Adaptacja akustyczna domowego studia

Adaptacja akustyczna domowego studia

Zbigniew Jaśkiewicz

Wielu z nas staje w pewnym momencie przed problemem budowy własnego, domowego
studia nagraniowego. W założeniu powinna się ona odbyć przy minimalnych kosztach, przy
użyciu materiałów i technologii ogólnodostępnych. W artykule znajdziecie informacje o
sugerowanych wymiarach i kształcie pomieszczenia, sposobach efektywnego tłumienia
częstotliwości rezonansowych, opisy zalecanych materiałów i konstrukcji możliwych do
wykonania we własnym zakresie. Opiszemy też, krok po kroku, cały proces adaptacji
akustycznej naszego pomieszczenia.

Właściwe warunki akustyczne pomieszczenia przeznaczonego do nagrywania i odsłuchu

muzyki w dużym stopniu zależą od wielu czynników:
1

. Pożądany czas pogłosu.

2

. Wielkość i proporcje wymiarów ścian, podłogi i sufitu.

3

. Ogólnych parametrów budowlanych (położenie, materiały konstrukcji przegród

budowlanych i budynku).
4

. Przeznaczenie (nagrania, produkcja, mastering czy też wszystko razem).

Minimum do spełnienia - żadnych fal stojących i żadnych szkodliwych odbić.

Różne kształty pomieszczeń i ich przydatność pod kątem odsłuchowym.
1. Złe (a=b=c)
2. Niekorzystne (a=2b)
3. Dobre (a ą b ą c)
4. Ciekawe...

Pogłos.

Ustalono, że pożądany czas pogłosu w studiu powinien mieć wartość 0,5-0,6s. Dla

audycji słownych czas ten zmniejsza się do 0,3-0,4s. Oznacza to, że dźwięk nie może być

całkowicie stłumiony, pozbawiony odbić. Pomieszczenie nadmiernie wytłumione ma zbyt

mały czas pogłosu i jest akustycznie martwe. Poziom i czas wybrzmiewania dźwięków w

całym paśmie akustycznym powinien być wyrównany. Zależy to też w dużym stopniu od

rozmiarów i proporcji pomieszczenia. W bardzo małych pomieszczeniach rzędu 6-10m2 jest

trudny do uzyskania, co nie przekreśla jednak zasadności jego adaptowania.

W bardzo różnych kształtem i wielkością pomieszczeniach udawało się często uzyskać

bardzo dobre efekty akustyczne, trzeba się jednak wykazać przy tym żyłką

eksperymentatora i odkrywcy. Ponieważ większość dostępnych pomieszczeń budowlanych

to prostopadłościany, więc ten kształt dominować będzie w naszych rozważaniach.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

1 z 10

2011-07-09 11:38

Mamy tu trzy wymiary, trzy równoległe do siebie płaszczyzny odbijające, co naturalnie

sprzyja powstawaniu niekorzystnych zjawisk akustycznych: rezonansu, fal stojących,

zdudnień, dyfrakcji czy interferencji fal dźwiękowych. Ogromny wpływ na wielokrotne

rezonanse mają proporcje wymiarów wysokości do długości i do szerokości pomieszczenia.

Na podstawie wyliczeń i doświadczeń wielu akustyków ustalono korzystne proporcje

wymiarów pomieszczeń, gdzie poziom i ilość szkodliwych rezonansów są ograniczone do

minimum. Ideałem byłby pokój o nierównoległych ścianach. Jeśli Twoje pomieszczenie ma

zbliżone wartości proporcji do podanych niżej, to jeden z większych problemów masz za

sobą. Niekorzystny układ powstaje wtedy, gdy jeden z wymiarów jest prostą

wielokrotnością innego (np. szerokość 3m, a długość 6m) lub jeszcze gorzej gdy podłoga

(sufit) jest kwadratem (czyli długość jest równa szerokości). Ale i z tym można sobie

poradzić stawiając przegrody zmieniające proporcje pomieszczenia lub eliminujące

równoległość istniejących przegród.

Można dodać, że najdłuższa przekątna pomieszczenia wyznacza nam najniższą

częstotliwość, która rozwinie pełną długość fali, co pozwala jej dobrze i bez zakłóceń

wybrzmieć. Jeśli ta przekątna ma długość ok. 7m, to bez problemu wybrzmi niski ton o

częstotliwości ok. 50Hz.

