Zasady postępowania w

Zasady postępowania w

ognisku choroby zakaźnej

ognisku choroby zakaźnej

– leczenie, dewastacja

– leczenie, dewastacja

zarazka i jego źródeł

zarazka i jego źródeł

Michał Ubraniak gr.VI

Michał Ubraniak gr.VI

A

A

Postępowanie przeciwepidemiczne

Postępowanie przeciwepidemiczne

obejmuje działania, których celem

obejmuje działania, których celem

jest likwidacja lub izolacja źródła

jest likwidacja lub izolacja źródła

zakażenia, ograniczenie lub

zakażenia, ograniczenie lub

uniemożliwienie przeniesienia

uniemożliwienie przeniesienia

chorób oraz stymulacja odporności

chorób oraz stymulacja odporności

zwierząt narażonych na zakażenie

zwierząt narażonych na zakażenie

W skład postępowania

W skład postępowania

przeciwepidemicznego

przeciwepidemicznego

(przeciwepizootycznego) wchodzą:

(przeciwepizootycznego) wchodzą:



Kwarantanna

Kwarantanna



Leczenie chorych zwierząt

Leczenie chorych zwierząt



Profilaktyka nieswoista i swoista

Profilaktyka nieswoista i swoista

Unieszkodliwienie pierwotnego źródła

Unieszkodliwienie pierwotnego źródła

osiąga się poprzez:

osiąga się poprzez:



Ubój chorych zwierząt

Ubój chorych zwierząt



Izolację zwierząt chorych

Izolację zwierząt chorych

Odkażanie likwiduje wtórne źródła

Odkażanie likwiduje wtórne źródła

zakażenia natomiast dezynsekcja i

zakażenia natomiast dezynsekcja i

deratyzacja zapobiegają

deratyzacja zapobiegają

przenoszeniu zarazka przez

przenoszeniu zarazka przez

przenosicieli mechanicznych i

przenosicieli mechanicznych i

biologicznych

biologicznych

Kwarantanna

Kwarantanna



Jej celem jest ułatwienie wykrycia chorych zwierząt i ocenę zdrowia

Jej celem jest ułatwienie wykrycia chorych zwierząt i ocenę zdrowia

poszczególnych osobników oraz całej populacji poddanej odosobnieniu,

poszczególnych osobników oraz całej populacji poddanej odosobnieniu,

która będzie wprowadzona do nowej populacji zwierząt.

która będzie wprowadzona do nowej populacji zwierząt.



Zastosowanie kwarantanny zależy od:

Zastosowanie kwarantanny zależy od:



Rodzaju choroby (choroby łatwo przenoszące się, zagrażające życiu i

Rodzaju choroby (choroby łatwo przenoszące się, zagrażające życiu i

zdrowiu ludzi)

zdrowiu ludzi)



Miejsca pochodzenia zwierząt (kraj, region i szczepienia tam stosowane)

Miejsca pochodzenia zwierząt (kraj, region i szczepienia tam stosowane)

Ubój chorych zwierząt

Ubój chorych zwierząt

Stosuje się tylko w przypadkach określonych szczegółowo przez

Stosuje się tylko w przypadkach określonych szczegółowo przez

odpowiednie przepisy. Ma na celu likwidację zwierząt

odpowiednie przepisy. Ma na celu likwidację zwierząt

cierpiących na choroby zakaźne o dużej zakaźności, które z

cierpiących na choroby zakaźne o dużej zakaźności, które z

reguły kończą się śmiercią.

reguły kończą się śmiercią.

Likwidacja zwierząt chorych i podejrzanych o zakażenie jest

Likwidacja zwierząt chorych i podejrzanych o zakażenie jest

efektywna w przypadku chorób, które szerzą się przez kontakt

efektywna w przypadku chorób, które szerzą się przez kontakt

bezpośredni z chorych zwierząt na zdrowe.

bezpośredni z chorych zwierząt na zdrowe.

