Uczeń zdolny

Uczeń zdolny

w procesie edukacyjnym

w procesie edukacyjnym

Według Pani/a

Według Pani/a

uczeń zdolny to

uczeń zdolny to

…?

…?

Uczeń, który ………….

Uczeń, który ………….

Akty prawne

Akty prawne



Konwencja o Prawach Dziecka

Konwencja o Prawach Dziecka



Ustawa o systemie oświaty

Ustawa o systemie oświaty



Rozporządzenia Ministra Edukacji

Rozporządzenia Ministra Edukacji

Narodowej i Sportu

Narodowej i Sportu

„Jeśli chodzi o identyfikację, to o wiele

lepiej jest,

gdy na właściwie postawione pytanie

otrzymamy nieprecyzyjną odpowiedź,
niż gdybyśmy na złe pytanie otrzymali

odpowiedź precyzyjną”

Joseph S.

Renzulli

W przypadku nauczyciela możemy wskazać
zasadnicze cele jego działania,
ustrukturyzować je. Temat „nauczyciel”
sugeruje, że osoba wykonująca tę rolę
organizuje i kieruje procesem
dydaktycznym, organizuje pracę
pozalekcyjną uczniów, współpracuje z
instytucjami społecznymi, pogłębia własną
wiedzę i doskonali umiejętności
pedagogiczne.

ponadprzecięt

ne zdolności

zaangażowani

e

w zadanie

twórczość

Triadyczny model struktury

Triadyczny model struktury

zdolności J. S. Renzulliego

zdolności J. S. Renzulliego

Triadowy model struktury zdolności F. J.

Triadowy model struktury zdolności F. J.

M

M

ö

ö

nksa oparty o teorię

nksa oparty o teorię

J. S. Renzulliego

J. S. Renzulliego

szkoła

rówieśnic
y

rodzin
a

zaangażowa

nie w

zadanie

ponadprzecięt

ne zdolności

twórczość

„Zdolności to zespół właściwości

złożonych, angażujących wiele sfer

osobowości, a także wchodzących

w interakcje ze środowiskiem

społecznym”

F.J. Mönks

„Przez pojęcie zdolności wielu

psychologów

rozumie indywidualną

właściwość osobowości

człowieka,

której nie można sprowadzić do

wykształconych nawyków,

ale dzięki której można

kształtować różnego rodzaju

nawyki, sprawności i

umiejętności”

Hornowski

1978

„Zdolnościami nazywamy: takie różnice

indywidualne,

które sprawiają, że przy jednakowej

motywacji i uprzednim przygotowaniu

poszczególni ludzie osiągają

w porównywalnych warunkach

zewnętrznych niejednakowe rezultaty w

uczeniu się i działaniu”.

Z. Pietrasiński

1976

„Uczeń zdolny to ten, który w sytuacjach szkolnych

wykazuje lepsze przystosowanie się do nich dzięki

stosunkowo dużej zdolności rozwiązywania

problemów, myśleniu twórczemu, osiąganiu wysokich

rezultatów w nauce, wykazywaniu wszechstronnych

lub specjalnych uzdolnień, żywej wyobraźni, bogatym

lecz ukształtowanym zainteresowaniom oraz

specyficznemu sposobowi uczenia się, powiązanemu z

umiejętnością korzystania z ponadobowiązkowych

źródeł wiedzy”

W. Panek

Uczeń

zdolny

„

przewyższa

swoich

rówieśników uzdolnieniami innymi niż tylko
fizyczne;

charakteryzują

go

wysokie

możliwości intelektualne i wysokie wyniki w
nauce; szybciej niż rówieśnicy rozwija się
umysłowo; ma ponadprzeciętne uzdolnienia
ogólne lub
specjalne; ma dzięki uzdolnieniom duże
szanse uzyskania
wysokich osiągnięć o znacznej wartości
społecznej”

G. Hildreth

Za uczniów zdolnych uważa jednostki :

o ponadprzeciętnych a
także wybitnych zdolnościach umysłowych,
ogólnych, równoważnych – z wysokim ilorazem
inteligencji – lub zdolnościach kierunkowych
(specjalnych).

