1

G O S P O D A R K A O T W

A R T A

2

GOSPODARKA OTWARTA

to taka gospodarka, która

współpra-cuje

gospodarczo

z

zagranicą.

Najważniejsze formy tej współpracy to:

HANDEL ZAGRANICZNY

,

3

GOSPODARKA OTWARTA

to taka gospodarka, która

współpra-cuje

gospodarczo

z

zagranicą.

Najważniejsze formy tej współpracy to:

HANDEL ZAGRANICZNY,

PRZEPŁYWY KAPITAŁU

,

4

GOSPODARKA OTWARTA

to taka gospodarka, która

współpra-cuje

gospodarczo

z

zagranicą.

Najważniejsze formy tej współpracy to:

HANDEL ZAGRANICZNY,

PRZEPŁYWY KAPITAŁU,

oraz

MIGRACJE OSÓB

.

5

Skutkiem współpracy gospodarczej różnych krajów
bywa:

INTEGRACJA GOSPODARCZA

i

GLOBALIZACJA

.

6

Skutkiem współpracy gospodarczej róznych krajów
bywa:

INTEGRACJA

GOSPODARCZA

-

scalanie

gospodarek GRUPY krajów (np. zanik barier
handlowych, rozwój kooperacji firm z różnych
krajów, przenoszenie uprawnień decyzyjnych ze
szczebla kraju na szczebel wspólnoty) (np. Unia
Europejska, UE; North American Free Trade
Agreement, NAFTA).

7

Skutkiem współpracy gospodarczej róznych krajów
bywa:

INTEGRACJA

GOSPODARCZA

-

scalanie

gospodarek GRUPY krajów (np. zanik barier
handlowych, rozwój kooperacji firm z różnych
krajów, przenoszenie uprawnień decyzyjnych ze
szczebla kraju na szczebel wspólnoty) (np. Unia
Europejska, UE; North American Free Trade
Agreement, NAFTA).

a

GLOBALIZACJA

-

scalanie

WSZYSTKICH

gospodarek świata.

8

1. WYBRANE FORMY MIĘDZYNARODOWEJ

WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ I BILANS
PŁATNICZY

HANDEL ZAGRANICZNY

2007 r.: eksport na świecie: 12 940 mld dol.; w tym

Polska 139 mld dol., czyli 1,1% (40,8% PKB).

W ujęciu per capita: Polska 3 641 dol. w

porównaniu z np. 28 319 dol. w Irlandii (81,1%
PKB) (Czechy - odpowiednio – 11 851 dol. i
79,8%).

(Dane GUS).

9

 

Polski

handel zagraniczny, 1990-2006

(ceny

bieżące, w mln dol. $)

Źródło: Dane GUS.

Rok

Eksport
(X)

Import
(Z)

Saldo (NX)

1990

14 322

9 528

4 794

1995

22 895

29 050

-6 155

1996

24 440

37 137

-12 697

1997

25 751

42 307

-16 556

1998

28 229

47 054

-18 825

1999

27 407

45 911

-18 504

2000

31 651

48 940

-17 289

2001

36 092

50 275

-14 183

2002

41 010

55 113

-14 103

2003

53 577

68 004

-14 427

2004

73 781

88 156

-14 375

2005

89 378

101 539

-12 161

2006

109 108

124 647

-15 539

10

 

Polski

handel zagraniczny, 1990-2006

(ceny

bieżące, w mln dol. $)

Źródło: Dane GUS.

Rok

Eksport
(X)

Import
(Z)

Saldo (NX)

1990

14 322

9 528

4 794

1995

22 895

29 050

-6 155

1996

24 440

37 137

-12 697

1997

25 751

42 307

-16 556

1998

28 229

47 054

-18 825

1999

27 407

45 911

-18 504

2000

31 651

48 940

-17 289

2001

36 092

50 275

-14 183

2002

41 010

55 113

-14 103

2003

53 577

68 004

-14 427

2004

73 781

88 156

-14 375

2005

89 378

101 539

-12 161

2006

109 108

124 647

-15 539

11

PRZEPŁYWY KAPITAŁU

2005 r.

INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE (ang. FDI) w Polsce:

9,6 mld dol.;

INWESTYCJE PORTFELOWE: 10,6 mld dol.

(Dane GUS).

12

2000

2005

2006

2007

Ogółem

741,7 964,6

1

033,1

1

132,9

PKB

744,4 983,3

1

060,0

1

175,3

Dochód z zagranicy

(saldo)

a

-2,7

-18,7

-26,9

-42,4

PKB a PNB

Dochód narodowy brutto w Polsce (2000-2007; mld
zł, ceny bieżące)

a

Stanowi

saldo

wynagrodzeń,

dochodów

z

inwestycji

bezpośrednich i portfelowych oraz pozostałych dochodów i
odsetek.

Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2008, GUS, Warszawa 2008, s.
682.

13

a) Przewaga ABSOLUTNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

1

2

B

2

1



PRZEWAGA

ABSOLUTNA

produktywności

oznacza, że jeden kraj wytwarza dobro niższym
kosztem niż drugi kraj.

2. KORZYŚCI Z HANDLU ZAGRANICZNEGO
I ICH
PRZYCZYNY

14

a) Przewaga ABSOLUTNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

1

2

B

2

1

Powiedzmy, że w obu krajach jest po 100
pracowników, którzy mogą produkować albo
METODĄ „WSZYSTKIEGO PO TRO-CHU” (

150

porcji ryb + 150 porcji wina

)…

15

a) Przewaga ABSOLUTNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

1

2

B

2

1

Powiedzmy, że w obu krajach jest po 100
pracowników, którzy mogą produkować albo
METODĄ „WSZYSTKIEGO PO TRO-CHU” (

150

porcji ryb + 150 porcji wina

) albo SPECJALI-

ZOWAĆ SIĘ (

200 porcji ryb + 200 porcji wina

) w

sposób suge-rowany przez absolutne przewagi
produktywności.

16

a) Przewaga ABSOLUTNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

1

2

B

2

1

Powiedzmy, że w obu krajach jest po 100
pracowników, którzy mogą produkować albo
METODĄ „WSZYSTKIEGO PO TRO-CHU” albo
SPECJALIZOWAĆ SIĘ w sposób sugerowany przez
absolutne przewagi produktywności…

OCZYWIŚCIE,

WARUNKIEM

KONIECZNYM

TAKIEJ

SPE-CJALIZACJI

JEST

HANDEL

ZAGRANICZNY!

17

b) Przewaga KOMPARATYWNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

18

b) Przewaga KOMPARATYWNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

PRZEWAGA KOMPARATYWNA

produktywności

oznacza, że
jeden kraj wytwarza dobro niższym KOSZTEM
ALTERNA-
TYWNYM* niż drugi kraj.

---------------------------------------
*

Koszt alternatywny (ang. opportunity cost) to KOSZT,

KTÓRY PONO-SIMY DLATEGO, ŻE ROBIMY TO, CO
ROBIMY, A NIE COŚ INNE-GO.

19

b) Przewaga KOMPARATYWNA produktywności i
specjalizacja

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

PRZEWAGA KOMPARATYWNA

produktywności

oznacza, że
jeden kraj wytwarza dobro niższym KOSZTEM
ALTERNA-
TYWNYM* niż drugi kraj.

Kraj

Ryby

Wino

KAR

KAW

A

6

2

1/3

3

B

2

1

1/2

2

---------------------------------------
*

Koszt alternatywny (ang. opportunity cost) to KOSZT,

KTÓRY PONO-SIMY DLATEGO, ŻE ROBIMY TO, CO
ROBIMY, A NIE COŚ INNE-GO.

20

Kraj

Ryby

Wino

KAR

KAW

A

6

2

1/3

3

B

2

1

1/2

2

Zauważ:

Kraj

A

ma

absolutną

przewagę

produktywności w pro-dukcji wszystkiego, lecz
kraj

B

ma

komparatywną

przewagę

pro-

duktywnosci w produkcji wina!

21

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników
przechodzi z gałęzi rybnej do winnej, a w kraju A
4 pracowników przechodzi z gałęzi winnej do
rybnej.

4

1
0

22

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników
przechodzi z gałęzi rybnej do winnej, a w kraju A
4 pracowników przechodzi z gałęzi winnej do
rybnej.

Oto zmiany wielkości produkcji spowodowane
taką specjalizacją:

A: -8W +24R

B: +10W -20R

4

1
0

23

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników
przechodzi z gałęzi rybnej do winnej, a w kraju A
4 pracowników przechodzi z gałęzi winnej do
rybnej.