Rezonanse i zdudnienia

to nasz największy problem. Fala akustyczna dociera do jednej

z ograniczających ścian i zostaje odbita, a następnie spotyka się z nadchodzącą falą, co

powoduje wygaśnięcie lub wzmocnienie w zależności od jej stanu. Dodatkowo odbita fala

jest ponownie odbijana przez przeciwległą ścianę. W pewnych szczególnych warunkach w

wyniku nałożenia się dwóch fal o przeciwnych kierunkach (fazach) powstaje fala stojąca.

Dotyczy to głównie fal o niskich częstotliwościach (20Hz-400Hz), z uwagi na ich długość i

wartość energii. Fale stojące, jako fale ciśnieniowe o dużej energii, "pompują" zamknięte

pomieszczenie od środka i w przypadku osiągnięcia częstotliwości rezonansowej tego

pomieszczenia potrafią wprawić w drgania wszystkie przegrody, co prowadzi do mocnego

subiektywnego wzrostu natężenia dźwięku. Zazwyczaj wyższe harmoniczne częstotliwości

własnej pomieszczenia też ulegają niekontrolowanemu wzmocnieniu. Fale stojące mogą

również powstawać między ścianami nierównoległymi (fale tangencjalne).

Weźmy za przykład pomieszczenie o wymiarach 3×5×7m.Trzy pary równoległych ścian =

trzy podstawowe rezonanse.

Jako długość fali podstawiamy podwojoną odległość między ścianami, co pozwoli nam

wyznaczyć częstotliwość rezonansową własną tego pomieszczenia. W efekcie mamy:
f1

= 340 m/s : (2× 3 m) = 56,6 Hz

f2

= 340 m/s : (2× 5 m) = 34 Hz

f3

= 340 m/s : (2× 7 m) = 24 Hz

Te trzy częstotliwości mogą być naszym problemem, również ich wyższe harmoniczne, czyli

56,6Hz×2, 56,6Hz×3 itd. Powyżej 350-400Hz problem z rezonansami powoli zanika. O ile

uda nam się zgubić różnymi sposobami trzy pierwsze podstawowe rezonanse własne, to ich

wyższe harmoniczne też w dużym stopniu zanikną.

Najprostszy (w zakresie wyższych basów) sposób wytłumienia częstotliwości rezonansowej

własnej pomieszczenia to zawieszenie ciężkich, mocno pofałdowanych kotar z weluru lub

podobnego gęstego materiału w pewnej odległości od ściany. Należy spełnić warunek, że

ta odległość jest równa długości fali rezonansowej podzielonej przez 4. Przykład:

Mamy rezonans w okolicy 250Hz, stąd długość fali wynosi ok. 136cm, a po podzieleniu

przez 4 mamy odległość 34cm. W przypadku 50Hz byłoby to 1,72m, ale nikt o zdrowych

zmysłach nie podzieli swojego małego studia na połowę!

W przypadku bardzo niskich częstotliwości rezonansowych walczymy z nimi przy pomocy

"pływających absorberów" lub pułapek basowych (basstrap). Właściwie określenie basstrap

dotyczy wszelkiego rodzaju pułapek dźwiękowych. Pływające ściany - płyty absorbująco-

tłumiące - to zazwyczaj fragmenty ścian studia zbudowane na innej zasadzie. Są one

umieszczane najczęściej w okolicach narożników pomieszczenia, gdzie wartości ciśnienia

akustycznego są największe. Materiał absorbera to w wielu przypadkach wełna skalna lub

mineralna. Pływające absorbery mogą być częścią ścian w studio lub stanowić

samodzielne, przenośne ustroje akustyczne.

Pułapki rezonansowe

- basstrapy (rezonatory) to nic innego jak pudła czyli rodzaj

obudowy kolumn głośnikowych, które odpowiednio nastrojone wychwytują szkodliwy

rezonans. Należy używać kształtów raczej prostopadłościennych, walcowych,

półwalcowych, trójkątnych itp., a unikać regularnych sześcianów. Kubatura o wartości ok.

