o

o

badaniach c.d.

badaniach c.d.

Badania

Badania

podmiotowe

podmiotowe

układu

układu

krążenia

krążenia

Badanie podmiotowe układu krążenia

Badanie podmiotowe układu krążenia

Prawidłowo przeprowadzone badanie podmiotowe

Prawidłowo przeprowadzone badanie podmiotowe

i przedmiotowe pozwala na postawienie u większości

i przedmiotowe pozwala na postawienie u większości

chorych właściwego rozpoznania lekarskiego oraz na

chorych właściwego rozpoznania lekarskiego oraz na

dobór niezbędnych badań dodatkowych.

dobór niezbędnych badań dodatkowych.

Podstawowym warunkiem przy zbieraniu wywiadu

Podstawowym warunkiem przy zbieraniu wywiadu

jest gotowość lekarza do skupionego, życzliwego i

jest gotowość lekarza do skupionego, życzliwego i

cierpliwego wysłuchania dolegliwości podawanych

cierpliwego wysłuchania dolegliwości podawanych

przez chorego.

przez chorego.

Pytania stawiane choremu powinny być formułowane

Pytania stawiane choremu powinny być formułowane

w taki sposób, aby mógł on na nie odpowiedzieć

w taki sposób, aby mógł on na nie odpowiedzieć

twierdząco lub przecząco i muszą one dotyczyć:

twierdząco lub przecząco i muszą one dotyczyć:

- nie tylko dolegliwości, które zmusiły chorego do

- nie tylko dolegliwości, które zmusiły chorego do

zgłoszenia się do lekarz

zgłoszenia się do lekarz

ale również czasu ich

ale również czasu ich

wystąpienia,

wystąpienia,

- przebiegu choroby,

- przebiegu choroby,

- stosowanych leków,

- stosowanych leków,

- dotychczas wykonywanych badań dodatkowych.

- dotychczas wykonywanych badań dodatkowych.

Wywiad dostarczyć musi pełnej informacji o

Wywiad dostarczyć musi pełnej informacji o

dolegliwościach współistniejących, o przebytych

dolegliwościach współistniejących, o przebytych

schorzeniach oraz

schorzeniach oraz

o schorzeniach występujących w rodzinie.

o schorzeniach występujących w rodzinie.

Główne dolegliwości, na które należy zwrócić uwagę

Główne dolegliwości, na które należy zwrócić uwagę

u chorych na schorzenia układu krążenia to:

u chorych na schorzenia układu krążenia to:

- bóle klatki piersiowej.

- bóle klatki piersiowej.

- duszność,

- duszność,

- sinica,

- sinica,

- zmęczenie i gorsza tolerancja wysiłków fizycznych,

- zmęczenie i gorsza tolerancja wysiłków fizycznych,

- omdlenia,

- omdlenia,

- niemiarowa praca serca,

- niemiarowa praca serca,

- obrzęki,

- obrzęki,

- krwioplucie.

- krwioplucie.

Duszność

Duszność

Duszność

Duszność

jest subiektywnym odczuciem braku

jest subiektywnym odczuciem braku

powietrza

powietrza

i często określana jest przez chorego jako "krótki

i często określana jest przez chorego jako "krótki

oddech" lub" trudności w oddychaniu".

oddech" lub" trudności w oddychaniu".

Duszność początkowo występuje w czasie wysiłku,

Duszność początkowo występuje w czasie wysiłku,

później w miarę postępu choroby również w

później w miarę postępu choroby również w

spoczynku i wówczas utrudniać może choremu

spoczynku i wówczas utrudniać może choremu

mówienie. Przyczyną duszności mogą być oprócz

mówienie. Przyczyną duszności mogą być oprócz

schorzeń układu krążenia choroby układu

schorzeń układu krążenia choroby układu

oddechowego, niedokrwistość, otyłość, zakwaszenie

oddechowego, niedokrwistość, otyłość, zakwaszenie

organizmu, nerwice lękowe oraz wykonywanie

organizmu, nerwice lękowe oraz wykonywanie

dużych wysiłków przez osoby nie wytrenowane.

dużych wysiłków przez osoby nie wytrenowane.