Oto zmiany wielkości produkcji spowodowane
taką specjalizacją:

A: -8W +24R

B: +10W -20R

4

1
0

Niech cena w handlu zagranicznym wynosi np. 2,4
[R/W] [określa ona WARUNKI HANDLU (ang. terms
of trade) tych krajów]…

24

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników
przechodzi z gałęzi rybnej do winnej, a w kraju A
4 pracowników przechodzi z gałęzi winnej do
rybnej.

Oto zmiany wielkości produkcji spowodowane
taką specjalizacją:

A: -8W +24R

B: +10W -20R

4

1
0

Niech cena w handlu zagranicznym wynosi np. 2,4
[R/W] [określa ona WARUNKI HANDLU (ang. terms
of trade) tych krajów]…

25

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników
przechodzi z gałęzi rybnej do winnej, a w kraju A
4 pracowników przechodzi z gałęzi winnej do
rybnej.

Oto zmiany wielkości produkcji spowodowane
taką specjalizacją:

A: -8W +24R

B: +10W -20R

4

1
0

Niech cena w handlu zagranicznym wynosi np. 2,4
[R/W] [określa ona WARUNKI HANDLU (ang. terms
of trade) tych krajów]…

OCZYWIŚCIE, WARUNKIEM KONIECZNYM TAKIEJ
SPEC-JALIZACJI JEST HANDEL ZAGRANICZNY!

26

Kraj

Ryby

Wino

A

6

2

B

2

1

Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników
przechodzi z gałęzi rybnej do winnej, a w kraju A
4 pracowników przechodzi z gałęzi winnej do
rybnej.

Oto zmiany wielkości produkcji spowodowane
taką specjalizacją:

A: -8W +24R

B: +10W -20R

4

1
0

Niech cena w handlu zagranicznym wynosi np. 2,4
[R/W] [określa ona WARUNKI HANDLU (ang. terms
of trade) tych krajów]…

Zauważ!
Pokazaliśmy (na przykładzie), że NAWET JEŚLI
JEDEN KRAJ JEST LEPSZY W PRODUKCJI
WSZYSTKIEGO,

OBOPÓLNIE

KORZYSTNA

SPECJALIZACJA I HANDEL SĄ MOŻLIWE!

27

c)
SPECJALIZACJA I KORZYŚCI SKALI (handel
wewnątrzgałę-
ziowy)

Powiedzmy, że Niemcy specjalizują się w
produkcji samochodów BMW, a Polska w
produkcji samochodów Fiat…

28

d)
NASILENIE SIĘ KONKURENCJI

Pamiętasz? Monopol produkuje mniej i sprzedaje
drożej niż gałąź wolnokonkurencyjna …

29

e)
WZROST RÓŻNORODNOŚCI TOWARÓW

30

3. POLITYKA HANDLOWA

A zatem, zwodnicza jest myśl, że skoro:

Y = C + I + G + NX

oraz

NX<0

,

to należy ograniczyć skalę handlu zagranicznego.

OZNACZAŁO-BY TO REZYGNACJĘ Z OPISANYCH
PRZED

CHWILĄ

KO-RZYŚCI

Z

HANDLU

ZAGRANICZNEGO

!

Jednak wiele krajów dąży do osiągnięcia nadwyżki
salda bilansu handlowego, NX…

31

Polityka handlowa oznacza, że państwo wpływa na
eksport i im-port.



POLITYKA

HANDLOWA

polega

na

kształtowaniu przez państwo wielkości importu i
eksportu.

32

NARZĘDZIA POLITYKI HANDLOWEJ

CŁA

Kwoty (limity) importowe

Dobrowolne ograniczenia eksportu

Kampanie propagandowe

33

NARZĘDZIA POLITYKI HANDLOWEJ

SUBWENCJE EKSPORTOWE

Państwowe

ubezpieczenia

transakcji

eksportowych,

Tanie kredyty dla eksporterów

Informacja dla eksporterów

34



CŁO

jest opłatą, którą płaci państwu importer

towaru.

35

Cło na rynku motorynek
Cło powoduje wzrost ceny (z P

1

do P

2

) i

zmniejszenie się ilości, będącej przedmiotem
handlu na rynku (z Q

4

do Q

3

).

36

Cło na rynku motorynek
Na

rysunku

widzimy,

że

cło

powoduje

REDYSTRYBUCJĘ

DO-CHODÓW

(czworokąty

P

2

CAP

1

i CFHG)

…

X

37

Cło na rynku motorynek
Na

rysunku

widzimy,

że

cło

powoduje

REDYSTRYBUCJĘ

DO-CHODÓW

(czworokąty

P

2

CAP

1

i CFHG) i

SPOŁECZNĄ STRA-TĘ (trójkąty

CGA i FBH)

38

Jednym z wielu narzędzi wspierania eksportu jest
subwencja eks-portowa.



SUBWENCJA EKSPORTOWA

jest dopłatą, którą

państwo
wypłaca eksporterowi towaru, zachęcając go do
zwiększenia
eksportu.

39

Subwencja eksportowa na rynku motorynek
Subwencja powoduje wzrost eksportu (z AB do
CF).

S

D

40

Subwencja eksportowa na rynku motorynek
Subwencja powoduje

SPOŁECZNĄ STRATĘ

(suma

pól trójką-tów CAG i FHB) i

REDYSTRYBUCJĘ

DOCHODÓW

(P

2

FBP

1

).

D

S

41

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

PROTEKCJONIZM

to polityka handlowa, ktorej

celem jest och-rona rynku krajowego przed
towarami

z

zagranicy.

Protekcjo-nizm

jest

przeciwieństwem WOLNEGO HANDLU.

 Celem PROTEKCJONIZMU jest ochrona rynku
krajowego przed towarami z zagranicy.

42

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty protekcjonistów:

a)

O ochronie miejsc pracy.

43

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a)

O ochronie miejsc pracy.

Kontrargumenty:

-Import też tworzy miejsca pracy.

-Import jest warunkiem eksportu.

-Ochrona miejsc pracy kosztuje (chodzi m. in. o
utracone korzyści nabywców).

44

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b)

O taniej pracy za granicą.

45

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b)

O taniej pracy za granicą.

Kontrargumenty:

-W kategoriach kosztów jednostkowych kraje
rozwinięte i tak BYWAJĄ lepsze…

- 20$/h 40 koszul/h

- 1$/h 1 koszula/h

46

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b)

O taniej pracy za granicą.

Kontrargumenty:

-W kategoriach kosztów jednostkowych kraje
rozwinięte i tak BYWAJĄ lepsze...

-A jeśli nawet nie są lepsze, to rozwiązaniem jest
między-narodowa

specjalizacja,

a

nie

protekcjonizm.

47

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c)

O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant

indus-tries).

48

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c)

O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant

indus-tries).

Kontrargumenty:

-Państwo nie jest w stanie ich identyfikować,
prywatne banki są w tym lepsze.

-Ewentualne subsydiowanie takich dziedzin jest
lepszym rozwiązaniem od ochrony celnej.

49

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d)

O dumpingu

.

50

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d)

O dumpingu

.

Kontrargumenty:

-To tylko trudna do udowodnienia hipoteza
(alternatywą jest np. hipoteza o różnicowaniu
cen).

-Na rynku światowym nikt nie jest w stanie zdobyć
pozycji monopolistycznej.

51

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e)

O bezpieczeństwie

.

52

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e)

O bezpieczeństwie

.

Komentarz:

Pełna samodzielność (np. co się tyczy

produkcji sprzętu wojskowego itp.) i tak nie jest
możliwa. Należy się specja- lizować w ramach
sojuszy.

53

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e) O bezpieczeństwie.
f)

O ochronie wsi, rzemiosła, tradycji itp.

54

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e) O bezpieczeństwie.
f)

O ochronie wsi, rzemiosła, tradycji itp.

Kontrargumenty:

Lepszym

rozwiązaniem

od

cła

jest

subsydium.

55

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e) O bezpieczeństwie.
f) O ochronie wsi, rzemiosła itp.
g)

O ochronie kultury narodowej (japońskie

kreskowki itd. )

.

56

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e) O bezpieczeństwie.
f) O ochronie wsi, rzemiosła itp.
g)

O ochronie kultury narodowej (japońskie

kreskówki itd.)

.

Kontrargumenty:

Tu chodzi raczej o pogoń za rentą (ang.

rent seeking) lokal-nych twórców, którzy nie
wytrzymują konkurencji lep-szych od siebie...

57

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e) O bezpieczeństwie.
f) O ochronie wsi, rzemiosła itp.
g) O ochronie kultury narodowej.
h)

O „strategicznej polityce handlowej”

.