Procedury stosowane przy

Procedury stosowane przy

uboju zwierząt chorych określa

uboju zwierząt chorych określa

Ustawa z dnia 11 marca

Ustawa z dnia 11 marca

2004 r. o ochronie zdrowia

2004 r. o ochronie zdrowia

zwierząt oraz zwalczaniu

zwierząt oraz zwalczaniu

chorób zakaźnych zwierząt

chorób zakaźnych zwierząt

(Dz.U. 2004 nr 69 poz. 625)

(Dz.U. 2004 nr 69 poz. 625)

Ubój musi być przeprowadzony w sposób

Ubój musi być przeprowadzony w sposób

możliwie bezbolesny dla zwierzęcia (po

możliwie bezbolesny dla zwierzęcia (po

oszołomieniu), w miejscu odizolowanym,

oszołomieniu), w miejscu odizolowanym,

aby nie stało się ono wtórnym źródłem

aby nie stało się ono wtórnym źródłem

zakażenia. Zwłoki musza być

zakażenia. Zwłoki musza być

unieszkodliwione, a miejsce i sprzęt

unieszkodliwione, a miejsce i sprzęt

stosowany do uboju odkażony. Szczególną

stosowany do uboju odkażony. Szczególną

uwagę należy zwracać na higienę osób

uwagę należy zwracać na higienę osób

dokonujących uboju, zajmujących się

dokonujących uboju, zajmujących się

transportem zwłok i ich utylizacją.

transportem zwłok i ich utylizacją.

Unieszkodliwianie zwłok

Unieszkodliwianie zwłok

Zwłoki zwierząt padłych, a także uśmierconych

Zwłoki zwierząt padłych, a także uśmierconych

muszą zostać unieszkodliwione w taki sposób,

muszą zostać unieszkodliwione w taki sposób,

aby nie stanowiły źródła zakażenia. Zwłoki

aby nie stanowiły źródła zakażenia. Zwłoki

zwierząt najczęściej są przekazywane do

zwierząt najczęściej są przekazywane do

zakładów utylizacyjnych lub zakopywane w

zakładów utylizacyjnych lub zakopywane w

miejscu wyznaczonym do tego celu, rzadziej

miejscu wyznaczonym do tego celu, rzadziej

palone. Zwłoki spala się w przypadku chorób

palone. Zwłoki spala się w przypadku chorób

wysoce zaraźliwych(wścieklizna,wąglik).

wysoce zaraźliwych(wścieklizna,wąglik).

Ścieki fermowe również muszą zostać

Ścieki fermowe również muszą zostać

unieszkodliwione, gdyż mogą w nich

unieszkodliwione, gdyż mogą w nich

przebywać patogeny.

przebywać patogeny.

Procedury stosowane przy

Procedury stosowane przy

unieszkodliwianiu zwłok zwierząt chorych

unieszkodliwianiu zwłok zwierząt chorych

określa

określa

Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o

Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o

zmianie ustawy o zawodzie lekarza

zmianie ustawy o zawodzie lekarza

weterynarii i izbach lekarsko-

weterynarii i izbach lekarsko-

weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu

weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu

chorób zakaźnych zwierząt, badaniu

chorób zakaźnych zwierząt, badaniu

zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o

zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o

Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o

Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o

organizacji hodowli i rozrodzie

organizacji hodowli i rozrodzie

zwierząt gospodarskich. (Dz.U. 2001 nr

zwierząt gospodarskich. (Dz.U. 2001 nr

129 poz. 1438)

129 poz. 1438)

Izolacja zwierząt chorych

Izolacja zwierząt chorych

Eliminuje ona możliwość zakażenia na

Eliminuje ona możliwość zakażenia na

drodze kontaktu bezpośredniego, a

drodze kontaktu bezpośredniego, a

także w sposób radykalny obniża

także w sposób radykalny obniża

możliwość zakażenia się zwierząt

możliwość zakażenia się zwierząt

zdrowych za pośrednictwem

zdrowych za pośrednictwem

środowiska. Izolację stosuje się do

środowiska. Izolację stosuje się do

zwierząt z klinicznymi objawami

zwierząt z klinicznymi objawami

choroby zakaźnej i podejrzanych o

choroby zakaźnej i podejrzanych o

chorobę.

chorobę.