Duszność pojawiać się może nagle, może narastać

Duszność pojawiać się może nagle, może narastać

lub występować przewlekle.

lub występować przewlekle.

Przyczyny duszności pojawiającej się nagle mogą być

Przyczyny duszności pojawiającej się nagle mogą być

następujące

następujące

:

:

1) zastoinowa niewydolność krążenia,

1) zastoinowa niewydolność krążenia,

2) zator tętnicy płucnej,

2) zator tętnicy płucnej,

3) skurcz oskrzeli,

3) skurcz oskrzeli,

4) odma opłucnowa,

4) odma opłucnowa,

5) zapalenie płuc,

5) zapalenie płuc,

6) wysiękowe zapalenie osierdzia,

6) wysiękowe zapalenie osierdzia,

7) wysiękowe zapalenie opłucnej,

7) wysiękowe zapalenie opłucnej,

8) lęk.

8) lęk.

Nagła duszność u chorych na zastoinową

niewydolność krążenia występuje najczęściej w

dychawicy sercowej

i w obrzęku płuc.

Przyczyny duszności narastającej lub występującej

Przyczyny duszności narastającej lub występującej

przewlekle

przewlekle

:

:

1) przewlekła zastoinowa niewydolność krążenia

1) przewlekła zastoinowa niewydolność krążenia

2) przewlekłe schorzenia układu oddechowego

2) przewlekłe schorzenia układu oddechowego

3) niedokrwistość, otyłość, kwasica oddechowa lub

3) niedokrwistość, otyłość, kwasica oddechowa lub

metaboliczna,

metaboliczna,

4) wykonywanie dużych wysiłków fizycznych przez

4) wykonywanie dużych wysiłków fizycznych przez

osoby niewytrenowane, nerwica lękowa,

osoby niewytrenowane, nerwica lękowa,

niekiedy ciąża.

niekiedy ciąża.

W

W

dychawicy sercowej

dychawicy sercowej

duszność pojawia się w

duszność pojawia się w

godzinach nocnych, zazwyczaj w pierwszych

godzinach nocnych, zazwyczaj w pierwszych

godzinach snu i ustępuje po spionizowaniu się

godzinach snu i ustępuje po spionizowaniu się

chorego, czasem duszności towarzyszy kaszel.

chorego, czasem duszności towarzyszy kaszel.

Przyczyną dychawicy sercowej jest wzrost ciśnienia

Przyczyną dychawicy sercowej jest wzrost ciśnienia

w kapilarach płucnych z przesiękiem do przestrzeni

w kapilarach płucnych z przesiękiem do przestrzeni

okołopęcherzykowej.

okołopęcherzykowej.

Dychawicę sercową różnicować należy z:

Dychawicę sercową różnicować należy z:

- zespołem hipowentylacji u osób otyłych,

- zespołem hipowentylacji u osób otyłych,

- bezdechem sennym spowodowanym zapadaniem

- bezdechem sennym spowodowanym zapadaniem

się języka

się języka

lub miękkiej części podniebienia.

lub miękkiej części podniebienia.

W obrzęku płuc

W obrzęku płuc

duszność spowodowana jest dużym

duszność spowodowana jest dużym

przesiękiem płynu ze światła kapilarów do

przesiękiem płynu ze światła kapilarów do

przestrzeni okołopęcherzykowej i pęcherzyków płuc,

przestrzeni okołopęcherzykowej i pęcherzyków płuc,

z towarzyszącym lękiem, przyspieszeniem częstości

z towarzyszącym lękiem, przyspieszeniem częstości

serca i oddychania, ochłodzeniem skóry,

serca i oddychania, ochłodzeniem skóry,

pojawieniem się nad polami płucnymi rzężeń drobno,

pojawieniem się nad polami płucnymi rzężeń drobno,

średnio i grubobańkowych, odkrztuszaniem

średnio i grubobańkowych, odkrztuszaniem

wydzieliny pienistej, podbarwionej krwią.

wydzieliny pienistej, podbarwionej krwią.

