PORADNICTWO

PIELĘGNIARKI

W ASPEKCIE ŻYWIENIA

CHORYCH W

PODESZŁYM

WIEKU

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE

- istotny czynnik warunkujący zdrowie
,pozwalający utrzymać dłużej
sprawność fizyczną i psychiczną

- wspomaga leczenie farmakologiczne

- odstępstwa mogą skutkować pogorszeniem
stanu zdrowia,zwłaszcza wtedy gdy błędy
żywieniowe odgrywają istotną rolę w
patogenezie chorób→
miażdżyca ,chns ,HA ,DM2

STAN ZDROWIA

• opieka otoczenia

• troska o stan zdrowia

• modele odżywiania

• jakość i ilość spożywanych

produktów

OSOBY STARSZE

- zmiany w przewodzie pokarmowym

↓ wydzielanie śliny i soków trawiennych,

zwolnienie perystaltyki,

pogorszenie funkcji żucia,

stępienie zmysłów-węchu ,smaku ,

-niedobór laktazy

- Złe nawyki i przyzwyczajenia żywieniowe
- niedostateczna wiedza

ocena stanu odżywienia

1. wywiad żywieniowy
2. badania antropometryczne
3.badania krwi →albuminy,prealbuminy,transferryny,
morfologia,lipidy ,Fe
4. badania immunologiczne→limfocyty
CLL=%limf. X liczba limfocytów/100
5. badania klinimetryczne –skale i testy

-SKALA MNA

-TEST SCALES- wynik ≥ 3 pkty wskazuje ,że pacjent należy do grupy ryzyka

WARTOŚĆ

1 PKT

2 PKTY

smutek

10-14

≥ 15

Cholesterol

<160 mg/dl

albuminy

3.5 – 4 g/dl

<3.5 g/dl

Utrata masy ciała

1 kg lub 0.6 cm

objętości

śródramienia /m-c

3 kg lub 1.4 cm

Utrudnione

przyjmowanie

pokarmów

Pacjent wymaga

pomocy

Utrudnione zakupy i

przygotowanie

posiłków

Pacjent wymaga

pomocy

ZAPOTRZEBOWANIE ŻYWIENIOWE
- ograniczenie energii o 30 %
-węglowodany 50 -60 %
- tłuszcze 25 -30 %
-białko 15 -20 %
-błonnik 20 -40 g/dzień

WITAMINY

A (ug)

900

E (mg)

10

D (ug)

15

C (mg)

90

B1 (mg)

1,3

B2 (mg)

1,3

B6 (mg)

1,7

B12 (ug)

2,4

KWAS FOLIOWY (ug)

400

SKŁADNIKI MINERALNE

Wapń

1300mg

Magnez

420 mg

Żelazo

10 mg

Cynk

10 mg

Jod

150 ug

Potas

4700 mg

Sód

1300 mg

NIEDOŻYWIENIE BIAŁKOWO -

ENERGETYCZNE

• niedostateczna podaż
• złe wchłanianie składników

odżywczych

• nadmierne zużycie przez organizm

• PRZYCZYNY •

• ↓ zmysłu smaku i zapachu→

mniejsza przyjemność z jedzenia,

• Zmiany poczucia smaku (palacze

,brak higieny jamy ustnej , choroba )

↓ poziom dinorfiny wzmagającej łaknienie

•leki ( mdłości ,utrata łaknienia ,gorsze wchłanianie , ↑ przemian energetycznych )

• stany depresyjne

• alkoholizm

• jadłowstręt póżny

• otępienie

• dysfagia (nowotwór ,grzybica ,udar )

• stan uzębienia ,jego brak

• xerostomia ( suchość jamy ustnej )

• choroba → schorzenia prowadzące do hipoproteinemii –odleżyny ,owrzodzenia.

nowotwory ,grużlica

nadczynność tarczycy,

zespoły złego wchłaniania

• drżenie rąk

•zła sytuacja finansowa

• niesprawność , trudność w robieniu zakupów ,

w przygotowaniu posiłków

•izolacja , samotność

• NIEDOŻYWIENIE W TRAKCIE

HOSPITALIZACJI

- choroba podstawowa i jej konsekwencje
- dieta szpitalna (niskokaloryczna ,niesmaczna)
- głodzenie związane z wykonywaniem badań

diagnostycznych i zabiegów leczniczych

- ograniczenie sprawności chorych

(niedostateczna opieka nad chorym –
karmienie ,pojenie)

DZIAŁANIA OPIEKUŃCZO – TERAPEUTYCZNE
- określenie czynników ryzyka
- zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze
- rozpoczęcie terapii żywieniowej : drogą enteralną i parenteralną
- kontrola skuteczności terapii żywieniowej
- kontrola wypróżnień
- ocena dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego

- poprawa apetytu
- określenie zapotrzebowania na płyny
- dbałość o zdrowie i higienę jamy ustnej