Zwierzeta chore lub podejrzane o

Zwierzeta chore lub podejrzane o

zakażenie przenosi się do

zakażenie przenosi się do

osobnych,uprzednio odkażonych

osobnych,uprzednio odkażonych

pomieszczeń w odległym miejscu

pomieszczeń w odległym miejscu

gospodarstwa lub wydziela się osobne

gospodarstwa lub wydziela się osobne

miejsce w pomieszczeniu do którego

miejsce w pomieszczeniu do którego

nie mają dostępu inne zwierzęta

nie mają dostępu inne zwierzęta

Zwierzę zakażone

Zwierzę zakażone

–

–

to takie, u którego

to takie, u którego

organ PIW stwierdza chorobę zakaźną lub

organ PIW stwierdza chorobę zakaźną lub

inną mającą wpływ na ocenę

inną mającą wpływ na ocenę

przydatności mięsa do spożycia

przydatności mięsa do spożycia

Zwierzę podejrzane o zakażenie

Zwierzę podejrzane o zakażenie

–

–

to

to

takie, u którego występują objawy

takie, u którego występują objawy

choroby zakaźnej lub mogło zetknąć się

choroby zakaźnej lub mogło zetknąć się

ze zwierzętami chorymi lub nosicielami

ze zwierzętami chorymi lub nosicielami

Leczenie

Leczenie

Leczenie poprzez likwidację czynnika przyczynowego choroby

Leczenie poprzez likwidację czynnika przyczynowego choroby

w organizmie zwierzęcia przyczynia się w efekcie do

w organizmie zwierzęcia przyczynia się w efekcie do

likwidacji źródła zakażenia, jakim jest chore zwierzę.

likwidacji źródła zakażenia, jakim jest chore zwierzę.

Można wyróżnić leczenie:

Można wyróżnić leczenie:



Przyczynowe(etiotropowe)

Przyczynowe(etiotropowe)



Objawowe

Objawowe



Bodźcowe(pobudzające mechanizmy odpornosci nieswoistej)

Bodźcowe(pobudzające mechanizmy odpornosci nieswoistej)

Leczenie przyczynowe przeprowadza się

Leczenie przyczynowe przeprowadza się

przy pomocy chemioterapeutyków,

przy pomocy chemioterapeutyków,

antybiotyków, surowic odpornościowych,

antybiotyków, surowic odpornościowych,

a także szczepionek stosowanych

a także szczepionek stosowanych

leczniczo.

leczniczo.

Najczęściej stosuje się chemioterapeutyki:

Najczęściej stosuje się chemioterapeutyki:



Bakteriostatyki (chloramfenikol i

Bakteriostatyki (chloramfenikol i

pochodne, tetracykliny, makrolidy,

pochodne, tetracykliny, makrolidy,

linkozamidy, sulfonamidy)

linkozamidy, sulfonamidy)



Leki bakteriobójcze (

Leki bakteriobójcze (

aminoglikozydy,

aminoglikozydy,

polimyksyny, nitrofurany, chinolony,

polimyksyny, nitrofurany, chinolony,

penicyliny, cefalosporyny)

penicyliny, cefalosporyny)

Dezynfekcja

Dezynfekcja

Celem jest zniszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych

Celem jest zniszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych

w środowisku bytowania zwierząt.

w środowisku bytowania zwierząt.

W przypadku chorób zakaźnych stosuje się odkażanie:

W przypadku chorób zakaźnych stosuje się odkażanie:



Zapobiegawcze

Zapobiegawcze



Bieżące

Bieżące



Końcowe

Końcowe

Dezynfekcja

Dezynfekcja

zapobiegawcza(wstępna)

zapobiegawcza(wstępna)

stosowana

stosowana

jest zawsze przed i po wprowadzeniu

jest zawsze przed i po wprowadzeniu

zwierząt w miejscu stałego lub

zwierząt w miejscu stałego lub

czasowego ich przebywania

czasowego ich przebywania

Dezynfekcja bieżąca

Dezynfekcja bieżąca

stosowana jest w

stosowana jest w

trakcie choroby i polega na niszczeniu

trakcie choroby i polega na niszczeniu

zarazków wydalanych przez zwierzęta

zarazków wydalanych przez zwierzęta

chore

chore

Dezynfekcja końcowa

Dezynfekcja końcowa

stosowana jest

stosowana jest

po wygaśnięciu zarazy

po wygaśnięciu zarazy

Metody dezynfekcji fizycznej:

