PORÓWNANIE PROJEKTÓW WDROŻENIA OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ DLA PACJENTÓW Z ASTMĄ

Badanie

Data

publikacji

Apteka

Farmaceuci

Pacjenci

Interwencje/działania

Efekty

Pharmaceutical care for

asthma patients: A

community pharmacy-

based pilot project

2008

10 aptek otwartych

•

szkolenie pacjentów
przeprowadzali autorzy
badania

•

50 osób (grupa badana
22)

•

>14 roku życia

•

średnia wieku – 38 lat

•

astma łagodna,
umiarkowana i ciężka

•

astma sporadyczna i
przewlekła

•

bez innych znaczących
chorób płuc i schorzeń
utrudniających
wypełnianie formularzy

szkolenia i ulotki dla
pacjentów – 4 miesiące
-

informacje o chorobie

-

instrukcja prawidłowego
stosowania leków

-

technika inhalacji

-

możliwe działania
niepożądane podczas
terapii

-

rozpoznawanie
wczesnych objawów
zaostrzeń

-

informacje o
rozpoznawaniu i kontroli
ataków astmy

-

nikotynizm i skuteczność
różnych metod rzucania
palenia

dzienniki kontroli astmy
(wartości PEF, stosowne leki,
komplikacje, palenie)

ocena:
- jakości życia pacjentów
(QOL)
- PEF
- techniki inhalacji
- samokontroli
- ilości hospitalizacji i
wezwań pogotowia
- częstość wizyt u lekarza
POZ
- satysfakcja pacjenta ze
świadczonych przez
farmaceutów usług
- potrzeba dodatkowych
informacji

Asthma management by

New Zealand pharmacists:

a pharmaceutical care
demonstration project

2003

5 aptek otwartych

Szkolenie:
- specjalistyczne zarządzanie
chorobą

•

100 osób

•

34 os. <17 lat

- konsultacje dla pacjentów
(pierwsza wizyta 40-60 min,
kolejne 15-20)
- systematyczna ocena, analiza
problemów lekowych
- plan opieki
- edukacja pacjenta, zalecenia
- monitorowanie
- dziennik pacjenta
(świszczący oddech, budzenie
nocne, ograniczenia
aktywności, korzystanie z
pomocy medycznej, stosowanie
leków)

Ocena:
- jakość życia
- PEF, objawy

Effectiveness of

Pharmacist Care

for Patients With Reactive

Airways Disease

A Randomized Controlled

Trial

2002

36 aptek otwartych

Szkolenie:
- opieka farmaceutyczna w
chorobach płuc
- interpretacja danych o
pacjencie i ich zastosowanie
w procesie opieki
- prawidłowa technika
pomiaru PEF
- materiały dla pacjenta
- strategie implementacji
programu

•

1113 osób (grupa
badana ‘opieka
farmaceutyczna’ – 447
os., w tym 262 z astmą;
grupa badana
‘pikflometr’ – 363 os,
w tym, 233 z astmą)

•

astma i POChP

•

średni wiek pacjentów z
astmą – 45 lat

- 12 miesięcy
- Szkolenia pacjentów
- zindywidualizowane
materiały edukacyjne
- pikflometr dla pacjenta,
technika pomiaru PEF

Ocena po 6 i 12 miesiącach:
- PEF (n=363)
- liczba wizyt na pogotowiu/
oddziale ratunkowym i
hospitalizacji
- compliance
- jakość życia (HRQOL)
- satysfakcja pacjenta

Evaluation of the impact of

a pharmaceutical care

program in children with

asthma.

2002

•

brak, badanie
przeprowadzone w
uniwersyteckiej klinice
pediatrycznej

•

21 dzieci (grupa badana
11 osób)

•

7 – 17 lat

•

średnia wieku – 9.9 lat

•

astma stabilna i
umiarkowana,
wymagająca
codziennego zażywania
leków

•

brak innych chorób
wpływających na
jakość życia

9 tygodni (30 min. wizyta na
początku, po 15 dniach i 9
tygodniach)
- pisemne i ustne instrukcje dla
dzieci i opiekunów
- książka (objawy, rozwój
choroby, opcje leczenia,
postępowanie w stanie
astmatycznym)
- ulotki informacyjne do
każdego stosowanego leku
(sposób działania, efekty
niepożądane, ewentualne
problemy)
- nauka prawidłowej techniki
inhalacji (dzieci i rodzice)