58

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Argumenty przeciwko wolnemu handlowi:

a) O ochronie miejsc pracy.
b) O taniej pracy za granicą.
c) O „młodych” sektorach gospodarki (ang. infant
indus-tries).
d) O dumpingu.
e) O bezpieczeństwie.
f) O ochronie wsi, rzemiosła itp.
g) O ochronie kultury narodowej.
h)

O „strategicznej polityce handlowej” („oni

wspierają swoich, więc my też musimy”)

.

Kontrargumenty:

Zamiast sobie szkodzić nawzajem, trzeba

koordynować politykę handlową w skali całego
świata!

59

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Dlaczego,

mimo

wszystko,

stosuje

się

ograniczenia handlu?

-Cła są źródłem „ŁATWYCH” DOCHODÓW
PAŃSTWA.

60

POLITYKA

HANDLOWA:

SPÓR

O

PROTEKCJONIZM

Dlaczego,

mimo

wszystko,

stosuje

się

ograniczenia handlu?
-Cła są źródłem „łatwych” dochodów państwa.

-„Syndrom

ROZPROSZONYCH

KORZYŚCI

I

SKONCENT-
ROWANYCH STRAT”

Rozproszenie skądinąd wielkich łącznych korzyści
z wolnego han-dlu i skoncentrowanie skądinąd
małych strat krajowych produ-centów sprzyja
lobbingowi za protekcjonizmem i podobnym dzia-
łaniom.

61

4. KURS WALUTOWY

NOMINALNY KURS WALUTOWY



KURS WALUTOWY

jest relacją wymienną

pieniądza jed-

nego kraju na pieniądz innego kraju.

62

NOMINALNY KURS WALUTOWY



KURS WALUTOWY jest relacją wymienną

pieniądza jed-

nego kraju na pieniądz innego kraju.

Zwykle kurs taki zapisuje się

NA SPOSÓB

BRYTYJSKI

(

BEZPOŚREDNIO)

jako

liczbę

jednostek waluty zagranicznej pła-conych za
jednostkę waluty krajowej (np. 0,25 USD/PLN).
(Dalej stosuję taki zapis kursu).

Jednak niekiedy (np. w Polsce) stosowany jest

EURO-PEJSKI

(

POŚREDNI)

sposób zapisu tego

kursu. Informuje on wtedy o liczbie jednostek
waluty krajowej płaconych za jednostkę waluty
zagranicznej (np. 4,00 PLN/USD).

63

Nominalny kurs walutowy może być PŁYNNY

(ZMIENNY) lub STAŁY.



KURS WALUTOWY jest PŁYNNY, kiedy jego

poziom jest

wyznaczany na rynku walutowym, na którym

za pieniądz za-

graniczny kupuje się i sprzedaje pieniądz

krajowy.

64

Nominalny kurs walutowy może być PŁYNNY

(ZMIENNY) lub STAŁY.



KURS WALUTOWY jest STAŁY, kiedy jego

poziom jest wy-

znaczany przez państwo (przez urzędników).

65

Kurs

walutowy

ulega

DEPRECJACJI

(DEWALUACJI)

, kiedy siły rynkowe powodują jego

spadek (kiedy państwo administracyjnie obniża
jego poziom).

Za jednostkę waluty krajowej chętni płacą wtedy
mniej jednostek waluty obcej (np. 0,2 USD/PLN),
zamiast 0,25 USD/PLN).

66

Kurs walutowy ulega

APRECJACJI (REWALUACJI)

,

kiedy siły rynkowe powodują jego wzrost (kiedy
państwo administracyjnie podnosi jego poziom).

W efekcie za jednostkę waluty krajowej chętni
płacą więcej jed-nostek waluty obcej (np. 0,3
USD/PLN), zamiast 0,25 USD/PLN).

67

S’

S

H

S’’

D’

D”

D

E

F

G

C

I

J

A

B

M[jl]

ε

[gb/jl]

Kurs jeśla jest płynny, na rynku
waluto-wym panuje równowaga
w punkcie E. Wskaż nowy
poziom kursu po każdym z tych
niezależnych

zdarzeń

(wykorzystaj

gotowe

oznaczenia): a) Zmalał import
Hipotecji z Fantazji. b) Wzrósł
import Fantazji z Hipotecji. c)
Podwoiły

się

in-westycje

bezpośrednie Hipotecji w Fan-
tazji. d) Fundusze emerytalne z
Hipotecji kupują akcje firm z
Fantazji, a banki z Fantazji
przestały inwestować w hipote-
cjańskie obligacje. e) Załóż, że
kurs jest

ZADANIE (11)

stały i jeszcze raz wypełnij polecenia a-d.

68

S’

S

H

S’’

D’

D”

D

E

F

G

C

I

J

A

B

M[jl]

ε

[gb/jl]

Kurs jeśla jest płynny, na rynku
waluto-wym panuje równowaga
w punkcie E. Wskaż nowy
poziom kursu po każdym z tych
niezależnych

zdarzeń

(wykorzystaj

gotowe

oznaczenia): a) Zmalał import
Hipotecji z Fantazji. b) Wzrósł
import Fantazji z Hipotecji. c)
Podwoiły

się

in-westycje

bezpośrednie Hipotecji w Fan-
tazji. d) Fundusze emerytalne z
Hipotecji kupują akcje firm z
Fantazji, a banki z Fantazji
przestały inwestować w hipote-
cjańskie obligacje. e) Załóż, że
kurs jest

a) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
J.

ZADANIE

stały i jeszcze raz wypełnij polecenia a-d.

69

S’

S

H

S’’

D’

D”

D

E

F

G

C

I

J

A

B

M[jl]

ε

[gb/jl]

Kurs jeśla jest płynny, na rynku
waluto-wym panuje równowaga
w punkcie E. Wskaż nowy
poziom kursu po każdym z tych
niezależnych

zdarzeń

(wykorzystaj

gotowe

oznaczenia): a) Zmalał import
Hipotecji z Fantazji. b) Wzrósł
import Fantazji z Hipotecji. c)
Podwoiły

się

in-westycje

bezpośrednie Hipotecji w Fan-
tazji. d) Fundusze emerytalne z
Hipotecji kupują akcje firm z
Fantazji, a banki z Fantazji
przestały inwestować w hipote-
cjańskie obligacje. e) Załóż, że
kurs jest

a) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
J.

b) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
H.

ZADANIE

stały i jeszcze raz wypełnij polecenia a-d.

70

S’

S

H

S’’

D’

D”

D

E

F

G

C

I

J

A

B

M[jl]

ε

[gb/jl]

Kurs jeśla jest płynny, na rynku
waluto-wym panuje równowaga
w punkcie E. Wskaż nowy
poziom kursu po każdym z tych
niezależnych

zdarzeń

(wykorzystaj

gotowe

oznaczenia): a) Zmalał import
Hipotecji z Fantazji. b) Wzrósł
import Fantazji z Hipotecji. c)
Podwoiły

się

in-westycje

bezpośrednie Hipotecji w Fan-
tazji. d) Fundusze emerytalne z
Hipotecji kupują akcje firm z
Fantazji, a banki z Fantazji
przestały inwestować w hipote-
cjańskie obligacje. e) Załóż, że
kurs jest

a) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
J.

b) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
H.

c) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
F.

ZADANIE

stały i jeszcze raz wypełnij polecenia a-d.

71

S’

S

H

S’’

D’

D”

D

E

F

G

C

I

J

A

B

M[jl]

ε

[gb/jl]

Kurs jeśla jest płynny, na rynku
waluto-wym panuje równowaga
w punkcie E. Wskaż nowy
poziom kursu po każdym z tych
niezależnych

zdarzeń

(wykorzystaj

gotowe

oznaczenia): a) Zmalał import
Hipotecji z Fantazji. b) Wzrósł
import Fantazji z Hipotecji. c)
Podwoiły

się

in-westycje

bezpośrednie Hipotecji w Fan-
tazji. d) Fundusze emerytalne z
Hipotecji kupują akcje firm z
Fantazji, a banki z Fantazji
przestały inwestować w hipote-
cjańskie obligacje. e) Załóż, że
kurs jest

a) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
J.

b) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
H.

c) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
F.

d) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
C.

ZADANIE

stały i jeszcze raz wypełnij polecenia a-d.

72

S’

S

H

S’’

D’

D”

D

E

F

G

C

I

J

A

B

M[jl]

ε

[gb/jl]

Kurs jeśla jest płynny, na rynku
waluto-wym panuje równowaga
w punkcie E. Wskaż nowy
poziom kursu po każdym z tych
niezależnych

zdarzeń

(wykorzystaj

gotowe

oznaczenia): a) Zmalał import
Hipotecji z Fantazji. b) Wzrósł
import Fantazji z Hipotecji. c)
Podwoiły

się

in-westycje

bezpośrednie Hipotecji w Fan-
tazji. d) Fundusze emerytalne z
Hipotecji kupują akcje firm z
Fantazji, a banki z Fantazji
przestały inwestować w hipote-
cjańskie obligacje. e) Załóż, że
kurs jest

a) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
J.

b) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
H.

c) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
F.

d) Nowy poziom kursu odpowiada punktowi
C.

e) Kurs się nie zmienia.