Metody dezynfekcji fizycznej:



Opalanie

Opalanie



Gotowanie

Gotowanie



Promienie UV

Promienie UV



Ultradźwięki

Ultradźwięki



Filtracja

Filtracja

Metody dezynfekcji chemicznej przy pomocy:

Metody dezynfekcji chemicznej przy pomocy:



Związków chloru i chlorowcopochodnych

Związków chloru i chlorowcopochodnych



Związków fenolowych

Związków fenolowych



Alkoholi i aldehydów

Alkoholi i aldehydów



Kwasów i zasad

Kwasów i zasad



Związków utleniających

Związków utleniających



Barwników

Barwników



Środków powierzchniowo czynnych

Środków powierzchniowo czynnych



Metali ciężkich i ich związków

Metali ciężkich i ich związków

Związki chloru i chlorowcopochodne (podchloryn

Związki chloru i chlorowcopochodne (podchloryn

sodu, wapno chlorowane, chloramidy [Chloramina

sodu, wapno chlorowane, chloramidy [Chloramina

T, Chlorogen], chlorheksydyna [Abacil, Hibitan],

T, Chlorogen], chlorheksydyna [Abacil, Hibitan],

jod, jodoform, jodofory [Pollena-Jod K])

jod, jodoform, jodofory [Pollena-Jod K])

Związki fenolowe (fenol, krezol, lizol, kreolina,

Związki fenolowe (fenol, krezol, lizol, kreolina,

Bioval, Vagothyl, heksachlorofen)

Bioval, Vagothyl, heksachlorofen)

Alkohole i aldehydy (etanol, aldehyd mrówkowy,

Alkohole i aldehydy (etanol, aldehyd mrówkowy,

aldehyd glutarowy)

aldehyd glutarowy)

Kwasy i zasady (kwas borowy, ługi)

Kwasy i zasady (kwas borowy, ługi)

Związki utleniające (woda utleniona, nadmanganian

Związki utleniające (woda utleniona, nadmanganian

potasowy)

potasowy)

Barwniki (mleczan etakrydyny [Flavacrin],

Barwniki (mleczan etakrydyny [Flavacrin],

pioktanina)

pioktanina)

Detergenty (tenzydy anionowe, ichtiol, tenzydy

Detergenty (tenzydy anionowe, ichtiol, tenzydy

kationowe)

kationowe)

Metale ciężkie i ich związki (zw. Rtęci, sole srebra,

Metale ciężkie i ich związki (zw. Rtęci, sole srebra,

miedzi, cynku)

miedzi, cynku)

Dezynsekcja

Dezynsekcja

Dezynsekcja to niszczenie owadów, zwłaszcza

Dezynsekcja to niszczenie owadów, zwłaszcza

pasożytniczych stawonogów (much, komarów, pcheł, wszy,

pasożytniczych stawonogów (much, komarów, pcheł, wszy,

karaluchów), ich jaj i larw. Dezynsekcję można wykonać

karaluchów), ich jaj i larw. Dezynsekcję można wykonać

przez zastosowanie środków fizycznych (lampy

przez zastosowanie środków fizycznych (lampy

insektobójcze,para, ogień, gorące powietrze),

insektobójcze,para, ogień, gorące powietrze),

mechanicznych (lepy) lub chemicznych środków

mechanicznych (lepy) lub chemicznych środków

owadobójczych.

owadobójczych.

Do insektycydów zaliczamy związki

Do insektycydów zaliczamy związki

działające układowo lub kontaktowo.

działające układowo lub kontaktowo.

Substancją czynną mogą być związki

Substancją czynną mogą być związki

fosforoorganiczne (malation, paration,

fosforoorganiczne (malation, paration,

chlorfenwinfos, dichlorfos) albo

chlorfenwinfos, dichlorfos) albo

karbaminiany (karbaryl, propoksur).

karbaminiany (karbaryl, propoksur).

Stosowane są też chemiosterylanty,

Stosowane są też chemiosterylanty,

które hamują rozmnażanie się

które hamują rozmnażanie się

owadów, sterylizując ich układ

owadów, sterylizując ich układ

rozrodczy oraz repelenty.

rozrodczy oraz repelenty.