Oprócz niewydolności krążenia obrzęk płuc może być

Oprócz niewydolności krążenia obrzęk płuc może być

spowodowany:

spowodowany:

- uszkodzeniem centralnego układu nerwowego,

- uszkodzeniem centralnego układu nerwowego,

- zatorem tętnicy płucnej,

- zatorem tętnicy płucnej,

- zatruciem niektórymi lekami lub związkami

- zatruciem niektórymi lekami lub związkami

toksycznymi.

toksycznymi.

Zmęczenie

Zmęczenie

,

,

gorsza tolerancja wysiłków fizycznych,

gorsza tolerancja wysiłków fizycznych,

osłabienie mięśni i bezsenność spowodowane są

osłabienie mięśni i bezsenność spowodowane są

spadkiem pojemności minutowej serca z wtórnym

spadkiem pojemności minutowej serca z wtórnym

niedokrwieniem mózgu i tkanek obwodowych.

niedokrwieniem mózgu i tkanek obwodowych.

Zaburzenia te nie występują u wszystkich chorych

Zaburzenia te nie występują u wszystkich chorych

na niewydolność krążenia ale są częste

na niewydolność krążenia ale są częste

w zaawansowanych jej postaciach.

w zaawansowanych jej postaciach.

Zaburzenia rytmu serca

określane często przez

chorych jako palpitacja serca wywołane są:

- przedwczesnymi pobudzeniami,

- częstoskurczami nadkomorowymi lub komorowymi,

- migotaniem przedsionków,

- blokami przedsionkowo-komorowymi II lub III

stopnia.

Większość chorych nie odczuwa zaburzeń rytmu

serca lub odczuwa je w pozycji leżącej na lewym

boku i wówczas jedyną ich skargą jest uczucie

nadmiernego wypełnienia serca lub uczucie

uderzenia krwi do głowy.

Objawy te spowodowane są zwiększoną objętością

wyrzutową serca w wyniku większego napływu krwi

do serca podczas przerwy wyrównawczej

występujące

po skurczu dodatkowym.

Uczucie nadmiernego wypełniania serca występuje

Uczucie nadmiernego wypełniania serca występuje

również w wadach zastawek półksiężycowatych aorty

również w wadach zastawek półksiężycowatych aorty

w bloku przedsionkowo-komorowym III

w bloku przedsionkowo-komorowym III

0

0

i wówczas

i wówczas

częstość serca jest zazwyczaj regularna i wolna.

częstość serca jest zazwyczaj regularna i wolna.

Palpitacje serca z przyspieszeniem częstości serca

Palpitacje serca z przyspieszeniem częstości serca

mogą występować w nerwicy, w nadczynności

mogą występować w nerwicy, w nadczynności

tarczycy,

tarczycy,

w niedokrwistości i

w niedokrwistości i

po wypaleniu dużej liczby

po wypaleniu dużej liczby

papierosów

papierosów

.

.

Omdlenia

Omdlenia

Omdlenia

Omdlenia

są to krótkotrwałe, nagle występujące

są to krótkotrwałe, nagle występujące

utraty przytomności z samoistnym jej powrotem.

utraty przytomności z samoistnym jej powrotem.

Przyczyny omdleń

Przyczyny omdleń

są następujące:

są następujące:

a)

a)

zmniejszona adaptacja układu

zmniejszona adaptacja układu

autonomicznego do popionizacyjnego spadku

autonomicznego do popionizacyjnego spadku

ciśnienia tętniczego

ciśnienia tętniczego

najczęściej występuje:

najczęściej występuje:

- u osób młodych o astenicznej budowie ciała,

- u osób młodych o astenicznej budowie ciała,

- u osób w wieku podeszłym,

- u osób w wieku podeszłym,

- po nadmiernych wysiłkach fizycznych,

- po nadmiernych wysiłkach fizycznych,

- po długotrwałym unieruchomieniu

- po długotrwałym unieruchomieniu

- u kobiet w ciąży;