80-100 litrów spełnia zazwyczaj większość wymagań. Wystarczy jeden otwór wlotowy i

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

2 z 10

2011-07-09 11:38

dobre wytłumienie wnętrza pułapki, a długość rurki bass-reflexu (zwykła rurka z PCV o

średnicy np. 50-75mmm) wyznaczyć doświadczalnie lub obliczyć. Zakres działania pułapek

sięga zwykle ±6Hz (1/3oktawy) od ustawionej wartości pochłaniania. Należy pamiętać, by

przy końcu rurki we wnętrzu pułapki zostawić trochę wolnego miejsca. Basstrapy wykazują

często większą skuteczność po ustawieniu w górnych narożnikach pomieszczenia.

Praktyczny przykład basstrapu na zakres głębokiego basu.
1. Istniejąca ściana.
2. Pustka powietrzna (50mm i 25mm).
3. Sztywna płyta z wełny mineralnej
(25-30mm).
4. Membrana (sklejka o grubości 4mm).
5. Deska lub lepiej płyta (szer. 10-12cm, grubość 20-25mm).
6. Kantówka 50×50mm.
Jeśli basstrap budujemy jako wolnostojący, tylną ściankę stanowi płyta MDF lub OSB grubości
18-22mm. Główne wymiary obrysowe: szerokość nie mniejsza niż 60cm, wysokość nie mniejsza niż
120cm.

Materiały izolacyjne.

Aby wybrać właściwe materiały należy poznać i porównać ich dwa

parametry akustyczne: współczynnik redukcji (absorpcji) akustycznej (NRC) podawany w

Sabinach i poziom izolacji akustycznej (STC) podawany w decybelach.

Współczynnik absorpcji akustycznej podaje się na ogół dla częstotliwości od 125 do

4000Hz. Współczynnik redukcji hałasu to średni poziom absorpcji mierzony dla

częstotliwości 250, 500, 1000 i 2000Hz zaokrąglony do 0,05. Niskie wartości oscylują w

zakresie 0,1-0,3, średnie od 0,3-0,5, wysokie powyżej 0,5. Jednym słowem - pełne odbicie

bez pochłaniania to wartość 0, a całkowita absorpcja to wartość 1. Poziom izolacji

akustycznej daje nam informacje o średnim spadku natężenia dźwięku za przegrodą

wykonaną z danego materiału. Przykładowo: niski poziom 0-12dB, średni 12-24dB i wysoki

powyżej tej wartości. Odporność na wilgoć, ogniotrwałość, odporność na zarysowania czy

inne parametry użytkowe w niektórych przypadkach mogą również mieć znaczenie.

Materiały i ustroje akustyczne zazwyczaj kojarzą się z gąbkami, piankami, różnymi

rodzajami wełny lub filcu i podobnymi materiałami, które są miękkie, lekkie i porowate.

Wszystko to jednak są materiały tłumiące, a nie izolacyjne. Najwyższą izolacyjność

akustyczną posiadają materiały lite i ciężkie o dużej gęstości właściwej - takie jak np.

beton czy metale (ołów). Być może ten fakt jest dla wielu zaskoczeniem. Doświadczenie

wskazuje, że po wyłożeniu ścian miękkimi materiałami robi się subiektywnie ciszej. Nie jest

to złudzenie, ale też i nie wynika z poprawy izolacyjności ścian. Materiał tłumiący

powoduje, że dźwięk w pomieszczeniu szybciej wygasa, bo fala dźwiękowa mniej razy

odbije się od ścian zanim jej energia spadnie do zera. Tak więc w wytłumionym

pomieszczeniu będzie ciszej dlatego, że wszystkie dźwięki zostaną w nim szybciej

stłumione.

Wiele firm na świecie produkuje specjalistyczne materiały do zastosowań akustycznych. Są

niestety bardzo drogie, a ich użycie z dobrym skutkiem wymaga pewnego poziomu wiedzy.

W naszych warunkach można z powodzeniem użyć popularnych i niedrogich materiałów, w

które można się zaopatrzyć w sklepach czy hurtowniach budowlanych. Można użyć (jeśli

ktoś ma możliwość) materiały stosowane do opakowań zbiorczych, np. cienkie 6-10mm i

grubsze 16-25mm płyty MDF lub HDF - opakowania palet z panelami podłogowymi,

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

3 z 10

2011-07-09 11:38

spienione folie polietylenowe lub polipropylenowe, pianki poliuretanowe meblowe, korek

techniczny itp., itd. Od dzisiaj więc rozpowiadamy po znajomych, że przyjmiemy każdą ilość

zbędnych materacy z pianki, kocy, grubych zasłon, dywanów, resztek wykładzin, płyt

gipsowych, oprócz tego deski, listwy i kantówki.

