Koszt kapitału

dr inż. Arkadiusz Borowiec

Definicje

•

Relacja dochodu oczekiwanego przez dawców kapitału z

inwestycji w przedsiębiorstwo do wartości

zainwestowanego w firmę kapitału

•

Jest oczekiwaną stopą zwrotu skorygowaną ryzykiem

związanym z realizacją przedsięwzięć przez

przedsiębiorstwo

•

To cena jaką przedsiębiorstwo powinno zapłacić za prawo

do dysponowania określonym kapitałem

•

Stopa zwrotu jaką przedsiębiorstwo powinno generować z

inwestycji by utrzymać wartość przedsiębiorstwa na

niezmienionym poziomie

•

Minimalna stopa rentowności za jaką inwestorzy są gotowi

zainwestować swój kapitał w przedsiębiorstwo

Zastosowanie kosztu kapitału

Wykorzystanie kosztu kapitału jest dość szerokie i

obejmuje m.in.



wycenę wartości akcji,



analizy opłacalności inwestycji i projektów

inwestycyjnych,



wyznaczenie minimalnej stopy zwrotu z

działalności operacyjnej i inwestycyjnej.

W praktyce najbardziej powszechne jest

stosowanie wartości kosztu kapitału jako stopy

dyskonta przy sprowadzaniu przyszłych

przepływów pieniężnych do bieżących

wartości.

Koszt kapitału własnego

Kapitał własny, mimo że pozyskany od właścicieli i

wypracowany w trakcie działalności nie jest

kapitałem pozbawionym kosztów związanych z

możliwością korzystania z niego. Wartość kapitału

własnego determinuje kilka czynników mogących

diametralnie wpłynąć na jego wartość. Do

kluczowych należy zaliczyć:



rodzaj kapitału własnego,



sposób pozyskania kapitału własnego,



Przyjętą formułę obliczeniową.

Do kalkulacji kosztu kapitału własnego można

używać różnych formuł.

Metoda stopy zwrotu wolnej od

ryzyka powiększonej o premię za

ryzyko



Przyjęto że alternatywną inwestycją, z której rezygnuje inwestor są

długoterminowe obligacje Skarbu Państwa, dające pewny i

bezpieczny dochód. Przyjęto że stopa zwrotu z bezpiecznych

obligacji państwowych jest odzwierciedleniem stopy zwrotu w

inwestycję pozbawioną ryzyka. Stąd też nazwano ją stopą zwrotu

wolną od ryzyka. Natomiast stopa zwrotu jaką chce osiągnąć

inwestor to stopa zwrotu wolna od ryzyka plus premia za ryzyko

(dodatkowe wynagrodzenie za podjęte ryzyko zainwestowania w

przedsiębiorstwo). Formuła obliczeniowa wygląda następująco:

r

E

= r

f

+

r

p

r

E

- koszt kapitału własnego

r

f

–

stopa wolna od ryzyka

r

p

–

stopa premii za ryzyko

Stopa premii za ryzyko jest najczęściej wyznaczana jako różnica

między średnią stopą zwrotu akcji a średnią stopą zwrotu z obligacji

długoterminowych Skarbu Państwa.

Metoda oparta na modelu

CAPM

Jest bardzo podobna do wcześniej opisanej z tą

różnicą że premia za ryzyko skorygowana jest

współczynnikiem β definiowanym jako

odzwierciedlenie ryzyka rynkowego, niezależnego

od działań przedsiębiorstwa. Formuła

obliczeniowa:

r

E

= r

f

+ β(r

m

-r

f

)

r

E

-koszt kapitału własnego

r

f

- stopa wolna od ryzyka

r

m

- rynkowa stopa zwrotu z aktywów kapitałowych

β - współczynnik ryzyka rynkowego

Metoda oparta na modelu

zdyskontowanych dywidend o stałej

stopie wzrostu



Nazywana jest często podejściem zdyskontowanych

przepływów pieniężnych. Założeniem modelu jest to

że dochodem inwestora angażującego kapitał w

przedsiębiorstwo są wypłacane dywidendy, które

rosną z roku na rok w stałym tempie procentowym.

Formuła obliczeniowa:

D

1

– wartość ostatniej wypłaconej dywidendy

przypadającej na jedną akcję

P – bieżąca cena akcji

g – prognozowana stopa wzrostu dywidendy

g

P

D

r

E

+

=

1

Koszt kapitału obcego



Jest to koszt związany z pozyskaniem kapitałów od

podmiotów niebędących właścicielami przedsiębiorstwa.

Koszt długu, czyli koszt związany z możliwością korzystania z

kapitału obcego, jest to relacja między kosztami

pozyskania i korzystania z kapitału do jego ogólnej kwoty.

i

D

- efektywna stopa oprocentowania kredytu

I – wartość odsetek od zaciągniętego długu

TC – koszty transakcyjne związane z pozyskaniem kredytu

D – rzeczywista wartość pozyskanego kapitału obcego

D

TC

I

i

D

+

=

Koszt kapitału obcego



Powyższa formuła jest prawdziwa tylko dla

przedsiębiorstw które nie wykazują zysku na

działalności operacyjnej większego od kosztów

kredytów i pożyczek. Jeżeli jednak dany podmiot

wykazuje zysk na poziomie operacyjnym (EBIT) to

wówczas odsetki zmniejszają zysk przedsiębiorstwa,

przez co zmniejsza się również jego zobowiązanie

podatkowe. Efekt ten nazywamy tarczą

podatkową. Wobec tego formuła obliczeniowa:

T – stawka podatku dochodowego

T)

-

1

(

+

=

D

TC

I

r

D

Średni ważony koszt kapitału

obcego



Oblicza się go w przypadku gdy przedsiębiorstwo

ma zaciągniętych kilka różnych kredytów o

różnych stopach oprocentowania i różnych

wartościach. Formuła obliczeniowa:

WARD – średni ważony koszt długu

i

D1

, i

D2

… i

Dn

– efektywny koszt danego kredytu

u

1

, u

2

… u

n

– udział danego kredytu w ogóle

kredytów

T – stawka podatku dochodowego

n

2

2

1

1

T)u

-

1

(

+

...

+

T)u

-

1

(

+

T)u

-

1

(

=

Dn

D

D

i

i

i

WARD

Średni ważony koszt kapitału

przedsiębiorstwa

Jest to średnia wartość kosztu wszystkich kapitałów długoterminowych

finansujących obecną i przyszłą działalność przedsiębiorstwa. Jest on

zdeterminowany przez koszty wszystkich pozyskanych środków zarówno

własnych jak i obcych a także przez ich strukturę obecną lub docelową.

Jest to zatem średnia minimalna stopa zwrotu oczekiwana przez

wszystkie podmioty, które zaangażowały kapitał w działalność danego

przedsiębiorstwa. Formuła:

WACC – średni ważony koszt kapitału

i

D

– efektywna stopa oprocentowania długu

T – stopa podatku dochodowego

D – wartość długu

E – wartość kapitału własnego

r

E

– koszt kapitału własnego

E

D

E

i

WACC

D

+

r

+

T)D

-

1

(

=

E