BUDUJEMY DOM

3/2010

50

O budowaniu

O BUDOWANIU

¥

ciany

zewnÚtrzne

Jaros

ïaw Antkiewicz

Wybór rodzaju

Ăcian ze-

wn

Útrznych to dla kaĝdego

inwestora jedna z najtrud-
niejszych decyzji. Od niej
zale

ĝy szybkoĂÊ budowy,

a tak

ĝe wïaĂciwoĂci uĝyt-

kowe domu –

Ăciany mogÈ

mie

Ê róĝnÈ termoizolacyj-

no

ĂÊ, trwaïoĂÊ czy odmien-

n

È zdolnoĂÊ do tïumienia

d

ěwiÚków. Co koniecznie

trzeba wiedzie

Ê o Ăcianach,

by dokona

Ê dobrego wybo-

ru, a tak

ĝe móc oceniÊ ja-

ko

ĂÊ pracy wykonawców?

Jakie Ăciany?

Jakie Ăciany?

¥ciany jednowarstwowe

W

Ăcianach jednowarstwowych materiaï

konstrukcyjny pe

ïni równoczeĂnie funkcjÚ

termoizolacyjn

È. Najpopularniejszy jest be-

ton komórkowy oraz ceramika (pustaki) po-
ryzowana. Wykonane z nich

Ăciany sÈ sto-

sunkowo grube (40–50 cm), bo inaczej ich
izolacyjno

ĂÊ cieplna byïaby zbyt sïaba.

Specyficznym rodzajem materia

ïów na

Ăciany jednowarstwowe sÈ bloczki wyko-
nane np. z keramzytobetonu z zamkni

Úty-

mi w ich strukturze „wk

ïadkami” ze styro-

pianu. Dzi

Úki takiej, warstwowej w istocie,

budowie bloczki charakteryzuje bardzo wy-
soka izolacyjno

ĂÊ cieplna, a Ăciany z nich

wykonane mog

È byÊ cieñsze.

¥ciany jednowarstwowe wznosi siÚ, uĝy-

waj

Èc:

zaprawy klejowej – spoiny s

È wówczas

bardzo cienkie (1–3 mm), a

ïÈczone elemen-

ty musz

È mieÊ bardzo niewielkÈ tolerancjÚ

wymiarów (s

È droĝsze od standardowych);

tzw. ciep

ïej zaprawy – spoiny sÈ grube, ale

zaprawa ma dobre w

ïaĂciwoĂci termoizola-

cyjne. Mo

ĝna wówczas kupiÊ tañsze, stan-

dardowe bloczki lub pustaki, ale wi

Úcej za-

p

ïacimy za zaprawÚ.

Generalnie mo

ĝna powiedzieÊ, ĝe im

mniejsza g

ÚstoĂÊ materiaïu Ăciennego, tym

lepsze s

È jego wïaĂciwoĂci termoizolacyj-

ne. Najlepiej to wida

Ê na przykïadzie betonu

komórkowego, produkowanego w wielu od-
mianach o g

ÚstoĂci od 300 do 700 kg/m

3

. Do

wznoszenia zewn

Útrznych Ăcian jednowar-

stwowych u

ĝywa siÚ tylko najlĝejszych od-

mian 300 i 400. Z ci

Úĝszych odmian buduje

si

Ú zaĂ albo Ăciany wewnÚtrzne, albo wielo-

warstwowe.

Niska g

ÚstoĂÊ ma jednak takĝe pewne

wady. Im

Ăciana lĝejsza, tym gorzej tïumi

d

ěwiÚki. Jest teĝ bardziej wraĝliwa na za-

wilgocenie (wch

ïania wodÚ).

Gorsze parametry d

ěwiÚkochïonne sÈ

istotne tylko wówczas, gdy dom stoi przy ru-
chliwej drodze lub w pobli

ĝu innego ěró-

d

ïa haïasu. IzolacyjnoĂÊ akustycznÈ moĝna

ponadto poprawi

Ê, stosujÈc tradycyjne, gru-

be tynki. S

È one szczególnie zalecane, jeĂli

¥ciana jednowarstwowa z ceramiki poryzowanej

Bloczki z betonu komórkowego

ïÈczone zapra-

w

È klejowÈ

fot. Bruk-Bet T

e

rmalica

fot. W

ienerberger

fot. Grupa Silikaty

¥ciany zewnÚtrzne

BUDUJEMY DOM

3/2010

51

Ăciany muruje siÚ, wypeïnia-
j

Èc tylko spoiny poziome.

Zawilgocenie nie s

ïuĝy zaĂ

ĝadnym materiaïom Ăciennym;
buduj

Èc z ceramiki poryzo-

wanej lub betonu komórkowe-
go, trzeba po prostu pami

ÚtaÊ

o dobrym zabezpieczeniu ma-
teria

ïu na placu budowy, a po

wymurowaniu

Ăcian nie nale-

ĝy pozostawiaÊ budynku bez
dachu, nara

ĝajÈc Ăciany na

dzia

ïanie deszczu.