ZADANIE

stały i jeszcze raz wypełnij polecenia a-d.

73

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

74

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego do łata.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

75

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

Na skutek aprecjacji złotego francuski fundusz za
przychód ze sprzedaży polskich akcji dostanie
więcej euro.

(iii) Firma Kowalskiego, która sprzedaje drób do
Niemiec?

76

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

Na skutek aprecjacji złotego francuski fundusz za
przy-chód ze sprzedaży polskich akcji dostanie
więcej euro.

(iii) Firma Kowalskiego, która sprzedaje drób do
Niemiec?

Kowalski-producent straci, ponieważ za daną ilość
euro za sprze-dane gęsi dostanie w kraju mniej
złotych.

(iv) Kowalski, który chce spędzić wczasy na
Zanzibarze?

77

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

Na skutek aprecjacji złotego francuski fundusz za
przychód ze sprzedaży polskich akcji dostanie
więcej euro.

(iii) Firma Kowalskiego, która sprzedaje drób do
Niemiec?

Kowalski-producent straci, ponieważ za daną ilość
euro za sprze-dane gęsi dostanie w kraju mniej.

(iv) Kowalski, który chce spędzić wczasy na
Zanzibarze?

Złotowa cena wycieczki, którą planuje Kowalski,
zmaleje. Kowal-ski-konsument zyska.

b) Jak dewaluacja wpływa na: (i) opłacalność
eksportu?

78

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

Na skutek aprecjacji złotego francuski fundusz za
przychód ze sprzedaży polskich akcji dostanie
więcej euro.

(iii) Firma Kowalskiego, która sprzedaje drób do
Niemiec?

Kowalski-producent straci, ponieważ za daną ilość
euro za sprze-dane gęsi dostanie w kraju mniej.

(iv) Kowalski, który chce spędzić wczasy na
Zanzibarze?

Złotowa cena wycieczki, którą planuje Kowalski,
zmaleje. Kowal-ski-konsument zyska.

b) Jak dewaluacja wpływa na: (i) opłacalność
eksportu?

Dewaluacja zwiększa opłacalność eksportu.

(ii) opłacalność importu?

79

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

Na skutek aprecjacji złotego francuski fundusz za
przychód ze sprzedaży polskich akcji dostanie
więcej euro.

(iii) Firma Kowalskiego, która sprzedaje drób do
Niemiec?

Kowalski-producent straci, ponieważ za daną ilość
euro za sprze-dane gęsi dostanie w kraju mniej.

(iv) Kowalski, który chce spędzić wczasy na
Zanzibarze?

Złotowa cena wycieczki, którą planuje Kowalski,
zmaleje. Kowal-ski-konsument zyska.

b) Jak dewaluacja wpływa na: (i) opłacalność
eksportu?

Dewaluacja zwiększa opłacalność eksportu.

(ii) opłacalność importu?

Dewaluacja zmniejsza opłacalność importu.

(iii) saldo bilansu handlowego? Dlaczego?

80

ZADANIE
a) Złoty uległ aprecjacji. Kto skorzysta, kto straci?
Dlaczego? (i) ORLEN, który kupuje rafinerię na
Łotwie?

ORLEN zyska; przecież złotowe wydatki ORLENU
na tę inwes-tycję bezpośrednią zmaleją w wyniku
aprecjacji złotego.

(ii) Francuski fundusz emerytalny, który sprzedaje
akcje ASSECO-POLU?

Na skutek aprecjacji złotego francuski fundusz za
przychód ze sprzedaży polskich akcji dostanie
więcej euro.

(iii) Firma Kowalskiego, która sprzedaje drób do
Niemiec?

Kowalski-producent straci, ponieważ za daną ilość
euro za sprze-dane gęsi dostanie w kraju mniej.

(iv) Kowalski, który chce spędzić wczasy na
Zanzibarze?

Złotowa cena wycieczki, którą planuje Kowalski,
zmaleje. Kowal-ski-konsument zyska.

b) Jak dewaluacja wpływa na: (i) opłacalność
eksportu?

Dewaluacja zwiększa opłacalność eksportu.

(ii) opłacalność importu?

Dewaluacja zmniejsza opłacalność importu.

(iii) saldo bilansu handlowego? Dlaczego?

W efekcie dewaluacja polepsza saldo bilansu
handlowego.

81

REALNY KURS WALUTOWY

Nominalny kurs walutowy jest relacją wymienną
pieniądza jedne-go kraju na pieniądz innego kraju.
Natomiast

 REALNY KURS WALUTOWY jest relacją

wymienną innych
niż pieniądz towarów z różnych krajów.

82

REALNY KURS WALUTOWY

Nominalny kurs walutowy jest relacją wymienną
pieniądza jedne-go kraju na pieniądz innego kraju.
Natomiast

 REALNY KURS WALUTOWY jest relacją

wymienną innych
niż pieniądz towarów z różnych krajów.

Oto formalny związek realnego, ε

r

, i

nominalnego, ε

n

, kursu walutowego:

ε

r

= ε

n

∙ P

k

/P

z

,

gdzie P

z

i P

k

to – odpowiednio - cena wchodzącej w

grę porcji dóbr za granicą i w kraju.

83

Powiedzmy np., że nominalny kurs złotego wynosi
0,3[dol./zł], P

k

= 100 zł, a P

z

= 15 dol. Wtedy

realny kurs tej porcji dóbr, której dotyczą ceny P

k

i P

z

, wynosi:

ε

r

=(ε

n

∙P

k

)/P

z

=(0,3[dol./zł]∙100 zł)/15 dol.=30 dol./15

dol.=2[porcje amerykańskie za porcję polską].

84

Powiedzmy np., że nominalny kurs złotego wynosi
0,3[dol./zł], P

k

= 100 zł, a P

z

= 15 dol. Wtedy

realny kurs tej porcji dóbr, której dotyczą ceny P

k

i P

z

, wynosi:

ε

r

=(ε

n

∙P

k

)/P

z

=(0,3[dol./zł]∙100 zł)/15 dol.=30

dol./15 dol.=2[porcje amerykańskie za porcję

polską].

Za te same pieniądze, które wydalibyśmy

na koszyk polski, w Stanach możemy kupić 2
takie koszyki dóbr. Towary polskie nie są zatem
KONKURENCYJNE CENOWO w porów-naniu z
amerykańskimi.

85

Wzrost

realnego

kursu

oznacza

REALNĄ

APRECJACJĘ waluty krajowej. (Międzynarodowa
siła nabywcza odnośnej kwoty pie-niądza
krajowego się powiększa).

Realna aprecjacja powoduje, że pogarsza się
CENOWA

KONKU-RENCYJNOŚĆ

krajowych

towarów na rynkach zagranicznych. (Kupując
porcję dóbr w kraju, nabywca traci coraz więcej
dóbr zagranicznych).

86

Spadek realnego kursu oznacza, że doszło do
REALNEJ

DE-PRECJACJI

złotego.

(Nastąpił

wzrost

międzynarodowej

cenowej

konkurencyjności polskich towarów).

87

ZADANIE
W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W
ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb
do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs
walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3
[jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny?

88

ZADANIE
W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W
ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb
do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs
walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3
[jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny?

Kurs

realny

spadł

o

33,(3)%.

(ε

r

=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3;

ε

r

’=3[jl/gb]·6gb/9jl

=18jl/9jl=2).

b) Ile bochenków chleba można było dostać w
Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na
początku stycznia, a ile w końcu grudnia tego roku?

89

ZADANIE
W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W
ciągu roku ce-ny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb
do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za boche-nek. Nominalny kurs
walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3
[jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny?

Kurs

realny

spadł

o

33,(3)%.

(ε

r

=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; ε

r

’= 3[jl/gb]·6gb/9jl

=18jl/9jl=2).

b) Ile bochenków chleba można było dostać w
Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na
początku stycznia, a ile w końcu grudnia tego roku?

Odpowiednio:3 bochenki (ε

r

=9jl/3jl; na początku

roku za cenę bochenka w Hipotecji można kupić
trzy bochenki w Fantazji) i 2 bochenki (ε

r

’=18jl/9jl;

na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można
kupić dwa bochenki w Fantazji).

c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z
Fantazji w porówna-niu z towarami z Hipotecji?
Dlaczego (uzupełnij szablon)? [Konku-rencyjność
towarów z Fantazji ...................................., ponieważ
naj-pierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1
bochenka

chleba

w

Fan-tazji

można

było

mieć ................., a potem ........................ bochenka
chleba w Hipotecji.]