Konstrukcje.

Izolacyjność akustyczną można zapewnić w prosty sposób - postawić bardzo

grubą betonową ścianę... Grube, lite ściany są niestety kosztowne, mają słabą izolacyjność

cieplną, a ogromny nacisk na podłoże zazwyczaj uniemożliwia takie rozwiązanie. Poza tym

izolacyjność to tylko jeden z parametrów, o które nam chodzi.

Można jednak wykorzystać fakt, iż dźwięk odbija się na granicy dwóch ośrodków, które

różnią się od siebie gęstością. Zamiast przegród litych zastosujemy więc przegrody

wielowarstwowe (sandwicz). I to jest właśnie najskuteczniejszy sposób zapewnienia dobrej

izolacyjności akustycznej oraz dobrej izolacyjności cieplnej przy zachowaniu optymalnej

ekonomiki budowy. Podstawowy wariant konstrukcyjny polega na tym, że do istniejących

ścian dołożymy taką sandwiczową strukturę. Ma to spełnić nasze dwa podstawowe

wymagania - skuteczne odizolowanie studia od wpływów zewnętrznych, a także

wyrównane rozsądne pochłanianie i rozpraszanie dźwięku w jego wnętrzu.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

4 z 10

2011-07-09 11:38

Proste i złożone struktury ścian w studiu:
1. Istniejaca ściana.
2. Pustka powietrzna.
3. Warstwa wełny skalnej (mineralnej) lub płyta Styroflex.
4. Miękka płyta wiórowa.
5. Płyta MDF lub OSB lub gipsowo-wiórowa.
6. Wykładzina dywanowa, płyty akustyczne firmowe, pianka studyjna.

Rozwiązania praktyczne.

Zaczniemy od zabrania wszystkim domownikom lub

znajomym starych kotar, grubych koców, kołder i pierzyn. Wieszamy je prowizorycznie i

równomiernie w naszym pomieszczeniu, wstawiamy odsłuchy i coś do grania, a potem

siadamy i słuchamy. Na początku odgłosów z zewnątrz, ze wszystkich stron. Próba

klaśnięcia w dłonie niesie również informacje o pogłosie. Zapisujemy wrażenia. Włączamy

muzykę i opisujemy wrażenia. Określamy rezonanse własne pomieszczenia. Jeśli zrobimy

to z należytą uwagą, to zidentyfikujemy prawie wszystkie problemy jakie przyjdzie nam

rozwiązać.

Oczywiście nie ma to jak prawidłowa konstrukcja budowlana. Pewne wymogi minimalne

dotyczące wartości izolacyjności akustycznej przegród są określone prawnie, niestety w

rzeczywistości jest inaczej. Wielką uwagę należy zwrócić na problem szczelności. Przegrody

o dobrej izolacyjności akustycznej niewiele pomogą jeśli nie będą szczelne. Jak ważne jest

to zjawisko zapewne wielu z Was wie. Dźwięk łatwo przedostaje się przez wszelkie

szczeliny. Dlatego też sprawdźmy czy nasze ściany, sufit i podłoga nie mają słabych

punktów w postaci akustycznych przecieków lub mostków (przewodników dźwięku). Mogą

to być szczeliny, pęknięcia, otwory, ubytki, zakotwienia dużych metalowych mocowań,

przeloty rur wodnych, gazowych lub grzewczych itp.

Skutecznym lecz kosztownym rozwiązaniem (w przypadku cienkich istniejących ścian) jest

wymurowanie dodatkowej warstwy ściany, oddzielonej od ściany pierwotnej przez cienką

warstwę z materiałem tłumiącym. Taka konstrukcja zasadniczo podniesie izolacyjność

ściany. Dużo bardziej realnym wariantem jest wykonanie dodatkowej warstwy z płyty

kartonowo-gipsowej na podkładzie z materiału tłumiącego. Takie rozwiązanie może

przynieść sporą poprawę, aczkolwiek nie dorównuje skutecznością ściance murowanej.