-

pomoc choremu w czynnościach dnia
codziennego( przygotowanie posiłków w sposób
ułatwiający ich spożycie,karmienie , toaleta rąk )

-

Toaleta p/odleżynowa

-

Dbałość o bezpieczeństwo chorego

-

Działania rehabilitacyjne ,edukacyjne i
profilaktyczne

ODWODNIENIE

PRZYCZYNY

PATOFIZJOLOGICZN

E

SKUTKI PROCESU

STARZENIA SIĘ

PRZYCZYNY

JATROGENNE

Unieruchomienie

Splątanie

Depresja

Niewydolność nerek

Gorączka

Wymioty

Biegunka

Cukrzyca

Mniejsza zawartość

wody w organizmie

Większe straty wody

przez skórę

Ograniczenie funkcji

nerek

Mniejsze odczuwanie

pragnienia

Leki

Pobyt w szpitalu lub

ośrodku

Nietrzymanie moczu

Ograniczenie

przyjmowania płynów

Konsekwencje zdrowotne

- bóle i zawroty głowy, zaburzenia mowy ,funkcji poznawczych
- zaburzenia elektrolitowe→ zaburzenia rytmu serca
i przewodzenia
- zaburzenia wydalania moczu ,zakażenia dróg moczowych
- zmiany RR ,hipotonia ortostatyczna
- zaparcia
- spadek masy ciała
- upośledzenie wydzielania śliny ,odczucie nieprzyjemnego smaku w

ustach

-↑ ryzyko odleżyn
-zaburzenia działania leków związane z ich metabolizmem i

wydalaniem

- suchość skóry i śluzówek,która może doprowadzić do zakażeń

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

1.HIPONATREMIA
- ciężkie ,wodniste biegunki
- wymioty
- nerkowa utrata sodu
- środki przeczyszczające
- silne diuretyki

Objawy:
- osłabienie ,
- kurcze mięśniowe
- brak łaknienia
- nudności
objawy ze strony OUN –zaburzenia

orientacji splątanie ,drgawki
,śpiączka-

2.HIPOKALIEMIA

- mała ilość potasu w pożywieniu
- schorzenia nerek i p.pokarmowego
- biegunki
- wymioty
- leki

OBJAWY:

- uczucie zmęczenia ,splątanie
- osłabienie siły mięśniowej i kurcze
- zaburzenia czynności serca( skurcze

dodatkowe pochodzenia
przedsionkowego i komorowego,
częstoskurcz p-k , migotanie komór
,nagły zgon)

3.HIPERKALIEMIA

Przyczyny - niewydolność nerek
- leki / diuretyki oszczędzające

potas, NLPZ,

ACE, leki blokujące

receptory beta –

adrenergiczne/
- cukrzycowa kwasica ketonowa
- martwica rozpływna mięśni

poprzecznie

prążkowanych powstała pod

wpływem

urazu
- hemoliza

OBJAWY

- zaburzenia ze strony mięśnia

sercowego,

niemiarowość,migotanie

komór,asystolia

- nieswoiste objawy ze strony

układu

nerwowo – mięśniowego :

osłabienie

i parestezje,porażenie wiotkie

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARSKIE

1.

Przeprowadzanie wywiadu

2.

Wnikliwa obserwacja stanu fizycznego

pod względem objawów niedożywienia lub

zaburzeń wodno – elektrolitowych pamietając
przy

tym, że część tych objawów może być

podobna do

fizjologicznych zmian starczych np.

zwiotczenie i suchość skóry ,zwiotczenia mięśni,

łamliwość włosów.

3. Osobom sprawnym pod względem fizycznym i

psychi -cznym zapewnienie stałego dostępu
do płynów,

zachęcanie do picia ,również między posiłkami,
kontrolowanie ilości wypitego płynu.
Średnie zapotrzebowanie na wodę wynosi 30 –

35

ml/kg masy ciała ,przy czym spożycie wody nie
powinno być niższe niż 1500 ml/dobę.
Z płynów należy unikac dużych ilości kawy
i herbaty,które działają odwadniająco.
Najbardziej korzystna jest niegazowana woda

mineralna lub czysta przegotowana woda.

4. Pojenie osób z zaburzeniami orientacji oraz

kontrolowanie ilości przyjmowanych płynów.

5. Nawadnianie dożylne osób niezdolnych do

przyjmowania płynów drogą doustną.

Prowadzenie u tych pacjentów bilansu wodnego.
6. W warunkach opieki stacjonarnej kontrolowanie
czy pacjent otrzymuje właściwą ,dobrze

zbilansowaną dietę oraz czy konsystencja
pokarmów

jest dostosowana do stanu uzębienia.

7. Pomoc przy spożywaniu posiłków bądź

karmienie

doustne,karmienie przez sondę lub

przetokę

osób, które mają trudności lub są

niezdolne do

samodzielnego przyjmowania pokarmów.

8. Edukacja pacjenta oraz rodziny w zakresie

prawidłowego żywienia