90

ZADANIE
W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W
ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb
do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs
walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3
[jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny?

Kurs

realny

spadł

o

33,(3)%.

(ε

r

=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; ε

r

’= 3[jl/gb]·6gb/9jl

=18jl/9jl=2).

b) Ile bochenków chleba można było dostać w
Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na
początku stycznia, a ile w końcu grudnia tego roku?

Odpowiednio: 3 bochenki (ε

r

=9jl/3jl; na początku

roku za cenę bo-chenka w Hipotecji można kupić
trzy bochenki w Fantazji) i 2 bo-chenki (ε

r

’=18jl/9jl;

na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można
kupić dwa bochenki w Fantazji).

c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z
Fantazji w porówna-niu z towarami z Hipotecji?
Dlaczego (uzupełnij szablon)? [Konku-rencyjność
towarów z Fantazji ...................................., ponieważ
naj-pierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1
bochenka

chleba

w

Fan-tazji

można

było

mieć ................., a potem ........................ bochenka
chleba w Hipotecji.]

Konkurencyjność

towarów

z

Fantazji..............

pogorszyła się

.............., ponieważ

najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1
bochenka chleba w Fantazji można było mieć .........

⅓

......, a potem ............

½

.... bochenka chleba w

Hipotecji. (Innymi słowy chleb z Fantazji po-drożał
w porównaniu z chlebem w Hipotecji. Przecież
najpierw kup-no bochenka chleba w Fantazji
oznaczało rezygnację tylko z ⅓ bo-chenka chleba,
który można kupić w Hipotecji, a potem rezygnację
aż z ½ takiego bochenka chleba).

d) Czy doszło do realnej aprecjacji, czy realnej
deprecjacji gdyba?

91

ZADANIE
W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W
ciągu roku ce-ny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb
do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs
walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3
[jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny?

Kurs

realny

spadł

o

33,(3)%.

(ε

r

=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; ε

r

’= 3[jl/gb]·6gb/9jl

=18jl/9jl=2).

b) Ile bochenków chleba można było dostać w
Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na
początku I, a ile w końcu XII tego roku?

Odpowiednio: 3 bochenki (ε

r

=9jl/3jl; na początku

roku za cenę bo-chenka w Hipotecji można kupić
trzy bochenki w Fantazji) i 2 bo-chenki (ε

r

’=18jl/9jl;

na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można
kupić dwa bochenki w Fantazji).

c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z F. w
porównaniu z towarami z H.? Dlaczego (uzupełnij
szablon)?

[Konkurencyjność

to-warów

z

F. ...................................., bo najpierw za kwotę
przezna-czoną na zakup 1 bochenka chleba w F.
można

było

mieć

.................,

a

potem ........................ bochenka chleba w H. .]

Konkurencyjność

towarów

z

Fantazji..............

pogorszyła się

............, ponieważ najpierw za kwotę

przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w
Fantazji można było mieć .........

⅓

......, a

potem .........

½

.. ...... bochenka chleba w Hipotecji.

(Innymi słowy chleb z Fantazji po-drożał w
porównaniu z chlebem w Hipotecji. Przecież
najpierw, kup-no bochenka chleba w Fantazji
oznaczało rezygnację tylko z ⅓ bochenka chleba,
który można kupić w Hipotecji, a potem rezyg-nację
aż z ½ takiego bochenka chleba).

d) Czy doszło do realnej aprecjacji, czy realnej
deprecjacji gdyba?

Nastąpiła realna deprecjacja gdyba do jeśla.
(Na skutek zmian nominalnego kursu walutowego i
cen w obu krajach odpowiadająca wartości porcji
chleba w Hipotecji liczba gdybów najpierw
kupowała 3 porcje chleba w Fantazji, a potem już
tylko 2 porcje chleba w Fantazji).

92

EFEKTYWNY KURS WALUTOWY

Kiedy kurs walutowy zmienia się różnie w
stosunku do kilku walut, EFEKTYWNY kurs
waluty stanowi miarę zmiany siły nabywczej
waluty w stosunku do nich wszystkich naraz.



EFEKTYWNY KURS WALUTOWY jest miarą

zmiany siły
nabywczej waluty krajowej w stosunku do
grupy walut za-
granicznych.

93

Efektywny kurs walutowy ma zwykle formę
złożonego indeksu (jak CPI!), który jest średnią
ważoną* indeksów prostych, infor-mujących o
zmianie kursów waluty krajowej w stosunku do
wa-lut partnerów handlowych.

--------------
*

Wagami są udziały innych krajów w naszym handlu

zagranicznym (chodzi o sumę eksportu i importu).

94

ZADANIE
Struktura handlu zagranicznego w Hipotecji jest
następująca: na Cesarstwo X przypada 20%, na
Królestwo Y – 30%, a na Republikę Z - 50% obrotów.
W ciągu ubiegłych 2 lat nastąpiły następujące
zmiany nominalnego kursu hipotecjańskiego gdyba
do walut tych krajów (okresem bazowym jest zawsze
koniec poprzedniego roku; w Hipotecji obowiązuje
brytyjski sposób zapisu kursu gdyba):

Cesarstwo X Królestwo Y

Republika Z
2004 -4% -8%
+10%
2005 +12% -10%
-24%

Natomiast ceny we wszystkich tych krajach
pozostały stałe. a) Ob-licz zmianę efektywnego
kursu gdyba w stosunku do koszyka walut
partnerów handlowych Hipotecji , do której doszło
w 2005 r.

95

ZADANIE
Struktura handlu zagranicznego w Hipotecji jest
następująca: na Cesarstwo X przypada 20%, na
Królestwo Y – 30%, a na Republikę Z - 50% obrotów.
W ciągu ubiegłych 2 lat nastąpiły następujące
zmiany nominalnego kursu hipotecjańskiego gdyba
do walut tych krajów (okresem bazowym jest zawsze
koniec poprzedniego roku; w Hipotecji obowiązuje
brytyjski sposób zapisu kursu gdyba):

Cesarstwo X Królestwo Y

Republika Z
2004 -4% -8%
+10%
2005 +12% -10%
-24%

Natomiast ceny we wszystkich tych krajach
pozostały stałe. a) Ob-licz zmianę efektywnego
kursu gdyba w stosunku do koszyka walut
partnerów handlowych Hipotecji , do której doszło
w 2005 r.

W 2005 r. efektywny kurs gdyba wobec koszyka
walut partnerów handlowych Hipotecji zmienił się
o:

12%•0,2-10%•0,3-24%•0,5=-0,126=-12,6%.

Oznacza to, że w 2005 r. efektywny kurs

gdyba zmalał o 12,6%.

b) Jak sądzisz, jak taka zmiana wpłynie na bilans
handlowy Hipo-tecji? Odpowiedź uzasadnij.

96

ZADANIE
Struktura handlu zagranicznego w Hipotecji jest
następująca: na Cesarstwo X przypada 20%, na
Królestwo Y – 30%, a na Republikę Z - 50% obrotów.
W ciągu ubiegłych 2 lat nastąpiły następujące
zmiany nominalnego kursu hipotecjańskiego gdyba
do walut tych krajów (okresem bazowym jest zawsze
koniec poprzedniego roku; w Hipotecji obowiązuje
brytyjski sposób zapisu kursu gdyba):

Cesarstwo X Królestwo Y

Republika Z
2004 -4% -8%
+10%
2005 +12% -10%
-24%

Natomiast ceny we wszystkich tych krajach
pozostały stałe. a) Ob-licz zmianę efektywnego
kursu gdyba w stosunku do koszyka walut
partnerów handlowych Hipotecji , do której doszło
w 2005 r.

W 2005 r. efektywny kurs gdyba wobec koszyka
walut partnerów handlowych Hipotecji zmienił się
o:

12%•0,2-10%•0,3-24%•0,5=-0,126=-12,6%.

Oznacza to, że w 2005 r. efektywny kurs

gdyba zmalał o 12,6%.

b) Jak sądzisz, jak taka zmiana wpłynie na bilans
handlowy Hipo-tecji? Odpowiedź uzasadnij.

Ta efektywna deprecjacja gdyba przyczyni się
zapewne do polep-szenia się salda bilansu
handlowego w Hipotecji.

97

5. BILANS PŁATNICZY

BILANS PŁATNICZY stanowi rejestr transakcji
kraju z zagra-
nicą dokonanych w pewnym okresie.

Transakcjom takim zwykle towarzyszy przepływ
pieniądza zagra-nicznego.

Bilans płatniczy informuje m. in. o eksporcie i
imporcie oraz ujaw-nia sposób finansowania
ewentualnego deficytu bilansu handlowe-go.

