1.

Retoryka starożytna (ars bene
dicendi)



rhetorica utens- użycie środków
przekonywania,



rhetorica docens- opis i analiza środków
przekonywania: teoria tekstu
prozaicznego, lingwistyka tekstu.

1.

heuresis (inventio)- wynalezienie
tworzywa mowy,

2.

taxis (dispositio)- racjonalny układ
materiału,

3.

lexis (elocutio)- wysłowienie,

4.

mneme (memoria)- opanowanie
pamięciowe,

5.

hypokrisis (pronuntiato)- oprawa
aktorska,



Rozpoznanie sprawy.



Aby określić status (charakter) sprawy,
należy uwzględnić siedem okoliczności:
osoba, rzecz, miejsce, środki, przyczyna,
sposób, czas.



Zgromadzenie dowodów:

1.

rzeczowe: z zewnątrz (ustawy, zeznania
świadków, dokumenty, dowody rzeczowe),

2.

stworzone przez mówcę: znaki, przykłady,
argumenty właściwe.



Toposy argumentacyjne: wspólne (sprawa
ogólna- etyka, kultura, mitologia,
symbolika, mądrość ludowa), specjalne
(konkretna sprawa).



Kształt emocjonalny mowy: afekty
retoryczne, oddziaływanie na uczuciowość
odbiorcy.

1.

Ethos- łagodne, nastawione na zdobycie
zaufania,

2.

Pathos- gwałtowne, nastawione na
napięcie.



Nadanie porządku elementom mowy.



Jasność i przejrzystość- zasady: cele
perswazji, estetyka mowy, funkcjonalność
całego dzieła.



Podział mowy:

1.

wstęp,

2.

przedstawienie stanu rzeczy,

3.

argumentacja (na rzecz własnej tezy,
zbijanie argumentów przeciwnika),

4.

zakończenie.



Wstęp (exordium): wprowadzenie,
przychylność odbiorcy,



Przedstawienie stanu rzeczy (narratio):
prawdziwe prawdopodobne, nieprawdziwe
nieprawdopodobne, nieprawdziwe
prawdopodobne. Narracja powinna być
jasna, zwięzła i prawdopodobna.



Argumentacja (argumentatio): dowody

1.

znaki,

2.

przykłady,

3.

argumenty właściwe.



Znaki (signa): obiektywna zależność między

zjawiskami (podobieństwo rysów twarzy),



Przykłady (exempla): analogia, uogólnienie,



Argumenty właściwe (argumenta):

1.

argumentacja dialektyczna: opinia, zdania

prawdopodobne,

2.

argumentacja retoryczna: wnioski, wynikające

z założeń rozmówcy,

3.

argumentacja sofistyczna: założenia pozornie

prawdziwe i prawdopodobne.



Sylogizm: forma argumentacyjna, z dwóch

przesłanek wniosek, (entymemat, epicheremat,

dylemat, łańcusznik)+indukcja, analogia,

kolekcja argumentów.



Typologia stylów: niski skromny, średni,
wysoki wzniosły. Przymioty stylu:
poprawność, jasność, stosowność,
ozdobność (słowa: archaizmy,
neologizmy, przenośnie, i układy
wyrazowe: schematy, figury i
kompozycje).



Zasada wyboru i przekształceń słów.



Teoria okresu retorycznego.



Pamięć: zestawy ćwiczeń pomagających
w pamięciowym opanowaniu mowy, a
także dostarczała rozmaitych gotowych
chwytów mnemotechnicznych.



Wykonianie: zawiera wskazówki
odnoszące się do sposobu wygłoszenia
mowy oraz do oprawy aktorskiej.

1.

Typ komunikacji perswazyjnej: niewielkie

modyfikacje -> model komunikacji

retorycznej. Zmiany (motywacja wtórna:

odbiorca nie jest zainteresowany

przedmiotem, ale osobą, korzyściami).



Argumentacja logiczna jest niepodważalna.

Fakty można rozumieć albo nie (niezdolność

do procesu komunikacji).



Argumentacja dialektyczna i retoryczna

wymagają interakcji. Akceptacja lub

odrzucenie (wpływ może mieć sympatia do

osoby).



Efekt perswazji drogą centralną: zrozumienie.



Efekt perswazji drogą peryferyjną: emocje.

2.

Model teorii tekstu: retoryka zajmuje się

opisem tekstu na wszystkich poziomach:

•

gramatycznym: poprawność,

•

leksykalnym: dobór słownictwa, synonimia

i homonimia, archaizmy i neologizmy,

•

strukturalnym: kompozycja tekstu,

porządek naturalny i sztuczny,

•

funkcjonalnym: funkcje retoryki,

•

stylistycznym: teoria trzech stylów,

ozdobność, użycie figur słów,

•

pragmatycznym: decorum, afekty,

•

uwarunkowany kulturowo poziom

tematyczny: inwencja.



Reklama jest zwięzła, co wyklucza zawarcie
w niej wszystkich elementów klasycznej
mowy.



Kod wizualno-werbalny (mowa tylko
werbalny).



Reklama = chreja? Chreja: jednowątkowy
skrót mowy, skład: wstęp, wyjaśnienie,
argumentacja, zbijanie , porównanie,
przykład, opinia autorytetu, wniosek
podsumowywujący wywód.



Reklama zawiera te same elementy co chreja,
dlatego możemy ją analizować metodą
retoryczną.



Faza wstępna: zwrócenie uwagi odbiorcy,

zainteresowanie (exordium).



Nawiązanie dialogu: adresat ma potrzeby i

problemy, a nadawca ma środek mogący te

potrzeby zaspokoić (narratio).



Faza właściwa: prezentacja, zalety,

właściwości (argumentatio).



Faza nakłaniania: wywołanie przekonania o

potrzebie produktu, odparcie ewentualnych

wątpliwości (refutatio).



Faza rekapitulacji: powtórzenie

najważniejszych punktów argumentacji

(peroratio).



http://www.youtube.com/watch?v=RSE
0OguCqjU



http://www.youtube.com/watch?v=psH
oLwr0vpY