ZAPALENIE NIESWOISTE KOŚCI
SZCZĘK. ZAPALENIE KOŚCI U
DZIECI - ODRĘBNOŚĆ
ROZWOJU PROCESU
CHOROBOWEGO.

ZAPALENIE KOŚCI (OSTEOMYELITIS)



Jest to stan zapalny kości zbitej i gąbczastej,
szpiku kostnego oraz okostnej.



W podziale etiologicznym wyróżnia się:
zapalenie nieswoiste i swoiste (promieniczne,
kiłowe, gruźlicze).

PODZIAŁ ZAPALEŃ ZE WZGLĘDU NA
PRZYCZYNY



Krwiopochodne



Zębopochodne



Pourazowe



Chemiczne



popromienne

ZE WZGLĘDU NA PRZEBIEG
KLINICZNY



Zapalenie ostre



Zapalenie przewlekłe



Zapalenie przewlekłe nawracające

Ze względu na zasięg:

o

ograniczone

o

rozlane

MECHANIZM POWSTAWANIA
ZAPALENIA KOŚCI



Czynniki patogenne (bakterie)



Uszkodzenie naczyń krwionośnych



Powstanie mikrozakrzepów przyściennych



Niedokrwienie



Martwica kości



Zapalenia kości szczęk wywołane są przez
florę bakteryjną mieszaną, głównie
paciorkowce.



Coraz częściej czynnikiem etiologicznym są
drobnoustroje beztlenowe.



Jednoczesny udział flory tlenowej i
beztlenowej kształtuje się na poziomie 17-
30% (cechuje się ono dłuższym okresem
trwania i gorszym rokowaniem niż zapalenie
wywołane tylko bakteriami tlenowymi).

ZAPALENIE KOŚCI SZCZĘK W 90%
PRZYPADKÓW JEST POCHODZENIA
ZĘBOWEGO



Miazga zgorzelinowa



Powikłania zgorzeli miazgi



Zropiałe torbiele



Utrudnione wyrzynanie się zębów

OSTRE ZAPALENIE KOŚCI (OSTITIS
ACUTA)



Przebiega gwałtownie z nasilonymi objawami
ogólnym i i miejscowymi



Stan chorego jest ciężki



Silny samoistny ból kości



Wysoka temperatura ciała



Dreszcze



Brak łaknienia



Ogólne osłabienie



Przyspieszone tętno



Podwyższona wartość OB.



Obecność białka w moczu



Zewnątrzustnie występuje obrzęk i naciek
tkanek miękkich w rzucie kości objętej
zapaleniem.



Objawy ostrego zapalenia okolicznych
węzłów chłonnych.

WEWNĄTRZUSTNIE STWIERDZA SIĘ



Rozpulchnienie i zaczerwienie błony śluzowej



W miarę rozwoju tworzą się ropnie
podokostnowe i podśluzówkowe czasem
międzypowięziowe lub ropowica



W kieszonkach dziąsłowych obecność treści
ropnej



Objaw Vincenta- mrowienie z niedoczulicą
wargi dolnej (w zapaleniach żuchwy jako
wynik ucisku przez wysięk na nerw
zębodołowy dolny).



szczękościsk



W zapaleniach kości szczeki objawy
zewnątrzustne są bardziej nasilone niż w
żuchwie (inna budowa kości).



W szczęce proces zapalny łatwo pokonuje
cienką blaszkę istoty zbitej (łatwo
rozprzestrzenia się na otaczające tkanki
miękkie).



W żuchwie natomiast występuje dość
masywna warstwa istoty zbitej. Proces zapalny
toczy się w obrębie istoty gąbczastej. Szybko
rozprzestrzenia się wzdłuż kanału
zębodołowego obejmując zapaleniem kolejne
odcinki kości.

ZMIANY RADIOLOGICZNE



Zatarcie struktury kostnej po upływie ok. 2
tyg

INNE METODY BADAŃ



Scyntygrafia kości (po 2-3 dniach) -
Określenie rozległości ogniska chorobowego



Tomografia z użyciem rezonansu
magnetycznego

LECZENIE



Intensywna antybiotykoterapia skojarzona z
leczeniem przeciwzakrzepowym



Wyrównanie zaburzeń wodno-
elektrolitowych, metabolicznych i białkowych



Terapia usprawniająca ogólnoustrojową
odpowiedź immunologiczną

ANTYBIOTYKOTERAPIA



Wstępnie chemioterapia empiryczna
następnie celowana



Leki o szerokim zakresie działania (dobrze
penetrujące tkankę kostną) np. B-laktamy
(penicyliny, cefalosporyny),



O wąskim spektrum działania (linkozamidy-
linkomycyna, klindamycyna, glikopetydy-
wankomycyna)



często kojarzy się je z metronidazolem



Wlew dożylny o najwyższych dopuszczalnych
dobowych dawkach

LECZENIE PRZECIWZAKRZEPOWE



Dekstran niskocząsteczkowy



Kwas acetylosalicylowy



Acenokumarol



Heparyna (szczególnie zalecana)

W celu przyspieszenia procesów naprawczych

kości podaje się dożylnie Solcoseryl.