98

BILANS PŁATNICZY składa się z 3 części:

- RACHUNKU OBROTÓW BIEŻĄCYCH (ang.
current account),

99

BILANS PŁATNICZY składa się z 3 części:

- RACHUNKU OBROTÓW BIEŻĄCYCH (ang.
current account),

- RACHUNKU OBROTÓW KAPITAŁOWYCH I
FINANSO-WYCH (ang. capital and financial
account),

100

BILANS PŁATNICZY składa się z 3 części:

- RACHUNKU OBROTÓW BIEŻĄCYCH (ang.
current account),

-

RACHUNKU OBROTÓW KAPITAŁOWYCH I

FINANSO-WYCH (ang. capital and financial
account),

-

RACHUNKU

REZERW

OFICJALNYCH

(„transakcje wyrów-nawcze”) (ang. official reserve
account).

101

RACHUNEK

OBROTÓW

BIEŻĄCYCH

b

ywa

uznawany po prostu za rejestr transakcji kupna i
sprzedaży dóbr zawartych w danym okresie przez
podmioty krajowe i zagraniczne.*

Ich wynikiem jest popyt netto zagranicy na walutę
krajową. (Kto kupuje za granicą, musi zaopatrzyć
się w zagraniczny pieniądz!).
---------
*

Jest to uproszczenie, bo rachunek bieżący obejmuje

również przepływy odsetek i innych dochodów z majątku
posiadanego za granicą, a także międzynarodowe
płatności transferowe.

102

RACHUNEK

OBROTÓW

KAPITAŁOWYCH

I

FINANSOWYCH

rejestruje zmianę KRAJOWEGO

ZASOBU NETTO AKTYWÓW ZAGRANICZNYCH

A

.

(Krajowe zasoby aktywów zagranicznych minus
zagraniczne zasoby aktywów krajowych).

Skutkiem tej zmiany jest – znowu – zmiana

popytu na pieniądz krajowy.
---------------

A

Np. lokaty oszczędnościowe w bankach, papiery

wartościowe, fabryki.

103

RACHUNEK REZERW OFICJALNYCH

rejestruje

transakcje banku centralnego na rynku
walutowym.

Także one mogą skutkować popytem na

pieniądz krajo-wy, który powstaje np. w wyniku
sprzedaży rezerw walutowych banku centralnego.

104

ZWIĄZKI CZĘŚCI BILANSU PŁATNICZEGO

Konstrukcja bilansu płatniczego sprawia, że
odpływ pieniądza za-granicznego na jednym z
rachunków bilansu płatniczego powodu-je równy
mu przypływ tego pieniądza na pozostałych
rachunkach.

Innymi

słowy,

jedynym

źródłem

finansowania odpływu pieniądza zagranicznego na
jednym rachunku jest przypływ na innym
rachunku.

105

Np. deficyt bilansu handlowego bywa finansowany
zmniejszeniem się zasobu zagranicznych aktywów
netto (np. zakup przez zagra-nicę krajowych
obligacji) i (lub) zmniejszeniem się krajowych re-
zerw walutowych.

Z kolei nadwyżka bilansu handlowego może

sfinansować

przyrost

zasobu

zagranicznych

aktywów netto (np. kupno zagra-nicznych fabryk) i
(lub) zasilić krajowe rezerwy walutowe.

106

RÓWNOWAGĄ

ZEWNĘTRZNĄ

gospodarki

nazywamy taki stan bilansu płatniczego, kiedy
wpływy równają się wydatkom (suma sald
rachunku

bieżącego

i

rachunku

obrotów

kapitałowych i fi-nansowych jest równa zeru).

RODZAJ TRANSAKCJI

2001

A. RACHUNEK BIEŻĄCY

-7 166

Saldo płatności towarowych

-11 675

Wpływy z eksportu towarów

A

30 275

Wypłaty za import towarów

A

41 950

Saldo usług

-976

Wpływy

3 988

Wypłaty

4 964

Saldo dochodów

-896

Wpływy

2 652

Wypłaty

3 548

Saldo transferów bieżących

1 986

Wpływy

2 644

Wypłaty

658

Saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących

B

4 395

B. OBROTY KAPITAŁOWE I FINANSOWE

2 980

Obroty kapitałowe

C

-1

Obroty finansowe

2 981

Inwestycje bezpośrednie - saldo

6 928

Inwestycje portfelowe - saldo

1 109

Pozostałe inwestycje – saldo

-4 715

Pochodne instrumenty finansowe

D

-341

C. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ 3 763
RAZEM A-C

-423

D. POZYCJE FINANSUJĄCE

423

Oficjalne aktywa rezerwowe

440

Kredyty z MFW

0

Exceptional financing

E

-17

A

Dane NBP dotyczą płatności rejestrowanych przez banki. Różnią się one

od danych GUS, które powstają na podstawie dokumentacji celnej.

B

W

przybliżeniu: saldo skupu i sprzedaży walut w kasach banków (transakcje
bez klasyfikacji statystycznej bilansu płatniczego) plus saldo wpłat i podjęć
z rachunków bankowych osób fizycznych.

C

Np. transakcje prawami

własności patentów.

D

Transakcje instrumentami finansowymi, których cena

zależy od cen innych instrumentów, towarów, wartości indeksów
rynkowych.

E

Transakcje sektora rządowego - restrukturyzacja zobowiązań.

Źródło: Dane NBP.

Bilans płatniczy w Polsce w 2001 r. (na dzień 31
grudnia, w mln $)

108

ZADANIE
Przestudiuj bilans płatniczy Polski w 2001 r. a)
Wyjaśnij różnicę sald bilansu handlowego i
rachunku bieżącego.

RODZAJ TRANSAKCJI

2001

A. RACHUNEK BIEŻĄCY

-7 166

Saldo płatności towarowych

-11 675

Wpływy z eksportu towarów

A

30 275

Wypłaty za import towarów

A

41 950

Saldo usług

-976

Wpływy

3 988

Wypłaty

4 964

Saldo dochodów

-896

Wpływy

2 652

Wypłaty

3 548

Saldo transferów bieżących

1 986

Wpływy

2 644

Wypłaty

658

Saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących

B

4 395

B. OBROTY KAPITAŁOWE I FINANSOWE

2 980

Obroty kapitałowe

C

-1

Obroty finansowe

2 981

Inwestycje bezpośrednie - saldo

6 928

Inwestycje portfelowe - saldo

1 109

Pozostałe inwestycje – saldo

-4 715

Pochodne instrumenty finansowe

D

-341

C. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ 3 763
RAZEM A-C

-423

D. POZYCJE FINANSUJĄCE

423

Oficjalne aktywa rezerwowe

440

Kredyty z MFW

0

Exceptional financing

E

-17

A

Dane NBP dotyczą płatności rejestrowanych przez banki. Różnią

się one od danych GUS, które powstają na podstawie dokumentacji
celnej.

B

W przybliżeniu: saldo skupu i sprzedaży walut w kasach

banków (transakcje bez klasyfikacji statystycznej bilansu
płatniczego) plus saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych
osób fizycznych.

C

Np. transakcje prawami własności patentów.

D

Transakcje instrumentami finansowymi, któ-rych cena zależy od

cen

innych

instrumentów,

towarów,

wartości

indeksów

rynkowych.

E

Transakcje sektora rządowego - restrukturyzacja

zobowiązań.

Źródło: Dane NBP.

Bilans płatniczy w Polsce w 2001 r. (na dzień 31 grudnia, w
mln dolarów)

110

Przestudiuj bilans płatniczy Polski w 2001 r. a)
Wyjaśnij różnicę sald bilansu handlowego i
rachunku bieżącego.

Salda bilansu handlowego (eksport i import
towarów) i rachunku bieżącego wyniosły –
odpowiednio – (-11,675) i (-7,166) mln dola-rów.
Różnicę tłumaczy m. in. wysokie dodatnie saldo
niesklasyfiko-wanych obrotów bieżących 4,395 mln
dolarów. Jak się okazuje, deficyt handlowy
finansowany był m. in. zasobami obywateli.

b) Jaką rolę w finansowaniu deficytu handlowego
odegrały: (i) Bank centralny?

