Opieka nad chorym z

Opieka nad chorym z

zespołem otępiennym na

zespołem otępiennym na

przykładzie choroby

przykładzie choroby

Alzheimera.

Alzheimera.

mgr Joanna Owsianowska

mgr Joanna Owsianowska

Otępienie:

Otępienie:

Globalne upośledzenie intelektu bez

Globalne upośledzenie intelektu bez

zaburzeń świadomości. Upośledzenie

zaburzeń świadomości. Upośledzenie

czynności poznawczych i intelektu jest

czynności poznawczych i intelektu jest

na tyle nasilone, że zaburza

na tyle nasilone, że zaburza

wykonywanie zawodu i funkcjonowanie

wykonywanie zawodu i funkcjonowanie

w społeczeństwie.

w społeczeństwie.

Podstawowe objawy

Podstawowe objawy

otępienia:

otępienia:



utrata pamięci krótkotrwałej i

utrata pamięci krótkotrwałej i

długotrwałej

długotrwałej



upośledzenie w zakresie myślenia

upośledzenie w zakresie myślenia

abstrakcyjnego i osądu

abstrakcyjnego i osądu



wraz z upływem czasu mogą wystąpić

wraz z upływem czasu mogą wystąpić

wyraźne zmiany osobowości

wyraźne zmiany osobowości

Choroba Alzheimera:

Choroba Alzheimera:

Pierwotna, zwyrodnieniowa choroba

Pierwotna, zwyrodnieniowa choroba

mózgu o nieznanej etiologii. Rozwija

mózgu o nieznanej etiologii. Rozwija

się powoli i podstępnie a początek

się powoli i podstępnie a początek

otępienia trudno umiejscowić w czasie

otępienia trudno umiejscowić w czasie

nawet osobom najbliższym. Chory

nawet osobom najbliższym. Chory

stopniowo przestaje interesować się

stopniowo przestaje interesować się

otoczeniem, traci pamięć, poczucie

otoczeniem, traci pamięć, poczucie

czasu i miejsca.

czasu i miejsca.

Pierwsze objawy choroby:

Pierwsze objawy choroby:



zapominanie podstawowych rzeczy,

zapominanie podstawowych rzeczy,

często związanych z wykonywanym

często związanych z wykonywanym

zawodem lub też czynnościami dnia

zawodem lub też czynnościami dnia

codziennego

codziennego



stopniowo dochodzą zaburzenia

stopniowo dochodzą zaburzenia

związane z orientacją w przestrzeni i w

związane z orientacją w przestrzeni i w

czasie

czasie



częste zmiany nastroju

częste zmiany nastroju

Pierwsze objawy choroby

Pierwsze objawy choroby

c.d.:

c.d.:



zniechęcenie wobec ulubionych

zniechęcenie wobec ulubionych

czynności i apatia

czynności i apatia

Na tym etapie chory ma pełną

Na tym etapie chory ma pełną

świadomość popełnianych błędów i

świadomość popełnianych błędów i

zaburzeń pamięci. Usiłuje to jednak

zaburzeń pamięci. Usiłuje to jednak

ukryć i minimalizować objawy.

ukryć i minimalizować objawy.



nasilenie zaburzeń pamięci

nasilenie zaburzeń pamięci



zmiana zachowania

zmiana zachowania



zaburzenia mowy i koordynacji ruchów

zaburzenia mowy i koordynacji ruchów

Faza I:

Faza I:



pamięć – zapominanie umówionych

pamięć – zapominanie umówionych

terminów, imion krewnych, nazw ulic,

terminów, imion krewnych, nazw ulic,

kłopoty z liczeniem

kłopoty z liczeniem



zachowanie – zmienne nastroje

zachowanie – zmienne nastroje



mowa – trudności w doborze odpowiednich

mowa – trudności w doborze odpowiednich

słów, zapominanie ich znaczenia

słów, zapominanie ich znaczenia



koordynacja ruchów – samodzielne

koordynacja ruchów – samodzielne

wykonywanie wszystkich czynności i

wykonywanie wszystkich czynności i

poruszanie się po ulicach

poruszanie się po ulicach

Faza II:

Faza II:



pamięć – nasilenie zaburzeń pamięci.

pamięć – nasilenie zaburzeń pamięci.

Coraz częstsze zapominanie wydarzeń

Coraz częstsze zapominanie wydarzeń

lub czynności, które miały miejsce

lub czynności, które miały miejsce

przed chwilą, poprzedniego dnia.

przed chwilą, poprzedniego dnia.