Zastosowanie płyt niesie ryzyko pewnych ubocznych efektów. Należy zadbać o bardzo

solidne wykonanie prac - zachowanie szczelności i sposobu mocowania płyt, który

zredukuje możliwość ich drgania. Należy pamiętać, aby powierzchnie niepodpartych płyt

nie przekraczały wymiarów 350×350mm. Alternatywą dla płyt kartonowo-gipsowych są

płyty gipsowo-wiórowe, które mogą dać lepsze wyniki. Mało skutecznym rozwiązaniem jest

pokrywanie ścian tylko grubą warstwą materiałów tłumiących lub też stosowanie sufitów

podwieszanych nie izolowanych wewnątrz.

Gdy nasze studio to niewielki pokoik w blokach, a pogrubienie ścian nie wchodzi w grę,

dostateczną alternatywą może być wyklejenie wszystkich ścian płytami korkowymi typu

Izofon (10mm) lub płytami typu Styroflex (43mm) + tania wykładzina. Dobre i estetyczne

mogą okazać się płyty akustyczne np. firmy Armstrong, ale niezbędne będą basstrapy w

narożnikach. Tylna ściana powinna zawierać więcej materiałów absorbujących.

Możliwe są tu dwie opcje - symetryczna lub niesymetryczna. W pierwszej każda para

przeciwległych ścian jest identyczna na zasadzie "co z lewej to i z prawej". W układzie

niesymetrycznym jest dopuszczalna pewna dowolność zarówno w użyciu materiałów

tłumiących jak i ustawieniu sprzętu po obu stronach ścian. Jest to odejście od sztywnych

(wg niektórych sztucznych) reguł akustycznych, na rzecz bardziej obiektywnych symulacji

przeciętnych warunków odsłuchu. Nie jest oczywiście wszystko jedno gdzie co postawimy.

Potrzebujemy wielu prób do ustalenia właściwego układu.

Można również posłużyć się tańszą opcją: po lekkim i niezbędnym wygłuszeniu studia

wykonujemy mobilne absorbery w formie płyt ustawionych pionowo i/lub pułapki basowe,

które mogą być, w zależności od potrzeb, odpowiednio lokowane w różnych strefach

pomieszczenia. Sposób tańszy, ale wymaga wielu eksperymentów.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

5 z 10

2011-07-09 11:38

Układ stelaża nośnego w przypadku montażu płyt kartonowo-gipsowych i gipsowo-wiórowych:
1. Sufit.
2. Kantówka 10-12×4cm.
3. Podłoga.
4. Przekładki izolacyjne.
5. "Okienka", najlepiej nie większe niż 35×35cm.

Wykonanie

typowej struktury ściany akustycznej zaczynamy od wykonania kratowej

konstrukcji podtrzymującej izolację - stelaża. Stelaż, najlepiej z kantówek drewnianych (lub

profili z zimnogiętej blachy), należy mocować do ściany na podkładkach izolujących o

grubości ok. 3-6mm, wzdłuż całych powierzchni przylegania. Najbardziej odpowiednie (i

najtańsze) są mikropęcherzykowe folie- pianki o grubości 2mm, stosowane w

budownictwie pod panele podłogowe (ok. 2,20 zł/m2). Mają dobre własności tłumiące.

Należy podłożyć 2 lub 3 warstwy pasków takiej folii wzdłuż każdej powierzchni przylegania

elementów nośnych do ściany. Dotyczy to również powierzchni styku tych elementów do

podłogi i sufitu (4-5 warstw folii). W przypadku drewna można się wspomóc tackerem. Cały

system kratowy tworzy w ten sposób nowy układ "pływającej ściany".

Wypełniamy pustki wełną skalna lub mineralną szerokości 1,2m i grubości 100mm (ok. 5

zł/m2). Na powierzchnię czołową kantówek nakładamy znów 2-3 warstwy folii panelowej,

co izoluje następną warstwę - płyty. Oprócz tego rozciągnięcie folii na całą powierzchnię

ściany w niektórych warunkach poprawia izolacyjność akustyczną o 3dB i może stanowić

warstwę paroszczelną. Wybór materiału płyt jest w zasadzie dowolny. Ja proponuję OSB

lub MDF grubości 18-20mm, w dalszej kolejności gipsowo-wiórową lub gipsowo-kartonową.

Ostatnia warstwa to najtańsza wykładzina dywanowa (6-10 zł/m) lub droższa lecz bardziej

ekologiczna warstwa korka 2-3mm grubości.