Wznoszenie

Ăcian jedno-

warstwowych nie jest szcze-
gólnie trudne, wymaga jednak du

ĝej staran-

no

Ăci od wykonawców.

Je

Ăli buduje siÚ na „cienkie spoiny”, to rze-

czywi

Ăcie muszÈ byÊ cienkie, by nie staïy siÚ

mostkami termicznymi. Z tego samego powo-
du „ciep

ïej” zaprawy nie moĝna zastÚpowaÊ

zwyk

ïÈ. Wszystkie spoiny muszÈ byÊ staran-

nie wype

ïnione, a np. ukruszonych naroĝy

nie wolno uzupe

ïniaÊ zwykïÈ zaprawÈ.

Czasem

ěle wykonanymi elementami

w

Ăcianach jednowarstwowych sÈ nadproĝa

i wie

ñce stropowe. Przede wszystkim trze-

ba pami

ÚtaÊ o ich dociepleniu (najczÚĂciej

styropianem), bo zwyk

ïy beton ma znikome

w

ïaĂciwoĂci termoizolacyjne. Ponadto lico

Ăciany powinno byÊ jednorodne, by zapew-
nia

ïo dobrÈ przyczepnoĂÊ dla tynku, a na

styku ró

ĝnych materiaïów nie powstawaïy

szczeliny. Dlatego na betonowych wie

ñcach

uk

ïada siÚ nie tylko warstwÚ styropianu, ale

tak

ĝe cienkÈ warstwÚ (w postaci „pïytek”)

z podstawowego materia

ïu Ăciennego. Do

budowy nadpro

ĝy najlepiej zaĂ wykorzystaÊ

systemowe kszta

ïtki – styropianem i mie-

szank

È betonowÈ wypeïnia siÚ jej wnÚtrze,

sama kszta

ïtka peïni zaĂ rolÚ szalunku tra-

conego (nie usuwa si

Ú jej).

¥ciany dwuwarstwowe

Tego rodzaju

Ăciany skïadajÈ siÚ zawsze

z warstwy no

Ănej oraz odrÚbnej warstwy ter-

moizolacyjnej. Materia

ï na ĂcianÚ noĂnÈ musi

spe

ïniÊ tylko wymagania konstrukcyjne, od-

powiedni

È izolacyjnoĂÊ cieplnÈ zapewnia

za

Ă uïoĝona od zewnÈtrz warstwa o bardzo

dobrych w

ïaĂciwoĂciach termoizolacyjnych

– zwykle styropian lub we

ïna mineralna.

Powierzchnia

Ăcian wymaga wykoñcze-

nia, które zabezpieczy termoizolacj

Ú przed

wp

ïywami atmosferycznymi, ponadto spo-

sób mocowania izolacji do warstwy kon-
strukcyjnej mo

ĝe byÊ róĝny. NajczÚĂciej wy-

biera si

Ú jednÈ z dwóch metod ocieplenia.

Metoda lekka mokra polega na przymo-

cowaniu do warstwy no

Ănej pïyt styropia-

nu lub twardej we

ïny mineralnej za pomo-

c

È kleju i koïków. ZewnÚtrznÈ powierzchniÚ

Ăciany najczÚĂciej wykañcza siÚ, nakïada-
j

Èc tynk cienkowarstwowy na siatce z wïók-

na szklanego.

¥ciana z bloczków betonu komórkowego o gÚstoĂci zaledwie

300 kg/m

3

ma bardzo wysok

È izolacyjnoĂÊ U | 0,2 W/(m

2

·K) nawet

gdy jej grubo

ĂÊ nie przekracza 40 cm

b

a

¥ciana dwuwarstwowa ocieplona metodÈ: (a) lekkÈ mokrÈ, (b) lekkÈ suchÈ

tynk cienkowarstwowy

listwa coko

ïowa

podk

ïad gruntujÈcy

siatka z w

ïókna szklanego

zatopiona w zaprawie

klejowej

styropian lub polistyren

ekstrudowany

zaprawa

klejowa

ruszt drewniany

we

ïna mineralna

uk

ïadana w dwóch

warstwach

wiatroizolacja

oblicówka – drewno,

siding winylowy itp.

fot. Baumit

Izolacja Ăcian i fundamentu

Bardzo wa

ĝne dla stanu Ăcian nadziemia jest ich odizolowanie od wilgoci zawartej

w gruncie. S

ïuĝy do tego tzw. pozioma izolacja przeciwwilgociowa umieszczona na górnej

powierzchni fundamentu. Najbardziej tradycyjnie wykonuje si

Ú jÈ z dwóch warstw papy uïo-

ĝonej na lepiku. Obecnie jednak ten sposób jest zastÚpowany przez wygodniejsze w uĝyciu
specjalne folie fundamentowe o wysokiej wytrzyma

ïoĂci.