- u kobiet w ciąży;

b) choroba węzła zatokowego,

b) choroba węzła zatokowego,

bloki przedsionkowo-komorowe II i III stopnia,

bloki przedsionkowo-komorowe II i III stopnia,

częstoskurcze nadkomorowe i komorowe;

częstoskurcze nadkomorowe i komorowe;

c) zwężenie zastawek półksiężycowatych aorty,

c) zwężenie zastawek półksiężycowatych aorty,

kardiomiopatia przerostowa, śluzak przedsionka;

kardiomiopatia przerostowa, śluzak przedsionka;

d) nadwrażliwość zatoki szyjnej;

d) nadwrażliwość zatoki szyjnej;

e) hipoksemia;

e) hipoksemia;

f) ostre przemijające niedokrwienie mózgu;

f) ostre przemijające niedokrwienie mózgu;

g) omdlenia ortostatyczne;

g) omdlenia ortostatyczne;

h) omdlenia wywołane kaszlem, przełykaniem lub

h) omdlenia wywołane kaszlem, przełykaniem lub

oddawaniem moczu;

oddawaniem moczu;

i) zator tętnicy płucnej;

i) zator tętnicy płucnej;

j) tętniak rozwarstwiający aorty.

j) tętniak rozwarstwiający aorty.

Obrzęki

Obrzęki

Obrzęki

Obrzęki

spowodowane są gromadzeniem się płynu

spowodowane są gromadzeniem się płynu

pozakomórkowego

w

przestrzeniach

pozakomórkowego

w

przestrzeniach

śródmiąższowych tkanek i narządów. Są one

śródmiąższowych tkanek i narządów. Są one

późnym objawem:

późnym objawem:

- niewydolności komory prawej,

- niewydolności komory prawej,

- wysiękowego lub zaciskającego zapalenia

- wysiękowego lub zaciskającego zapalenia

osierdzia

osierdzia

- wady zastawki trójdzielnej.

- wady zastawki trójdzielnej.

Obrzęki początkowo pojawiają się pod koniec dnia w

Obrzęki początkowo pojawiają się pod koniec dnia w

okolicy kostek i okolicy grzbietowej stóp; znikają w

okolicy kostek i okolicy grzbietowej stóp; znikają w

godzinach nocnych. W cięższych postaciach

godzinach nocnych. W cięższych postaciach

niewydolności krążenia występują również:

niewydolności krążenia występują również:

- w okolicy kości krzyżowej,

- w okolicy kości krzyżowej,

- na podudziach,

- na podudziach,

- na zewnętrznych narządach płciowych.

- na zewnętrznych narządach płciowych.

Mogą być rozlane, nie obejmują jednak twarzy i rąk.

Mogą być rozlane, nie obejmują jednak twarzy i rąk.

Obrzęki sercowego pochodzenia

Obrzęki sercowego pochodzenia

pojawiają się

pojawiają się

wówczas, kiedy podwyższone jest systemowe

wówczas, kiedy podwyższone jest systemowe

ciśnienie żylne.

ciśnienie żylne.

Brak wypełnienia żył szyjnych wskazywać może na

Brak wypełnienia żył szyjnych wskazywać może na

ich pozasercowe pochodzenie.

ich pozasercowe pochodzenie.

Obrzęki takie występują u chorych:

Obrzęki takie występują u chorych:

- na nerczycę,

- na nerczycę,

- marskość wątroby,

- marskość wątroby,

- schorzenia żył lub naczyń limfatycznych,

- schorzenia żył lub naczyń limfatycznych,

- rzadziej u chorych na ciężką niedokrwistość,

- rzadziej u chorych na ciężką niedokrwistość,

- u chorych leczonych nifedypiną lub

- u chorych leczonych nifedypiną lub

niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi,

niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi,

- u osób zdrowych przebywających przez dłuższy

- u osób zdrowych przebywających przez dłuższy

czas

czas

w pozycji siedzącej.

w pozycji siedzącej.

