I + G
Y = C + S + P
C + I + G = C + S + P
I + G = S + P
C = C

a

+ KSK * Y

d

Y

d

= Y - P

T = T

a

+ t * Y

t – stopa podatkowa
Założenia:
I – są autonomiczne -> I – I

a

G - też są autonomiczne -> G – G

a

Y = C

a

+ KSK * Y

d

+ I

a

+ G

a

Y = C

a

+ KSK * (Y – T) + I

a

+ G

a

Y = C

a

+ KSK * [Y – (I

a

+ t * Y)] + I

a

+ G

a

Y = Ca + KSK * (Y – I

a

– t * Y) + I

a

+ G

a

Y = Ca + KSK * Y – KSK * I

a

– KSK * t * Y + I

a

+ Ga

Y – KSK * Y + KSK * t * Y = Ca – KSK * I

a

+ I

a

+ Ga

Y(1 – KSK + KSK * t) = Ca – KSK * T

a

+ I

a

+ G

a

/ : (1 – KSK + KSK * t)

Y = C

a

– KSK * T

a

+ I

a

+ G

a

/ (1 – KSK + KSK * t)

Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * (C

a

– KSK * T

a

+ I

a

+ G

a

)

Y = 1 / 1 – KSK (1 – t) * (C

a

– KSK * T

a

+ I

a

+ G

a

)

Wyznaczymy teraz mnożnikowe zmiany dochodu narodowego wywołane zmianą wydatków
autonomicznych (inwestycyjnych)

∆

Y = ∆I

a

- KSK * ∆Y * t + ∆Y * KSK

∆

Y = KSK * ∆Y – KSK – ∆Y * t + ∆I

a

∆

Y – KSK * ∆Y - KSK – ∆Y * t = ∆I

a

∆

Y (1 – KSK + KSK * t) = ∆I

a

/ : (1 – KSK + KSK * t)

∆

Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * ∆I

a

∆Y = 1 / 1 – KSK (1 – t) * ∆I

a mnożymy na końcu wszystko razy

∆

I

a nie tylko mianownik.

1 / 1 – KSK (1 – t) -> mnożnik inwestycyjny z udziałem państwa – mi

∆

Y = ∆G

a

- KSK * ∆Y * t + ∆Y * KSK

∆

Y = KSK * ∆Y – KSK – ∆Y * t + ∆G

a

∆

Y – KSK * ∆Y - KSK – ∆Y * t = ∆G

a

∆

Y (1 – KSK + KSK * t) = ∆G

a

/ : (1 – KSK + KSK * t)

∆

Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * ∆G

a

∆Y = 1 / 1 – KSK (1 – t) * ∆G

a mnożymy na końcu wszystko razy

∆

G

a nie tylko mianownik.

1 / 1 – KSK (1 – t) -> mnożnik wydatków z udziałem państwa – mi – jest taki sam jak
mnożnik inwestycyjny
Mnożnik wydatków rządowych mówi nam o ile i jak zmieni się dochód narodowy pod
wpływem zmian wydatków rządowych.

Mnożnik Podatkowy

∆

Y = KSK * ∆Y – KSK * ∆Y * t – KSK * ∆T

a

∆

Y – KSK * ∆Y + KSK * ∆Y * t =– KSK * ∆T

a

∆

Y (1 – KSK + KSK * t) = - KSK * ∆T

a

∆

Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * (- KSK * ∆T

a

)

∆Y = - KSK / 1 – KSK (1 – t) * ∆T

a

- KSK / 1 – KSK (1 – t) – mnożnik podatkowy mt
Mnożnik podatkowy powie nam jak zmienia się dochód narodowy pod wpływem podatków

Mnożnik podatkowy jest ujemny, a więc wzrost podatków powoduje obniżenie dochodu
narodowego, zmniejsza rozporządzalny dochód osobisty i zmniejsza wydatki konsumpcyjne.

Mnożnik zrównoważonego budżetu

Założenie: ∆G = ∆T

Y = C

a

+ KSK * Y

d

+ I

a

+ G

a

Y

d

= Y - T

Y = ZP – w momencie równowagi

∆

ZP = ∆G

a

+ KSK * ∆Y

d

∆

ZP = ∆G

a

+ KSK (∆Y – ∆T)

∆

Y = ∆G

a

+ KSK (∆Y – ∆T)

∆

Y = ∆G

a

+ KSK * ∆Y – KSK * ∆T

∆

Y – KSK * ∆Y = ∆G

a

– KSK * ∆T

∆

Y (1 – KSK) = ∆G

a

– KSK * ∆T

∆

Y = 1 / 1 – KSK * (∆G

a

– KSK * ∆T)

∆

Y = 1 / 1 – KSK * (∆G

a

– KSK * ∆G

a

)

∆

Y = 1 / 1 – KSK * (∆G

a

(1 – KSK))

∆

G

a

= ∆T

a

Mnożnik zrównoważony budżetu wynosi 1