Tyszkowa M 1990

E. Gondzik uczniami zdolnymi nazywa tych,

którzy „poza wysoką inteligencją ogólną

wyróżniają się w karierze szkolnej możliwością
osiągnięć twórczych w jakiejkolwiek dziedzinie

społecznie użytecznej (udział w konkursach,

olimpiadach); wyróżniają się ponadto twórczą

wyobraźnią, wybitnymi zdolnościami

specjalnymi, łatwością uczenia się, szerokimi

zainteresowaniami oraz dużą dozą

samokrytycyzmu i pracowitością”

Cechy charakterystyczne

Cechy charakterystyczne

ucznia zdolnego

ucznia zdolnego



osiąga wysoką inteligencję

osiąga wysoką inteligencję



posiada silną motywację do zajmowania się wybranymi dziedzinami

posiada silną motywację do zajmowania się wybranymi dziedzinami

działalności

działalności



posiada twórczą wyobraźnię, szerokie zainteresowania

posiada twórczą wyobraźnię, szerokie zainteresowania



osiąga wyższy poziom zdolności do uważnego analizowania otoczenia

osiąga wyższy poziom zdolności do uważnego analizowania otoczenia



poznaje przyczyny interesujących go rzeczy i zjawisk

poznaje przyczyny interesujących go rzeczy i zjawisk



potrafi dostosowywać swoje czynności uczenia się do różnych sytuacji

potrafi dostosowywać swoje czynności uczenia się do różnych sytuacji

i wymagań

i wymagań



umie przeprowadzić rozumowanie na temat wielu spraw i różnych

umie przeprowadzić rozumowanie na temat wielu spraw i różnych

problemów

problemów



jest ciekawy, ujawnia wysoki stopień oryginalności

jest ciekawy, ujawnia wysoki stopień oryginalności



pragnie eksperymentować

pragnie eksperymentować



nie boi się posługiwać dobrymi, choć niepełnymi metodami myślenia

nie boi się posługiwać dobrymi, choć niepełnymi metodami myślenia

bądź pomysłami

bądź pomysłami



lubi uczyć się przedmiotów trudnych, gdyż uczenie sprawia mu

lubi uczyć się przedmiotów trudnych, gdyż uczenie sprawia mu

przyjemność

przyjemność



analizuje szybko problemy mechaniczne, łamigłówki i pytania

analizuje szybko problemy mechaniczne, łamigłówki i pytania

podchwytliwe

podchwytliwe

Według Pani/a

Według Pani/a

uczeń zdolny

uczeń zdolny

to …?

to …?

Uczeń, który ………….

Uczeń, który ………….

Cechy charakterystyczne uczniów zdolnych

Cechy charakterystyczne uczniów zdolnych

Liczba

Liczba

udzielonych

udzielonych

odpowiedzi

odpowiedzi

na tak

na tak

Liczba

Liczba

udzielonych

udzielonych

odpowiedzi

odpowiedzi

na nie

na nie

-

wysoka inteligencja

wysoka inteligencja

-

osiągnięcia twórcze

osiągnięcia twórcze

-

silna motywacja do zajmowania się wybranymi

silna motywacja do zajmowania się wybranymi

dziedzinami działalności, które interesują go w

dziedzinami działalności, które interesują go w

sposób szczególny

sposób szczególny

-

wyróżnia się twórczą wyobraźnią

wyróżnia się twórczą wyobraźnią

-

szerokimi zainteresowaniami i pracowitością

szerokimi zainteresowaniami i pracowitością

-

osiąga wyższy poziom zdolności do uważnego

osiąga wyższy poziom zdolności do uważnego

analizowania otoczenia

analizowania otoczenia

-

chce znać przyczyny interesujących go rzeczy i

chce znać przyczyny interesujących go rzeczy i

zjawisk

zjawisk

-

potrafi dostosowywać własne czynności uczenia

potrafi dostosowywać własne czynności uczenia

się do różnych sytuacji i wymagań

się do różnych sytuacji i wymagań

-

jest ciekawy, ujawnia wysoki stopień

jest ciekawy, ujawnia wysoki stopień

oryginalności

oryginalności

-

pragnie eksperymentować

pragnie eksperymentować

-

lubi uczyć się przedmiotów trudnych, gdyż

lubi uczyć się przedmiotów trudnych, gdyż

uczenie sprawia mu przyjemność.

uczenie sprawia mu przyjemność.