Wydarzenia odległe pamiętane są

Wydarzenia odległe pamiętane są

bardzo dobrze, chociaż niewłaściwie

bardzo dobrze, chociaż niewłaściwie

umieszcza je w czasie.

umieszcza je w czasie.

Faza II c. d.:

Faza II c. d.:



zachowanie – często gwałtowne,

zachowanie – często gwałtowne,

trudne do przewidzenia i

trudne do przewidzenia i

niewspółmierne do wywołujących je

niewspółmierne do wywołujących je

czynników.

czynników.



mowa – zubożenie mowy. Na pytania

mowa – zubożenie mowy. Na pytania

chory odpowiada powoli, często nie

chory odpowiada powoli, często nie

kończy rozpoczętych zdań.

kończy rozpoczętych zdań.

Faza II c.d.:

Faza II c.d.:



koordynacja ruchów – ruchy stają się

koordynacja ruchów – ruchy stają się

nieprecyzyjne. Pojawiają się

nieprecyzyjne. Pojawiają się

zaburzenia równowagi.

zaburzenia równowagi.



czynności codzienne – coraz większe

czynności codzienne – coraz większe

trudności z wykonywaniem prostych

trudności z wykonywaniem prostych

czynności. Nieumiejętność

czynności. Nieumiejętność

podejmowania decyzji, dokonywania

podejmowania decyzji, dokonywania

wyborów.

wyborów.

Faza III:

Faza III:



pamięć – nie rozpoznaje już nikogo z

pamięć – nie rozpoznaje już nikogo z

rodziny, nie pamięta żadnych

rodziny, nie pamięta żadnych

wydarzeń. Jedynie rozpoznaje osobę,

wydarzeń. Jedynie rozpoznaje osobę,

która się nim opiekuje.

która się nim opiekuje.



zachowanie – nastroje zmienne i

zachowanie – nastroje zmienne i

trudne do przewidzenia.

trudne do przewidzenia.



mowa – niewyraźna, nie rozumie co się

mowa – niewyraźna, nie rozumie co się

do niego mówi

do niego mówi

Faza III c.d.:

Faza III c.d.:



koordynacja ruchów – nie umie siadać,

koordynacja ruchów – nie umie siadać,

wstawać, chodzić, jeść. Przestaje

wstawać, chodzić, jeść. Przestaje

panować nad czynnościami

panować nad czynnościami

fizjologicznymi

fizjologicznymi



czynności codzienne – nie wykonuje

czynności codzienne – nie wykonuje

już żadnych czynności. Cały czas

już żadnych czynności. Cały czas

spędza w łóżku.

spędza w łóżku.

Opieka pielęgniarska nad

Opieka pielęgniarska nad

chorym:

chorym:

Działania pielęgniarskie pozwalają na

Działania pielęgniarskie pozwalają na

poprawienie jakości życia chorym.

poprawienie jakości życia chorym.

Oddziaływania terapeutyczne

Oddziaływania terapeutyczne

pozwalają na łagodzenie objawów

pozwalają na łagodzenie objawów

chorobowych i jak najdłuższe

chorobowych i jak najdłuższe

zachowanie samodzielności pacjenta.

zachowanie samodzielności pacjenta.

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



dokładna obserwacja i kontrola funkcji

dokładna obserwacja i kontrola funkcji

organizmu

organizmu



leczenie i profilaktyka zaburzeń i

leczenie i profilaktyka zaburzeń i

schorzeń (odpowiednia podaż płynów,

schorzeń (odpowiednia podaż płynów,

zdrowe odżywianie, zapewnienie

zdrowe odżywianie, zapewnienie

dostatecznej ilości ruchu, snu, kontrola

dostatecznej ilości ruchu, snu, kontrola

konsumpcji używek i leków)

konsumpcji używek i leków)