W kraju są dostępne specjalne płyty dźwiękochłonne z otworami i szczelinami z różnych

materiałów. Należy zwrócić uwagę na ich wartości współczynników pochłaniania i

izolacyjności. Płyty te są przy tym estetyczne, bakteriostatyczne i zapewniają dobry poziom

ochrony ogniowej, co ma również bardzo istotne znaczenie.

Najbardziej dźwiękochłonna powinna być ściana albo za naszymi plecami (częściej) albo

też ta przed nami. Pierwsze rozwiązanie zawiera mniej niespodzianek, a drugie może w

pewnych warunkach dać ciekawsze efekty. W strefach narożnych znajdą się basstrapy,

ewentualnie inne absorbery czy ekrany.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

6 z 10

2011-07-09 11:38

W połowie odległości dźwiękowca od odsłuchów, zwłaszcza dalszego planu, warto umieścić

na ścianach nie pochłaniacze lecz rozpraszacze akustyczne o szerokości 1-1,6m.

Najprostsze rozwiązanie to surowa płyta OSB lub MDF z nawierconymi na powierzchni

otworkami o różnych średnicach i głębokościach (losowo), i niekoniecznie na wylot. Inne

rozwiązanie to ta sama płyta z naklejonymi gęsto na jej powierzchni "klockami" różnej

wielkości i kształtu z drewna, styropianu itp. Uzyskamy w ten sposób równomierny i

naturalny pierwszy pogłos w strefie dalszego odsłuchu.

Możliwe rozmieszczenie ustrojów akustycznych w studio.
1. Basstrapy.
2. Rozpraszacze.
3. Ruchome rozpraszacze lub absorbery.
4. Pułapki basowe - rezonatory.

Podłoga, sufit i okna.

Masywna betonowo-ceglana struktura podłogi jest korzystna, a

pusta i lekka struktura z dużą ilością wolnych powietrznych przestrzeni jest niekorzystna

(np. lekka podłoga-strop z drewna). Jeśli mamy solidną i grubą podłogę, wystarczy gęsta i

dość gruba wykładzina. Najlepszy układ to pływająca podłoga-strop, gdzie płyta z betonu

4-6mm "pływa" na podkładzie ze specjalnych płyt izolujących. Są to płyty z wiórów

miękkich (łatwo połamać między palcami - 20dB), z prasowanej wełny mineralnej lub płyt

ze spienionych tworzyw sztucznych (dobra jest płyta Styroflex, która przy grubości 43mm

daje izolacyjność ok. 34dB).

W przypadku podłogi łatwiej jest uzyskać dużą masę i gęstość niż w przypadku sufitu.

Obowiązuje zasada: im więcej włożysz w sufit, tym mniej musisz zadbać o podłogę. Na

powierzchni podłogi znajduje się większość wyposażenia studia (sprzęt i meble) co w

dużym stopniu rozprasza i pochłania dźwięk.

W przypadku sufitu możemy dać wełnę100-150mm + płytę (gipsową, OSB lub MDF)

16-19mm + ładne płyty akustyczne o izolacyjności min. 26dB i współczynniku absorpcji

nawet 0,60-0,70 dobrej firmy np. Armstrong. Zamiast wełny można z powodzeniem

wykorzystać płyty Styroflex (grubość tylko 43mm).

Jeśli zastane okna są nowej generacji (szyby zespolone), to mają współczynnik

izolacyjności akustycznej w granicach 26-38dB. Jeśli odgłosy z zewnątrz nie są zbyt

słyszalne (zależy od położenia budynku), to zasłaniamy okno przesuwaną, mocno

pofałdowaną kotarą z ciężkiego gęstego weluru, co zapobiega niekorzystnym

wewnętrznym odbiciom dźwięku. Jeśli jednak izolacyjność okna jest zbyt mała, można

pomyśleć o kilku rozwiązaniach:
1

. Nowe okno o układzie trzech zespolonych szyb o różnej grubości (drogo).

2

. Do istniejącego dodajemy dodatkowe wewnętrzne lub zewnętrzne okno w układzie

dwóch szyb zespolonych o różnych grubościach.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

7 z 10

2011-07-09 11:38

3

. Może wystarczy zewnętrzna roleta o dobrym współczynniku izolacyjności akustycznej +

wewnętrzna kotara.
4

. Zamiast okna wewnętrznego damy "sztuczne okno" jako ruchomą zamykaną przegrodę

akustyczną, np. sandwicz od strony pokoju (wada - brak światła dziennego).