Brak izolacji przeciwwilgociowej mo

ĝe spowodowaÊ trwaïe zawilgocenie Ăciany; zjawisko

kapilarnego podci

Ègania wody powoduje, ĝe Ăciana moĝe byÊ mokra nawet na wysokoĂci kil-

ku metrów powy

ĝej fundamentu. Wilgotna Ăciana traci swoje wïaĂciwoĂci termoizolacyjne

i mo

ĝe ulec zagrzybieniu, co nie tylko jest szkodliwe dla zdrowia mieszkañców domu, ale pro-

wadzi do zniszczenia samej struktury

Ăciany.

fot. Bruk-Bet T

e

rmalica

BUDUJEMY DOM

3/2010

52

O budowaniu

Metoda lekka sucha polega natomiast na

przymocowaniu do

Ăciany konstrukcyjnej

rusztu drewnianego (rzadziej metalowego),
którego pola wype

ïnia siÚ weïnÈ mineralnÈ

(mo

ĝe byÊ bardziej miÚkka niĝ w poprzed-

nim wariancie). Nast

Úpnie powstaïÈ kon-

strukcj

Ú osïania siÚ paroprzepuszczalnÈ foliÈ

wiatroizolacyjn

È, a do rusztu mocuje obli-

cówk

Ú najczÚĂciej wykonanÈ z desek lub tzw.

siding z tworzywa sztucznego.

Buduj

Ècy dom niekiedy wykonujÈ gru-

be

Ăciany konstrukcyjne z ceramiki poryzo-

wanej lub betonu komórkowego, a nast

Úpnie

ocieplaj

È je 5–10 cm warstwÈ styropianu lub

we

ïny. Nie jest to jednak racjonalne rozwiÈ-

zanie. Rozs

Èdniej i taniej jest wykonaÊ cieñ-

sz

È ĂcianÚ ze stosunkowo taniego materia-

ïu o duĝej wytrzymaïoĂci (zwykïe pustaki,
bloczki silikatowe itp.), a nast

Úpnie zastoso-

wa

Ê grubszÈ warstwÚ materiaïu termoizola-

cyjnego. Po prostu pogrubienie warstwy ter-
moizolacji o kilka centymetrów nie wp

ïywa

znacz

Èco na koszty, natomiast Ăciana z „cie-

p

ïej” ceramiki lub betonu komórkowego bÚ-

dzie zdecydowanie dro

ĝsza.

¥ciany dwuwarstwowe wykoñczone tyn-

kiem cienkowarstwowym maj

È czÚsto nie-

zadowalaj

ÈcÈ izolacyjnoĂÊ akustycznÈ, bo

warstwa tynku mo

ĝe dziaïaÊ jak membrana

wzmacniaj

Èca děwiÚki.

Wznosz

Èc Ăciany wielowarstwowe moĝna

osi

ÈgnÈÊ bardzo wysokÈ izolacyjnoĂÊ

termiczn

È, jednak mocowanie grubszej niĝ

20 cm warstwy ocieplenia jest do

ĂÊ kïopot-

liwe i rzadko stosowane. Takie

Ăciany cha-

rakteryzuje nie tylko dobra izolacyjno

ĂÊ, ale

równie

ĝ znaczna zdolnoĂÊ do akumulacji

ciep

ïa. Wpïywa to stabilizujÈco na tempera-

tur

Ú w pomieszczeniach – latem nie ulegajÈ

szybkiemu przegrzaniu, zim

È zaĂ nie wyziÚ-

biaj

È siÚ gwaïtownie, nawet jeĂli ogrzewanie

nie dzia

ïa.

Wad

È Ăcian dwuwarstwowych jest ich po-

datno

ĂÊ na uszkodzenia mechaniczne. Po pro-

stu tynk cienkowarstwowy, którym najcz

Ú-

Ăciej wykañcza siÚ takie Ăciany, ïatwo jest
uszkodzi

Ê przy okazji innych prac. TrwaïoĂÊ

takiej elewacji b

Údzie zaleĝeÊ od jakoĂci tynku

oraz farby elewacyjnej, któr

È zostanie pokryty.

Wznoszenie

Ăcian dwuwarstwowych trwa

d

ïuĝej i jest nieco bardziej pracochïonne niĝ

w przypadku

Ăcian jednowarstwowych. Na

szcz

ÚĂcie wiele ekip wykonawczych dobrze

zna ten sposób budowania, bo jest on bardzo
popularny.

Najcz

ÚĂciej spotykanym bïÚdem jest nie-

staranne u

ïoĝenie izolacji cieplnej – po-

mi

Údzy pïytami pozostawione sÈ prze-

rwy lub p

ïyty majÈ ukruszone krawÚdzie.