Deratyzacja

Deratyzacja

Deratyzacja czyli odszczurzanie to tępienie

Deratyzacja czyli odszczurzanie to tępienie

wszelkich gryzoni, szkodliwych ze względów

wszelkich gryzoni, szkodliwych ze względów

sanitarnych i gospodarczych.

sanitarnych i gospodarczych.

Stosowane są tu metody mechaniczne (pułapki),

Stosowane są tu metody mechaniczne (pułapki),

chemiczne (rodentycydy) i biologiczne

chemiczne (rodentycydy) i biologiczne

(drobnoustroje i toksyny bakteryjne).

(drobnoustroje i toksyny bakteryjne).

Metody mechaniczne

Metody mechaniczne

– ich wartość

– ich wartość

jest ograniczona, gdyż mogą odłowić

jest ograniczona, gdyż mogą odłowić

tylko pojedyncze osobniki

tylko pojedyncze osobniki

Metody biologiczne

Metody biologiczne

– używa się

– używa się

naturalnych wrogów gryzoni – kotów,

naturalnych wrogów gryzoni – kotów,

ptaków drapieżnych, psów, węży.

ptaków drapieżnych, psów, węży.

Toksyny bakteryjne (rodentycydyna)

Toksyny bakteryjne (rodentycydyna)

stosowane są sporadycznie

stosowane są sporadycznie

Metody chemiczne

Metody chemiczne

– najbardziej efektywne

– najbardziej efektywne

Stosuje się tu środki antykoagulacyjne,

Stosuje się tu środki antykoagulacyjne,

cholekalcyferol, ANTU, fosforek cynku

cholekalcyferol, ANTU, fosforek cynku

Środki antykoagulacyjne

Środki antykoagulacyjne

(warfaryna,

(warfaryna,

kumachlor, bromadiolon, difacynon,

kumachlor, bromadiolon, difacynon,

brodifakum) hamują syntezę 4 czynników

brodifakum) hamują syntezę 4 czynników

krzepnięcia krwi (protrombiny,

krzepnięcia krwi (protrombiny,

prokonwertyny, czynnika IX i X) poprzez

prokonwertyny, czynnika IX i X) poprzez

blokadę wytwarzania aktywnej formy

blokadę wytwarzania aktywnej formy

witaminy K. Wywołuje to skazę krwotoczną i

witaminy K. Wywołuje to skazę krwotoczną i

krwotoki. Substancje te zawarte są w

krwotoki. Substancje te zawarte są w

preparatach Rat Killer Super, Baraki czy

preparatach Rat Killer Super, Baraki czy

Tomcat

Tomcat

Cholekalcyferol

Cholekalcyferol

– wywołuje hyperkalcemię i

– wywołuje hyperkalcemię i

przyczynia się do powstania niedomogi

przyczynia się do powstania niedomogi

nerkowej, zaburzeń akcji serca

nerkowej, zaburzeń akcji serca

Alfa-naftylo-tiomocznik

Alfa-naftylo-tiomocznik

– powoduje

– powoduje

zwiększenie przepuszczalności naczyń

zwiększenie przepuszczalności naczyń

krwionośnych i obrzęk płuc

krwionośnych i obrzęk płuc

Fosforek cynku

Fosforek cynku

– wywołuje nieodwracalne

– wywołuje nieodwracalne

zaburzenia w układzie nerwowym i

zaburzenia w układzie nerwowym i

krwionośnym. Stosowany jest w wodzie

krwionośnym. Stosowany jest w wodzie

pitnej lub do bejcowania ziarna

pitnej lub do bejcowania ziarna

Deawioniza

Deawioniza

cja

cja

Polega ona na odstraszaniu ptaków, które

Polega ona na odstraszaniu ptaków, które

mogą przenosić patogeny.

mogą przenosić patogeny.

Stosuje się różnorodne metody - od użycia

Stosuje się różnorodne metody - od użycia

naturalnych wrogów (ptaki drapieżne),

naturalnych wrogów (ptaki drapieżne),

metod fizycznych i chemicznych

metod fizycznych i chemicznych