LECZENIE OBJAWOWE



Leki p-gorączkowe



P-bólowe

POSTĘPOWANIE MIEJSCOWE



Leczenie przyczynowe



Nacięcie ropni lub/i ropowicy



Usuniecie zęba będącego przyczyną, a nie
wszystkich rozchwianych w obrębie kości
objętej zapaleniem

POWIKŁANIA MIEJSCOWE



Ropnie



Ropowice



Zakrzepowe zapalenie żył twarzy



zapalenie zatok obocznych nosa

Powikłania ogólne:

o

Posocznica

o

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

o

Zapalenie zatoki jamistej

o

Zapalenie śródpiersia

o

Ropnie przerzutowe

ROPIEŃ ŚRÓDKOSTNY (ABSCESSUS
INTRAOSSEUS)



Postać ostrego ograniczonego zapalenia kości



Rozwija się w istocie gąbczastej nie
przekraczając blaszki zbitej



Silny samoistny i promieniujący ból



Patologiczne rozchwianie zęba
przyczynowego

LECZENIE Z WYBORU



Ekstrakcja zęba przyczynowego
wielokorzeniowego (bez wyłyżeczkowania
zębodołu)



Ząb jednokorzeniowy – otwarcie komory



Zabieg Traunera – nawiercenie wiertłem
poprzez błonę śluzową, okostną i blaszkę
istoty zbitej w rzucie wierzchołka korzenia –
możliwość odpływu treści ropnej przez
„chirurgicznie wykonaną przetokę”. Należy
rozważyć włączenie antybiotyku.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE KOŚCI
(OSTITS CHRONICA)



Postać pierwotna lub zejście zapalenia
ostrego



Proces ograniczony lub rozlany



Łagodny przebieg kliniczny



Czas trwania- od kilku miesięcy do wielu lat



Okrasy remisji i zaostrzeń



Występowanie przetok skórnych lub
dziąsłowych z obecnością wydzieliny ropnej
w okresie zaostrzeń

OBRAZ RADIOLOGICZNY



Ogniska rozrzedzeń i zagęszczeń struktury
kostnej z masywnym odczynem okostnowym
(kość marmurkowata)



Powstawanie martwaków kostnych- cześć
kości która uległa martwicy



Na zdjęciach radiologicznych widoczne jako
wyraźnie zaznaczone twory o dużym
wysyceniu otoczone strefą przejaśnienia
(„trumienka”) odpowiadającą
demarkacyjnemu wałowi ziarniny

LECZENIE



Chemioterapię ogólną w postaci przewlekłej

stosuje się rzadko (upośledzenie ukrwienia w

obszarze zapalenia)



Zaostrzenie procesu chorobowego z

nasileniem objawów ogólnych i miejscowych

jest wskazaniem do zastosowania

antybiotykoterapii ogólnej



Miejscowa implantacja antybiotyku (kule

gentamycynowe, gąbki garamycunowe)–

podstawowa metoda leczenia



Hiperbaryczna terapia tlenowa (zwiększenie

uwalniania wolnych rodników tlenowych ,

wzmaganie rewaskularyzacji, przyspieszenie

procesów regeneracyjnych).

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE

o

Wyłyżeczkowanie zmian kostnych
(excochleatio)

o

Usunięcie martwaków (sequestrectomia)

o

Zabieg dekortykacji (zabieg Obwegesera –
zdjęcie blaszki istoty zbitej, mające na celu
odbarczenie kości i usprawnienie krążenia
krwi w obszarze zapalnym)

POWIKŁANIA



Patologiczne złamania kości



Zesztywnienie SSŻ



Nawroty po nieradykalnie usuniętym ognisku



Możliwość metaplazji nowotworowej w
kierunku mięsaka

PRZEWLEKŁE NAWRACAJĄCE
ZAPALENIE



Jednostka chorobowa o długotrwałym kilku
lub kilkunastoletnim przebiegu i nieznanej
etiologii



Objawy występują w postaci ostrej z silnym
bólem samoistnym, ostrym odczynem ze
strony okolicznych węzłów chłonnych



Okresy remisji i zaostrzeń



Umiejscawia się głównie z żuchwie

ZAPALENIE KOŚCI U DZIECI -
ODRĘBNOŚĆ ROZWOJU PROCESU
CHOROBOWEGO



Różny stopień wykształcenia odpowiedzi
immunologicznej



Roźny stopień rozwoju i dojrzałości
biologicznej dziecka



Odmienna anatomia struktur tkanek części
twarzowej czaszki



Najczęściej są to krwiopochodne procesy
zapalne , rozwijające się szybko, przybierają
ostrą postać.



Burzliwe objawy ogólne: dreszcze, wysoka
temperatura, często objawy oponowe, brak
łaknienia, snu, biegunka, wymioty.



U dzieci nawet ograniczone ogniska zapalne

okołozębowe są częściej niż u dorosłych

punktem wyjścia rozległych procesów

zapalanych.

Procesy zapalne szybciej i częściej mogą

przenikać do oczodołu, komórek sitowych ,

jamy czaszki ze względu na:

o

Mniejszy stopień uwapnienia kości szczęk

o

Szerokie jamki szpikowe

o

Obecność zawiązków zębowych

o

W szczęce szczelinowatą nierozwiniętą zatokę

o

Większą ilość gąbczastej istoty kostnej



U dzieci procesy zapalne mogą uszkadzać
anatomiczne składniki rozwijającego się
układu stomatognatycznego.:



Ośrodki wzrostowe (np. wyrostek kłykciowy)
gdy proces zapalny dotyczył żuchwy i
obejmował okolicę kąta )



Zawiązki zębowe ( utrata w skutek ich
obumarcia i wydalenia z martwakiem)



SSŻ

NASTĘPSTWA USZKODZEŃ



Zaburzenia rozwoju kości



Zatrzymanie zębów



Braki zębowe



Zmiany w ich ułożeniu



Zaburzenia zgryzu



Zaburzenia czynności SSŚ



Zaburzenia funkcji żucia