Pamiętajmy, że okna drewniane są zawsze lepsze niż plastikowe czy plastikowo-

aluminiowe. Ramy i wnęki okienne zawsze możemy okleić korkiem, grubym welurem czy

wykładziną zmniejszając odbicia dźwięku. Pomocne mogą okazać się czasowo montowane

osłony akustyczne własnej produkcji (kotary, draperie, płyty absorbujące itp.)

Okna między reżyserką a studiem (jeśli takowe jest), to zazwyczaj układ 3-5 szyb

zespolonych o różnych odległościach pomiędzy nimi, o różnych grubościach i miękkim

zawieszeniu akustycznym. Ich izolacyjność przekracza często 70dB.

Przykład izolacji podłogi:
1. Istniejąca podłoga.
2. Warstwa głusząco-tłumiąca (wełna skalna, płyta Styroflex).
3. Płyta MDF, OSB lub gipsowo-wiórowa.
4. Wykładzina dywanowa.
5. Ściana.
6. Przekładka izolacyjna.

Struktura sufitu (zalecana):
1. Istniejący sufit.
2. Pustka powietrzna.
3. Legary.
4. Uszczelnienie - podkładki izolacyjne.
5. Warstwa wełny skalnej (mineralnej) 100-150mm grubości.
6. Płyta miękka - celulozowa, prasowana wełna mineralna lub płyta, np. Styroflex 20-30mm.
7. Płyta MDF lub OSB 16-19mm.
8. Płyty akustyczne firmowe, wykładzina lub korek 3-6mm.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

8 z 10

2011-07-09 11:38

Wnęki i drzwi.

W zależności od położenia zazwyczaj korzystniejsze jest ustawienie

sprzętu tak, aby dźwięk wybrzmiewał z kierunku wnęki, co daje lepszą panoramę i

przejrzystość podczas odsłuchu. Pamiętajmy jednak, by nie ustawiać odsłuchów w

najgłębszej części wnęki, bo to prosta droga do wykonania rezonatora Helmholza! Ostre

krawędzie ścian lub sufitu między wnęką a pomieszczeniem należy zaokrąglić i wygłuszyć.

Drzwi to newralgiczny, ale często zaniedbywany element. Większość drzwi w naszym domu

to drzwi, przez które szczególnie dużo widać, a jeszcze lepiej słychać. Spójrzmy na drzwi od

zamrażarek przemysłowych: zalecane są struktury sandwiczowe z 1-2cm pustką

powietrzną. Tu szczelność musi wynosić 100%. Wszelkie chwyty i materiały dozwolone,

byle dużo (sandwicz) i dokładnie. Zbyt duża dziurka od klucza wymaga osłony. To samo

dotyczy zbyt luźnej, metalowej klamki, którą owijamy czymś miękkim albo zamieniamy na

plastikową lub drewnianą. Dołożenie drugich drzwi tworzy tzw. śluzę akustyczną, ale tylko

tam, gdzie są grube, solidne mury. W tym przypadku odstęp obu skrzydeł drzwi powinien

być większy niż 15-20cm. Niezwykle istotne są uszczelki dociskowe i osłaniające.

Nakładając na powierzchnie istniejących drzwi kolejne warstwy tłumiąco-izolujące,

pamiętajmy o wytrzymałości zawiasów - być może trzeba będzie je wzmocnić lub dołożyć

dodatkowe.

Przykładowa struktura drzwi.
1. Istniejące drzwi.
2. Istniejąca ściana.
3. Cienka warstwa tłumiąca (np. wykładzina).
4. Ościeżnica.
5. Ściana tłumiąco-pochłaniająca w studio.
6. Płyta z wełny mineralnej (30-40mm).
7. Uszczelnienie.
8. Płyta MDF lub OSB (16-19mm).

Sprzęt i meble.