RODZAJ TRANSAKCJI

2001

A. RACHUNEK BIEŻĄCY

-7 166

Saldo płatności towarowych

-11 675

Wpływy z eksportu towarów

A

30 275

Wypłaty za import towarów

A

41 950

Saldo usług

-976

Wpływy

3 988

Wypłaty

4 964

Saldo dochodów

-896

Wpływy

2 652

Wypłaty

3 548

Saldo transferów bieżących

1 986

Wpływy

2 644

Wypłaty

658

Saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących

B

4 395

B. OBROTY KAPITAŁOWE I FINANSOWE

2 980

Obroty kapitałowe

C

-1

Obroty finansowe

2 981

Inwestycje bezpośrednie - saldo

6 928

Inwestycje portfelowe - saldo

1 109

Pozostałe inwestycje – saldo

-4 715

Pochodne instrumenty finansowe

D

-341

C. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ 3 763
RAZEM A-C

-423

D. POZYCJE FINANSUJĄCE

423

Oficjalne aktywa rezerwowe

440

Kredyty z MFW

0

Exceptional financing

E

-17

A

Dane NBP dotyczą płatności rejestrowanych przez banki. Różnią

się one od danych GUS, które powstają na podstawie dokumentacji
celnej.

B

W przybliżeniu: saldo skupu i sprzedaży walut w kasach

banków (transakcje bez klasyfikacji statystycznej bilansu
płatniczego) plus saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych
osób fizycznych.

C

Np. transakcje prawami własności patentów.

D

Transakcje instrumentami finansowymi, któ-rych cena zależy od

cen

innych

instrumentów,

towarów,

wartości

indeksów

rynkowych.

E

Transakcje sektora rządowego - restrukturyzacja

zobowiązań.

Źródło: Dane NBP.

Bilans płatniczy w Polsce w 2001 r. (na dzień 31 grudnia, w
mln dolarów)

112

ZADANIE
Przestudiuj bilans płatniczy Polski w 2001 r. a)
Wyjaśnij różnicę sald bilansu handlowego i
rachunku bieżącego.

Salda bilansu handlowego (eksport i import
towarów) i rachunku bieżącego wyniosły –
odpowiednio – (-11,675) i (-7,166) mln dola-rów.
Różnicę tłumaczy m. in. wysokie dodatnie saldo
niesklasyfiko-wanych obrotów bieżących 4,395 mln
dolarów. Jak się okazuje, deficyt handlowy
finansowany był m. in. zasobami obywateli.

b) Jaką rolę w finansowaniu deficytu handlowego
odegrały: (i) Bank centralny?

Rola banku centralnego była niewielka. Oficjalne
aktywa rezer-wowe zmniejszyły się o 440 mln
dolarów. Stanowiło to mniej niż 3,8% deficytu
handlowego.

(ii) Kapitał zagraniczny?

RODZAJ TRANSAKCJI

2001

A. RACHUNEK BIEŻĄCY

-7 166

Saldo płatności towarowych

-11 675

Wpływy z eksportu towarów

A

30 275

Wypłaty za import towarów

A

41 950

Saldo usług

-976

Wpływy

3 988

Wypłaty

4 964

Saldo dochodów

-896

Wpływy

2 652

Wypłaty

3 548

Saldo transferów bieżących

1 986

Wpływy

2 644

Wypłaty

658

Saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących

B

4 395

B. OBROTY KAPITAŁOWE I FINANSOWE

2 980

Obroty kapitałowe

C

-1

Obroty finansowe

2 981

Inwestycje bezpośrednie - saldo

6 928

Inwestycje portfelowe - saldo

1 109

Pozostałe inwestycje – saldo

-4 715

Pochodne instrumenty finansowe

D

-341

C. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ 3 763
RAZEM A-C

-423

D. POZYCJE FINANSUJĄCE

423

Oficjalne aktywa rezerwowe

440

Kredyty z MFW

0

Exceptional financing

E

-17

A

Dane NBP dotyczą płatności rejestrowanych przez banki. Różnią

się one od danych GUS, które powstają na podstawie dokumentacji
celnej.

B

W przybliżeniu: saldo skupu i sprzedaży walut w kasach

banków (transakcje bez klasyfikacji statystycznej bilansu
płatniczego) plus saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych
osób fizycznych.

C

Np. transakcje prawami własności patentów.

D

Transakcje instrumentami finansowymi, któ-rych cena zależy od

cen

innych

instrumentów,

towarów,

wartości

indeksów

rynkowych.

E

Transakcje sektora rządowego - restrukturyzacja

zobowiązań.

Źródło: Dane NBP.

Bilans płatniczy w Polsce w 2001 r. (na dzień 31 grudnia, w
mln dolarów)

114

ZADANIE
Przestudiuj bilans płatniczy Polski w 2001 r. a)
Wyjaśnij różnicę sald bilansu handlowego i
rachunku bieżącego.

Salda bilansu handlowego (eksport i import
towarów) i rachunku bieżącego wyniosły –
odpowiednio – (-11,675) i (-7,166) mln dola-rów.
Różnicę tłumaczy m. in. wysokie dodatnie saldo
niesklasyfiko-wanych obrotów bieżących 4,395 mln
dolarów. Jak się okazuje, deficyt handlowy
finansowany był m. in. zasobami obywateli.

b) Jaką rolę w finansowaniu deficytu handlowego
odegrały: (i) Bank centralny?

Rola banku centralnego była niewielka. Oficjalne
aktywa rezer-wowe zmniejszyły się o 440 mln
dolarów. Stanowiło to mniej niż 3,8% deficytu
handlowego.

(ii) Kapitał zagraniczny?

Saldo rachunku przepływow kapitałowych wyniosło
2,980 mln do-larów, co stanowi niespełna 25,6%
deficytu bilansu handlowego.

(iii) Zasoby obywateli (np. oszczędności walutowe)?

RODZAJ TRANSAKCJI

2001

A. RACHUNEK BIEŻĄCY

-7 166

Saldo płatności towarowych

-11 675

Wpływy z eksportu towarów

A

30 275

Wypłaty za import towarów

A

41 950

Saldo usług

-976

Wpływy

3 988

Wypłaty

4 964

Saldo dochodów

-896

Wpływy

2 652

Wypłaty

3 548

Saldo transferów bieżących

1 986

Wpływy

2 644

Wypłaty

658

Saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących

B

4 395

B. OBROTY KAPITAŁOWE I FINANSOWE

2 980

Obroty kapitałowe

C

-1

Obroty finansowe

2 981

Inwestycje bezpośrednie - saldo

6 928

Inwestycje portfelowe - saldo

1 109

Pozostałe inwestycje – saldo

-4 715

Pochodne instrumenty finansowe

D

-341

C. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ 3 763
RAZEM A-C

-423

D. POZYCJE FINANSUJĄCE

423

Oficjalne aktywa rezerwowe

440

Kredyty z MFW

0

Exceptional financing

E

-17

A

Dane NBP dotyczą płatności rejestrowanych przez banki. Różnią

się one od danych GUS, które powstają na podstawie dokumentacji
celnej.

B

W przybliżeniu: saldo skupu i sprzedaży walut w kasach

banków (transakcje bez klasyfikacji statystycznej bilansu
płatniczego) plus saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych
osób fizycznych.

C

Np. transakcje prawami własności patentów.

D

Transakcje instrumentami finansowymi, któ-rych cena zależy od

cen

innych

instrumentów,

towarów,

wartości

indeksów

rynkowych.

E

Transakcje sektora rządowego - restrukturyzacja

zobowiązań.

Źródło: Dane NBP.

Bilans płatniczy w Polsce w 2001 r. (na dzień 31 grudnia, w
mln dolarów)

116

ZADANIE
Przestudiuj bilans płatniczy Polski w 2001 r. a)
Wyjaśnij różnicę sald bilansu handlowego i
rachunku bieżącego.

Salda bilansu handlowego (eksport i import
towarów) i rachunku bieżącego wyniosły –
odpowiednio – (-11,675) i (-7,166) mln dola-rów.
Różnicę tłumaczy m. in. wysokie dodatnie saldo
niesklasyfiko-wanych obrotów bieżących 4,395 mln
dolarów. Jak się okazuje, deficyt handlowy
finansowany był m. in. zasobami obywateli.

b) Jaką rolę w finansowaniu deficytu handlowego
odegrały: (i) Bank centralny?

Rola banku centralnego była niewielka. Oficjalne
aktywa rezer-wowe zmniejszyły się o 440 mln
dolarów. Stanowiło to mniej niż 3,8% deficytu
handlowego.

(ii)Kapitał zagraniczny?

Saldo rachunku przepływow kapitałowych wyniosło
2,980 mln do-larów, co stanowi niespełna 25,6%
deficytu bilansu handlowego.

(iii) Zasoby obywateli (np. oszczędności walutowe)?

Znaczenie zasobów obywateli (np. ich walutowych
oszczędności) obrazuje saldo niesklasyfikowanych
obrotów bieżących 4,395 mln dolarów (ponad
37,6% deficytu bilansu handlowego). Przecież kry-
je się za nim - w przybliżeniu – „saldo skupu i
sprzedaży walut w kasach banków (transakcje bez
klasyfikacji statystycznej bilansu płatniczego) plus
saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych osób
fizycznych”.

c) Co powiesz o wysokości salda błędów i
opuszczeń? Spróbuj wy-jaśnić jego poziom.