Ocena:
Jakość życia (PAQLQ)
- emocje, ograniczenia
aktywności, objawy
- spirometria (FVC, FEV

1

,

FEF 25-75, FEF 50)

Pharmaceutical Care

Services for Asthma

Patients: A Controlled

Intervention Study

2001

26 aptek otwartych

Szkolenie:

−

uzupełniające wiedzę
medyczną,
farmakologiczną i
farmaceutyczną (5 h)

−

umiejętności
komunikacyjne (6 h)

−

sporządzanie
dokumentacji

•

samodzielne
wykrywanie i
rozwiązywanie
problemów lekowych i
zdrowotnych, nie
realizacja ustalonego
programu

•

164 osoby (grupa
badana - 161)

•

średnia wieku – 46 lat

•

astma łagodna,
umiarkowana, ciężka

•

astma alergiczna,
niealergiczna, mieszana

9 spotkań w ciągu 12 miesięcy;
ocena i ew. korekta:
- techniki inhalacji
- stosowania pikflometru
analiza i rozwiązywanie
problemów lekowych

ocena na początku badania
po 6 i 12 miesiącach:
ankieta wiedzy o astmie,
wartość FEV

1

, PEF, jakość

życia, samoocena
umiejętności kontroli i
umiejętności radzenia sobie
z chorobą,

Therapeutic outcomes

monitoring by community

pharmacists for improving

clinical outcomes in

asthma

2000

4 apteki otwarte

Szkolenie:
- postępowanie w astmie i
leczenie
- doradzanie pacjentowi
Materiały drukowane

•

28 osób

•

wiek 23 - 56 lat

•

średnia wieku 41 lat

•

zdiagnozowana astma i
obecne problemy z
kontrolą choroby

•

rekrutacja: farmaceuci i
lekarze

- rok (4-8 wizyt, co najmniej
jedna na 3 miesiące)
Edukacja
- wiedza o chorobie
- stosowanie pikflometru,
monitorowanie funkcji dróg
oddechowych
- stosowanie inhalatorów

Ocena:
- nasilenie objawów (nocny
kaszel, świszczący oddech w
nocy i w dzień, nasilona
produkcja śluzu, objawy
alergiczne)
- PEF
- zmiana leku

Decrease in emergency

room or urgent care visits

due to management of

bronchial asthma

inpatients and outpatients

with pharmaceutical care

1998

Apteka szpitalna

•

176 osób (grupa badana
15 os.)

•

18-86 lat

•

średnia wieku 55 lat

•

hospitalizowani z
powodu astmy

- 12 miesięcy
- edukacja pacjenta – czynniki
zaostrzające astmę
- prawidłowy pomiar PEF
- prowadzenie dokumentacji
leków pacjenta
- konsultacje telefoniczne po
wypisie ze szpitala
- informacja o przepisanych
lekach, interakcjach,
monitorowanie terapii na
podstawie pomiarów stężenia
teofiliny w osoczu

Ocena:
– koszty pośrednie - ilość
wizyt na oddziale
ratunkowym i ilość wezwań
pogotowia (w ciągu 3
miesięcy)
- stężenie teofiliny w osoczu
(compliance)

TOM study

1997

46 aptek otwartych

Szkolenie farmaceutów:
- standardy leczenia astmy
- samokontrola
- kontakty i komunikacja z
pacjentem i lekarzem
- analiza farmakoterapii
- instruktaż obsługi
inhalatora

•

257 osób (grupa badana
70 os. – 16 aptek)

•

wiek 20-45 lat

•

średnia wieku 34 lata

•

astma łagodna do
średnio ciężkiej

24 miesiące
Konsultacje dla pacjentów:
- prawidłowa technika inhalacji
- prawidłowe stosowanie leków
i samokontrola
- mechanizm działania leków,
działania niepożądane
- styl życia

Ocena:
- jakość życia
- satysfakcja pacjenta i
komunikacja
- wiedza o chorobie
- compliance
- zażyłość z farmaceutą i
personelem apteki
-opinia o wizerunku i
profesjonalizmie
farmaceuty, lekarza
- stopień zrozumienia ulotek
dla pacjentów