Wszystko potrafi drgać i wzbudzać nowe drgania zwłaszcza jeśli jest

odpowiednio długie, sztywne i kanciaste - szczególnie przedmioty metalowe. Stoły

mikserskie, obudowy komputerów, skrzynki odsłuchów, sprzęt w rakach, krzesła, stoły,

biurka, półki, regały przylegające do ścian, stojące po kątach nie używane instrumenty

(zwłaszcza akustyczne i perkusyjne) potrafią wdzięcznie dodawać swoje dźwięki,

interferencje i łamane fale do naszego materiału lub skutecznie ubarwiać odsłuch. Należy

więc zabezpieczyć miękkim, ale grubym "kocykiem" wszelkie ostre narożniki, większe

płaskie i pionowe powierzchnie mebli i sprzętu. Zbędne w danym procesie muzycznym

przedmioty, instrumenty, kable i żelastwo należy wynieść. Meble najlepiej grubo

tapicerowane. Źródła światła powinny mieć możliwie małe wymiary (halogenki), żadnych

większych kloszy ze szkła lub metalu. Szklanki, kieliszki, kubki z łyżeczkami, talerzyki ze

sztućcami, nożyczki i inne takie mają swoje miejsce w kuchni. Nasze Panie mogą usiłować

wstawić do naszego studia wazony czy swoje zdjęcia za szkłem, ale dopuszczamy tylko

wyszywanki, kilimy i wełniane skarpety. Często są to nasze pokoje mieszkalne, nie

rezygnujmy więc z regałów pełnych książek, zasłon i firanek, otwartej szafy pełnej ubrań -

zwykle takie elementy potrafią bardzo pomóc.

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

9 z 10

2011-07-09 11:38

Przekrój najprostszej płyty antywibracyjnej.
1. Sklejka, np. 4mm.
2. Warstwa absorbująca: wełna mineralna, filc itp. - 2-4cm.
3. Guma 3-5mm.

Inne przydatne porady.

Warto pamiętać o instalacji z żarówką przed drzwiami z

napisem "Nagranie". Włącznik światła powinien być zawsze wewnątrz studia. Pomyślmy o

wyciszeniu lub przeniesieniu dzwonka lub dzwonka domofonu czy telefonu z korytarza w

miejsce, gdzie inni słyszą, a my w studiu nie. Jeśli są w naszym studiu kaloryfery połączone

z domowym układem ogrzewania, to musimy się liczyć z nieoczekiwanymi hałasami łatwo

przenoszonymi z innych pomieszczeń. Jeśli nasze pomieszczenie sąsiaduje z innym, gdzie

znajdują się urządzenia drgające podczas pracy (np. zmywarka, pralka itp.), to staramy się

usunąć te drgania u źródła, podkładając np. płyty antywibracyjne.

Wentylacja.

W pomieszczeniu o kubaturze ok. 16m3 zapas tlenu dla jednego człowieka

wystarczy na około 1 godzinę. Można posiedzieć dłużej, ale zawsze kończy się to albo

bólem głowy albo sennością czy wręcz niedotlenieniem. Zagadnienie bezgłośnej

wymuszonej wentylacji czy klimatyzacji jest bardzo trudne i kosztowne w rozwiązaniach.

Zatem pozostaje naturalna wentylacja i częste wietrzenie, co oderwie nas od klawiatur i

monitorów dla naszego zdrowia i z pożytkiem dla muzyki.

Instalacje elektryczne.

Trzy fazy w studiu to dobra rzecz. Jeszcze lepiej gdy

poprowadzimy je prosto spod licznika. Nasze kable powinny być grube i pomysłowo

poprowadzone w przepustach (izolacja akustyczna w dziurach w ścianie czy podłodze). Nie

wisimy na jednej fazie z pralką, odkurzaczem czy starym radiem dziadka albo zapalarką od

gazu czy jarzeniówką.

Trudno

w jednym artykule omówić szczegółowo każdy problem i podać jego rozwiązanie

praktyczne. Rozmaitość pomieszczeń z jakimi możemy się spotkać bardzo utrudnia

wskazanie najlepszej i najtańszej metody adaptacji akustycznej. Kierując się jednak

ogólnymi zasadami, które podano w artykule, można podjąć się tego zadania. Życzymy

powodzenia!

Artykuł pochodzi z serwisu internetowego miesięcznika Estrada i Studio Online.

Bezpośredni link do tego artykułu:

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=viewarticle&artid=451

Estrada i Studio Online

http://www.eis.com.pl/virtual/modules.php?name=Sections&sop=print...

10 z 10

2011-07-09 11:38