Sinica

Sinica

Sinica

Sinica

pojawia się wówczas, kiedy krew kapilarna

pojawia się wówczas, kiedy krew kapilarna

zawiera

zawiera

5 g/dl lub więcej odtlenowanej hemoglobiny.

5 g/dl lub więcej odtlenowanej hemoglobiny.

Sinicę dzieli się na pochodzenia centralnego i

Sinicę dzieli się na pochodzenia centralnego i

obwodowego.

obwodowego.

Sinica centralna

Sinica centralna

występuje:

występuje:

- w wadach wrodzonych serca z przeciekiem z prawa

- w wadach wrodzonych serca z przeciekiem z prawa

na lewo,

na lewo,

- w płucnych przetokach tętniczo-żylnych

- w płucnych przetokach tętniczo-żylnych

- w zaburzeniach wentylacji lub dyfuzji tlenu

- w zaburzeniach wentylacji lub dyfuzji tlenu

w pęcherzykach płucnych.

w pęcherzykach płucnych.

W sinicy centralnej

W sinicy centralnej

jest ona najlepiej widoczna na

jest ona najlepiej widoczna na

spojówkach, błonach śluzowych warg i języka, a

spojówkach, błonach śluzowych warg i języka, a

długie jej utrzymywanie się prowadzi do policytemii i

długie jej utrzymywanie się prowadzi do policytemii i

tworzenia się palców pałeczkowatych.

tworzenia się palców pałeczkowatych.

Sinica obwodowa

Sinica obwodowa

spowodowana jest spadkiem

spowodowana jest spadkiem

pojemności minutowej serca a zwolniony przepływ

pojemności minutowej serca a zwolniony przepływ

krwi przez tkanki obwodowe powoduje odtlenowanie

krwi przez tkanki obwodowe powoduje odtlenowanie

krwi. Ta postać sinicy widoczna jest najlepiej na

krwi. Ta postać sinicy widoczna jest najlepiej na

płatkach uszu, na nosie i na palcach dłoni lub stóp.

płatkach uszu, na nosie i na palcach dłoni lub stóp.

Napadowe zasinienie palców dłoni

Napadowe zasinienie palców dłoni

poprzedzone

poprzedzone

ich zblednięciem występuje w

ich zblednięciem występuje w

zespole Raynaud,

zespole Raynaud,

napadowe zasinienie lub zaczerwienie twarzy z

napadowe zasinienie lub zaczerwienie twarzy z

dusznością i biegunką w

dusznością i biegunką w

rakowiaku.

rakowiaku.

Krwioplucie

Krwioplucie

Krwioplucie

Krwioplucie

występuje:

występuje:

- w obrzęku płuc,

- w obrzęku płuc,

- w zwężeniu zastawki dwudzielnej,

- w zwężeniu zastawki dwudzielnej,

- w zatorach płuc.

- w zatorach płuc.

Innymi przyczynami krwioplucia są:

Innymi przyczynami krwioplucia są:

- schorzenia górnych dróg oddechowych,

- schorzenia górnych dróg oddechowych,

- owrzodzenia i nowotwory oskrzeli,

- owrzodzenia i nowotwory oskrzeli,

- rozstrzenia oskrzeli, gruźlica,

- rozstrzenia oskrzeli, gruźlica,

- przedawkowanie leków przeciwkrzepliwych.

- przedawkowanie leków przeciwkrzepliwych.

W badaniu podmiotowym

W badaniu podmiotowym

uzyskać również

uzyskać również

należy

należy

od chorego

od chorego

informacje o dotychczas

informacje o dotychczas

stosowanych lekach

stosowanych lekach

, szczególnie o tych, które

, szczególnie o tych, które

mogą usposabiać

mogą usposabiać

do występowania schorzeń układu krążenia

do występowania schorzeń układu krążenia

lub

lub

schorzenia te mogą nasilać.

schorzenia te mogą nasilać.

Dziękuję.

Dziękuję.