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



unikanie sytuacji i zachowań, które

unikanie sytuacji i zachowań, które

wzmagają niepewność chorego (częste

wzmagają niepewność chorego (częste

zmiany personelu, zmiany nastroju

zmiany personelu, zmiany nastroju

osoby pielęgnującej)

osoby pielęgnującej)



unikanie stresów wynikających ze

unikanie stresów wynikających ze

stawiania zbyt dużych wymagań

stawiania zbyt dużych wymagań

choremu lub konieczności pośpiechu

choremu lub konieczności pośpiechu

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



unikanie nadmiernej opiekuńczości,

unikanie nadmiernej opiekuńczości,

gdyż ogranicza to samodzielność

gdyż ogranicza to samodzielność

chorego

chorego



pomoc w przezwyciężaniu obciążeń

pomoc w przezwyciężaniu obciążeń

psychicznych

psychicznych



stwarzanie możliwości utrzymywania

stwarzanie możliwości utrzymywania

aktywności fizycznej i umysłowej oraz

aktywności fizycznej i umysłowej oraz

pozytywnej komunikacji międzyludzkiej

pozytywnej komunikacji międzyludzkiej

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



okazywanie choremu zainteresowania,

okazywanie choremu zainteresowania,

wsparcia i akceptacji

wsparcia i akceptacji



usunięcie z otoczenia chorego

usunięcie z otoczenia chorego

przedmiotów potencjalnie

przedmiotów potencjalnie

niebezpiecznych

niebezpiecznych



zapobieganie odwodnieniu – częste

zapobieganie odwodnieniu – częste

dopajanie

dopajanie

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



jeżeli pacjent nie przyjmuje pokarmów

jeżeli pacjent nie przyjmuje pokarmów

stałych stosować diety przecierane lub

stałych stosować diety przecierane lub

na zlecenie lekarskie karmić chorego

na zlecenie lekarskie karmić chorego

przez zgłębnik żołądkowy

przez zgłębnik żołądkowy



dbanie o wypróżnienia oraz częstość

dbanie o wypróżnienia oraz częstość

oddawanego moczu

oddawanego moczu



z otoczenia chorego usunąć nadmiar

z otoczenia chorego usunąć nadmiar

rzeczy, aby nie gubił się on przy

rzeczy, aby nie gubił się on przy

poszukiwaniach

poszukiwaniach

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



przybory toaletowe, okulary kłaść

przybory toaletowe, okulary kłaść

zawsze w tym samym miejscu, aby

zawsze w tym samym miejscu, aby

chory nie musiał ich szukać

chory nie musiał ich szukać



nie wyrzucać niczego bez zgody

nie wyrzucać niczego bez zgody

chorego, często rzeczy ,,nic nie warte”

chorego, często rzeczy ,,nic nie warte”

mają wartość emocjonalną

mają wartość emocjonalną



instrukcje i polecenia powtarzać

instrukcje i polecenia powtarzać

wielokrotnie w sposób taktowny aby

wielokrotnie w sposób taktowny aby

nie rozdrażniać chorego

nie rozdrażniać chorego

Opieka pielęgniarska c.d.:

Opieka pielęgniarska c.d.:



utrzymywać stały rozkład dnia –

utrzymywać stały rozkład dnia –

ułatwia to orientację

ułatwia to orientację



prowadzenie terapii zajęciowej,

prowadzenie terapii zajęciowej,

zachęcanie do samodzielności podczas

zachęcanie do samodzielności podczas

zabiegów higienicznych, ubierania się,

zabiegów higienicznych, ubierania się,

jedzenia, rozrywki odpowiednie do

jedzenia, rozrywki odpowiednie do

wieku opóźniają proces otępienia

wieku opóźniają proces otępienia

Zaburzenia pamięci:

Zaburzenia pamięci:



kilkakrotnie przedstawiać się choremu

kilkakrotnie przedstawiać się choremu



przedmioty osobiste układać w tym

przedmioty osobiste układać w tym

samym miejscu

samym miejscu



usunąć nadmiar rzeczy z otoczenia

usunąć nadmiar rzeczy z otoczenia



prowadzić ćwiczenia wspomagające

prowadzić ćwiczenia wspomagające

pamięć

pamięć

Trudności w komunikowaniu:

Trudności w komunikowaniu:



stworzyć odpowiednie warunki do

stworzyć odpowiednie warunki do

rozmowy (cisza, spokój)

rozmowy (cisza, spokój)



mówić spokojnie, powoli, wyraźnie

mówić spokojnie, powoli, wyraźnie



okazywać cierpliwość i życzliwość

okazywać cierpliwość i życzliwość



uważnie słuchać

uważnie słuchać



prowadzić rozmowy proste (jeden

prowadzić rozmowy proste (jeden

przekaz w jednym czasie)

przekaz w jednym czasie)



powtarzać ważne informacje

powtarzać ważne informacje

Zaburzenia rytmu snu i

Zaburzenia rytmu snu i

czuwania:

czuwania:



utrzymywać pacjenta w aktywności w

utrzymywać pacjenta w aktywności w

ciągu dnia

ciągu dnia



ograniczać kawę i mocną herbatę

ograniczać kawę i mocną herbatę

zwłaszcza przed snem

zwłaszcza przed snem



nie podawać zbyt dużo płynów

nie podawać zbyt dużo płynów

wieczorem

wieczorem



przygotować pokój chorego do snu

przygotować pokój chorego do snu



można zastosować środki fizyczne

można zastosować środki fizyczne

Nadmierna podejrzliwość,

Nadmierna podejrzliwość,

drażliwość:

drażliwość:



ustalić źródło stresu

ustalić źródło stresu



nie drażnić chorego zbędnymi

nie drażnić chorego zbędnymi

zachowaniami

zachowaniami



zachować spokój, opanowanie,

zachować spokój, opanowanie,

cierpliwość

cierpliwość



nie ponaglać chorego

nie ponaglać chorego



zachowywać stały codzienny rozkład

zachowywać stały codzienny rozkład

zajęć

zajęć

Trudności związane z

Trudności związane z

czynnościami higienicznymi:

czynnościami higienicznymi:



oceniać stan czystości

oceniać stan czystości



pomagać w czynnościach

pomagać w czynnościach

higienicznych

higienicznych



zachęcać do dbania o wygląd

zachęcać do dbania o wygląd

zewnętrzny

zewnętrzny



w razie konieczności stosować

w razie konieczności stosować

pampersy

pampersy

Nadmiar aktywności i

Nadmiar aktywności i

niepokój:

niepokój:



prowadzić nadzór nad chorym

prowadzić nadzór nad chorym



okazywać troskę i życzliwość

okazywać troskę i życzliwość



zachęcać do prostych czynności w

zachęcać do prostych czynności w

ramach terapii zajęciowej

ramach terapii zajęciowej



stosować techniki odprężające i

stosować techniki odprężające i

uspokajające

uspokajające



zachęcanie do słuchania muzyki i

zachęcanie do słuchania muzyki i

śpiewania

śpiewania

Nadmiar aktywności i niepokój

Nadmiar aktywności i niepokój

c.d.:

c.d.:



proponowanie zajęć ruchowych

proponowanie zajęć ruchowych



prowadzenie rozmów z chorym o jego

prowadzenie rozmów z chorym o jego

życiu, o wspomnieniach z przeszłości

życiu, o wspomnieniach z przeszłości



zachęcanie do obejrzenia starego filmu

zachęcanie do obejrzenia starego filmu

Bezpieczeństwo:

Bezpieczeństwo:



często informować chorego gdzie się

często informować chorego gdzie się

znajduje i dlaczego

znajduje i dlaczego



zabezpieczyć drzwi wejściowe i okna

zabezpieczyć drzwi wejściowe i okna



towarzyszyć w przemieszczaniu się

towarzyszyć w przemieszczaniu się

chorego

chorego



nadzorować w czasie spacerów

nadzorować w czasie spacerów



uniemożliwić dostęp do

uniemożliwić dostęp do

niebezpiecznych przedmiotów i leków

niebezpiecznych przedmiotów i leków

Najlepszą formą opieki nad

Najlepszą formą opieki nad

chorym:

chorym:



środowisko domowe, które chory zna i

środowisko domowe, które chory zna i

do którego przywykł.

do którego przywykł.

Zmiana środowiska powoduje często

Zmiana środowiska powoduje często

narastanie nieporadności, pogłębienie

narastanie nieporadności, pogłębienie

objawów i pogorszenie samopoczucia.

objawów i pogorszenie samopoczucia.

Oddział ciągłej opieki:

Oddział ciągłej opieki:



jeśli niesprawność fizyczna lub umysłowa

jeśli niesprawność fizyczna lub umysłowa

uniemożliwia pobyt w domu to należy

uniemożliwia pobyt w domu to należy

rozważyć możliwość umieszczenia

rozważyć możliwość umieszczenia

chorego w oddziale ciągłej opieki

chorego w oddziale ciągłej opieki



podstawowym zadaniem jest opieka

podstawowym zadaniem jest opieka



podstawowym celem – utrzymanie u

podstawowym celem – utrzymanie u

chorego człowieka możliwie największej

chorego człowieka możliwie największej

sprawności w danej sytuacji

sprawności w danej sytuacji