Najlepiej je

Ăli pïyty sÈ ukïadane w dwóch

warstwach z przesuni

Úciem spoin albo uĝy-

wa si

Ú pïyt o frezo-

wanych (ukszta

ïto-

wanych schodkowo)
kraw

Údziach. Zdarza

si

Ú teĝ, ĝe wykonaw-

cy zbyt s

ïabo mocu-

j

È izolacjÚ na elewa-

cji, u

ĝywajÈc np. zbyt

ma

ïej liczby koïków

mocuj

Ècych.

¥ciany
trójwarstwowe

¥ciany trójwarstwo-
we maj

È wiele cech

wspólnych ze

Ăciana-

mi dwuwarstwowy-
mi. Funkcj

Ú termoizo-

lacyjn

È peïni odrÚbna

od konstrukcyjnej
warstwa, nie jest ona
jednak os

ïoniÚta tyn-

kiem cienkowarstwowym, lecz

ĂciankÈ opar-

t

È na fundamencie i dodatkowo zwiÈzanÈ ze

ĂcianÈ noĂnÈ za pomocÈ stalowych kotew.

¥ciana osïonowa musi byÊ odporna na

dzia

ïanie czynników atmosferycznych

– w tym wielokrotne zamarzanie i rozma-
rzanie. Cz

Ústo wybiera siÚ materiaïy niewy-

magaj

Èce tynkowania, np. cegïÚ silikatowÈ

lub klinkierow

È, ale warstwa osïonowa bywa

te

ĝ murowana np. z pustaków ceramicznych

i pokrywana tynkiem.

W

Ăcianach ocieplonych weïnÈ mineral-

n

È pozostawia siÚ szczelinÚ wentylacyjnÈ

(z otworami u do

ïu i u góry Ăciany) pomiÚ-

dzy warstw

È ocieplenia a ĂciankÈ osïonowÈ.

Pozwala ona usun

ÈÊ wilgoÊ, która mogïaby siÚ

gromadzi

Ê w warstwie weïny. ¥ciany ocieplo-

ne styropianem zwykle buduje si

Ú bez szczeli-

ny wentylacyjnej, gdy

ĝ w odróĝnieniu od weï-

ny styropian ma niewielk

È nasiÈkliwoĂÊ.

¥ciany trójwarstwowe charakteryzuje bar-

dzo dobra zdolno

ĂÊ do tïumienia děwiÚ-

ków, co w niektórych sytuacjach jest cen-
ne. Trzeba jednak pami

ÚtaÊ, ĝe najwiÚkszy

wp

ïyw na wnikanie děwiÚków do wnÚtrza

domu maj

È czÚsto drzwi i okna, a nie Ăciany.

Natomiast pod wzgl

Údem wïaĂciwoĂci ciepl-

nych s

È podobne do Ăcian dwuwarstwowych.

Spo

Ăród wszystkich rodzajów Ăcian dajÈ

za

Ă najwiÚksze moĝliwoĂci wykonania nie-

zwykle trwa

ïej, a przy tym efektownej ele-

wacji (zale

ĝnie od wybranego materiaïu na

ĂciankÚ osïonowÈ).

Wykonanie

Ăcian trójwarstwowych jest

najbardziej pracoch

ïonne, szczególnie jeĂli

warstwa zewn

Útrzna i tak wymaga otynko-

wania (mo

ĝna stosowaÊ tradycyjne tynki).

Trzeba bardzo uwa

ĝnie przyglÈdaÊ siÚ pra-

cy wykonawców, bo w przypadku tego rodza-
ju

Ăciany naprawa jakichkolwiek wad, szcze-

gólnie w sposobie u

ïoĝenia ocieplenia, jest

niezwykle trudna. Zdarza si

Ú teĝ, ĝe do mu-

rowania

Ăciany elewacyjnej murarze uĝywajÈ

nieodpowiedniej zaprawy, co powoduje po-
wstanie brzydkich smug i wykwitów (najcz

Ú-

Ăciej zdarza siÚ to w przypadku elewacji z ce-
g

ïy klinkierowej).

fot. Xella (Silka)

Ăciana noĂna

Ăciana osïonowa

we

ïna mineralna

szczelina

wentylacyjna

¥ciana trójwarstwowa ze szczelinÈ wentylacyjnÈ

Stosunkowo cienka

Ăciana konstrukcyjna z ma-

teria

ïu o duĝej wytrzymaïoĂci to najrozsÈdniejszy

wybór w przypadku

Ăciany wielowarstwowej

¥ciana trójwarstwowa. JeĂli ocieplenie zostanie

ěle uïoĝone, to naprawa tego bïÚdu bÚdzie niezwy-
kle trudne

fot. Mark

owicze

fot. Xella (Silka)