RODZAJ TRANSAKCJI

2001

A. RACHUNEK BIEŻĄCY

-7 166

Saldo płatności towarowych

-11 675

Wpływy z eksportu towarów

A

30 275

Wypłaty za import towarów

A

41 950

Saldo usług

-976

Wpływy

3 988

Wypłaty

4 964

Saldo dochodów

-896

Wpływy

2 652

Wypłaty

3 548

Saldo transferów bieżących

1 986

Wpływy

2 644

Wypłaty

658

Saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących

B

4 395

B. OBROTY KAPITAŁOWE I FINANSOWE

2 980

Obroty kapitałowe

C

-1

Obroty finansowe

2 981

Inwestycje bezpośrednie - saldo

6 928

Inwestycje portfelowe - saldo

1 109

Pozostałe inwestycje – saldo

-4 715

Pochodne instrumenty finansowe

D

-341

C. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ

3 763

RAZEM A-C

-423

D. POZYCJE FINANSUJĄCE

423

Oficjalne aktywa rezerwowe

440

Kredyty z MFW

0

Exceptional financing

E

-17

A

Dane NBP dotyczą płatności rejestrowanych przez banki. Różnią

się one od danych GUS, które powstają na podstawie dokumentacji
celnej.

B

W przybliżeniu: saldo skupu i sprzedaży walut w kasach

banków (transakcje bez klasyfikacji statystycznej bilansu
płatniczego) plus saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych
osób fizycznych.

C

Np. transakcje prawami własności patentów.

D

Transakcje instrumentami finansowymi, któ-rych cena zależy od

cen

innych

instrumentów,

towarów,

wartości

indeksów

rynkowych.

E

Transakcje sektora rządowego - restrukturyzacja

zobowiązań.

Źródło: Dane NBP.

Bilans płatniczy w Polsce w 2001 r. (na dzień 31 grudnia, w
mln dolarów)

118

ZADANIE
Przestudiuj bilans płatniczy Polski w 2001 r. a)
Wyjaśnij różnicę sald bilansu handlowego i
rachunku bieżącego.

Salda bilansu handlowego (eksport i import
towarów) i rachunku bieżącego wyniosły –
odpowiednio – (-11,675) i (-7,166) mln dola-rów.
Różnicę tłumaczy m. in. wysokie dodatnie saldo
niesklasyfiko-wanych obrotów bieżących 4,395 mln
dolarów. Jak się okazuje, deficyt handlowy
finansowany był m. in. zasobami obywateli.

b) Jaką rolę w finansowaniu deficytu handlowego
odegrały: (i) Bank centralny?

Rola banku centralnego była niewielka. Oficjalne
aktywa rezer-wowe zmniejszyły się o 440 mln
dolarów. Stanowiło to mniej niż 3,8% deficytu
handlowego.

(ii)Kapitał zagraniczny?

Saldo rachunku przepływow kapitałowych wyniosło
2,980 mln do-larów, co stanowi niespełna 25,6%
deficytu bilansu handlowego.

(iii) Zasoby obywateli (np. oszczędności walutowe)?

Znaczenie zasobów obywateli (np. ich walutowych
oszczędności) obrazuje saldo niesklasyfikowanych
obrotów bieżących 4,395 mln dolarów (ponad
37,6% deficytu bilansu handlowego). Przecież kry-
je się za nim - w przybliżeniu – „saldo skupu i
sprzedaży walut w kasach banków (transakcje bez
klasyfikacji statystycznej bilansu płatniczego) plus
saldo wpłat i podjęć z rachunków bankowych osób
fizycznych”.

c) Co powiesz o wysokości salda błędów i
opuszczeń? Spróbuj wy-jaśnić jego poziom.

Saldo błędów i opuszczeń było dodatnie i bardzo
wysokie. Wyniosło ono 3763 mln dolarów (około
32,2,% deficytu bilansu handlowego). Jego poziom
można

wyjaśnić

np.

nierejstrowanym

przygranicznym handlem zagranicznym.

119

6. SKUTKI POLITYKI GOSPODARCZEJ W
GOSPODARCE OTWARTEJ

120

Badając skutki polityki gospodarczej w gospodarce
otwartej, zaj-miemy się krótkim okresem. W
krótkim okresie ceny są „lepkie”.

121

Przeanalizujemy sytuację, w której KAPITAŁ
MIĘDZYNARO-DOWY JEST MOBILNY.

122

Otóż kapitał jest MOBILNY, JEŚLI KAPITAŁ MOŻE
NA DUŻĄ SKALĘ PRZEMIESZCZAĆ SIĘ Z KRAJU
DO KRAJU.

 Kapitał jest mobilny, kiedy żadne

ograniczenia (np.

przepisy prawa) nie przeszkadzają
podmiotom zagra-
nicznym kupować aktywów
krajowych.

123

Kiedy kapitał jest DOSKONALE MOBILNY, o
przepływach kapi-tału między krajami decydują – w
uproszczeniu

-

RÓŻNICE

PO-ZIOMU

ZAGRANICZNEJ I KRAJOWEJ STOPY PROCENTO-
WEJ (i

z

–i). Kapitał płynie tam, gdzie stopa

procentowa, a więc i przychód z zainwestowanego
kapitału, jest największy.

124

W praktyce poza poziomem stóp procentowych na
skalę prze-pływów kapitału wpływają m. in.:
oczekiwania właścicieli ka-pitału co do poziomu
przyszłych kursów walutowych, ryzyko poli-tyczne,
zróżnicowanie systemów podatkowych.

125

Kiedy kapitał jest doskonale mobilny, odchylenia
krajowej

stopy

procentowej,

i,

od

stopy

zagranicznej, i

z

, powodują masowe prze-pływy

kapitału, (ang. capital flows, CF) między krajem, a
zagra-nicą.

Dotyczy to zarówno GOSPODARKI ZE

STAŁYM,

jak

i

Z

PŁYNNYM

KURSEM

WALUTOWYM.

Dochodzi

wtedy

do

zmian

PODAŻY

PIENIĄDZA w kraju i do zmian SALDA BILANSU
HANDLOWEGO.

126

STAŁY KURS WALUTOWY

i>i

z

CFM

S



lub
i<i

z

CFM

S



Zjawiska (CFM

S

) i (CFM

S

) zachodzą

na sku-tek interwencji banku centralnego, który
broni stałego kursu wa-luty krajowej, skupując
lub sprzedając walutę zagraniczną za walutę
krajową i zmieniając w ten sposób wielkość
podaży pie-niądza w gospodarce, M

S

.

127

PŁYNNY KURS WALUTOWY

i>i

z

CF ε

r

NX

lub
i<i

z

CF ε

r

NX

Tym razem kluczowe znaczenie mają zmiany

realnego kursu walutowego, ε

r

, i salda bilansu

handlowego, NX.

128

JAKIE SKUTKI MA W TAKIEJ SYTUACJI POLITYKA

GOSPODARCZA?

129

STAŁY KURS WALUTOWY

Ekspansywna polityka pieniężna



























.

Y

AE

M

CF

Y

AE

M

PL

S

PL

S

i

i

130

Restrykcyjna polityka pieniężna



























.

Y

AE

M

CF

Y

AE

M

S

PL

S

i

i

131

Ekspansywna polityka fiskalna

.

Y

AE

M

C

M

Y

AE

NT

G

PL

S

D

PL

































i

i

F

132

Restrykcyjna polityka fiskalna

Y

AE

M

CF

M

Y

AE

NT

G

PL

S

D

PL



































i

i

133

PŁYNNY KURS WALUTOWY

Ekspansywna polityka pieniężna



























.

Y

AE

NX

CF

Y

AE

M

PL

PL

S

r

i



134

Restrykcyjna polityka pieniężna



























.

Y

AE

NX

CF

Y

AE

M

PL

PL

S

r

i



135

Ekspansywna polityka fiskalna

.

Y

AE

NX

CF

M

Y

AE

NT

G

PL

D

PL

































r

i



136

Restrykcyjna polityka fiskalna

.

Y

AE

NX

C

F

M

Y

AE

NT

G

PL

D

PL

































r

i



137

Natomiast w gospodarce otwartej z kursem

płynnym po-lityka pieniężna nabiera skuteczności.
Traci skuteczność polityka fiskalna.

PODSUMOWANIE

Okazuje się, że w krótkim okresie gospodarce
otwartej z kursem stałym polityka pieniężna jest
zupełnie

nieskuteczna.

Wzrasta

natomiast

skuteczność polityki fiskalnej.