Razem:

Razem:

„ Uzdolnione i utalentowane dzieci

to te, które zostały zidentyfikowane przez
osoby o odpowiednich kwalifikacjach jako
te, które mają predyspozycje do wybitnych
osiągnięć. Są to dzieci, które wymagają
zróżnicowanych programów nauczania
i/lub dodatkowych możliwości poza tymi,
których dostarczają normalne programy
szkolne. Do grupy tej zalicza się zarówno
te dzieci, które mają już na swym koncie
wybitne osiągnięcia, jak i te, które mają ku
temu predyspozycje”.

Czynniki nieuświadomione i

Czynniki nieuświadomione i

świadome:

świadome:

Wpływy nieuświadomione:

Wpływy nieuświadomione:

- zdrowe odżywianie,

- zdrowe odżywianie,

- atmosfera domu dająca poczucie

- atmosfera domu dająca poczucie

bezpieczeństwa,

bezpieczeństwa,

- różnorodne bodźce stymulujące

- różnorodne bodźce stymulujące

wrażenia i doświadczenia.

wrażenia i doświadczenia.

Wpływy świadome:

Wpływy świadome:



akceptacja dziecka w domu

akceptacja dziecka w domu

rodzinnym, zaspokajanie jego potrzeb

rodzinnym, zaspokajanie jego potrzeb

emocjonalnych i uczenie bycia z

emocjonalnych i uczenie bycia z

ludźmi, korygowanie egoizmu, agresji;

ludźmi, korygowanie egoizmu, agresji;



wsparcie psychiczne w chwilach

wsparcie psychiczne w chwilach

niepowodzeń;

niepowodzeń;



wspomaganie rozwoju umysłowego i

wspomaganie rozwoju umysłowego i

zainteresowań dziecka przez

zainteresowań dziecka przez

rodziców, poświęcenie czasu na

rodziców, poświęcenie czasu na

rozmowy (od pierwszych lat życia),

rozmowy (od pierwszych lat życia),

wspólne zabawy, spacery, hobby,

wspólne zabawy, spacery, hobby,

rozmowy o książkach, filmach,

rozmowy o książkach, filmach,

szukanie odpowiedniej literatury;

szukanie odpowiedniej literatury;



dostrzeganie prac i pomysłów

dostrzeganie prac i pomysłów

dziecka, wyrażanie akceptacji bądź

dziecka, wyrażanie akceptacji bądź

konstruktywnej krytyki, zachęcanie do

konstruktywnej krytyki, zachęcanie do

twórczej pracy;

twórczej pracy;



korzystna, stymulująca rozwój

korzystna, stymulująca rozwój

intelektu i zainteresowań atmosfera w

intelektu i zainteresowań atmosfera w

szkole;

szkole;



otoczenie ucznia zdolnego mądrą

otoczenie ucznia zdolnego mądrą

opieką pedagogiczną

opieką pedagogiczną

Negatywne cechy spotykane

Negatywne cechy spotykane

u

u

niektórych dzieci zdolnych :

niektórych dzieci zdolnych :



Zarozumiałość, okazywanie lekceważenia

Zarozumiałość, okazywanie lekceważenia

rówieśnikom i nauczycielom.

rówieśnikom i nauczycielom.



Trudności w przystosowaniu do grupy, np.

Trudności w przystosowaniu do grupy, np.

postawa rywalizacyjna lub chęć stałego

postawa rywalizacyjna lub chęć stałego

imponowania lub dominowania.

imponowania lub dominowania.



Demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej,

Demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej,

trudności w przechodzeniu od wiadomości do

trudności w przechodzeniu od wiadomości do

umiejętności.

umiejętności.



Egocentryzm, koncentracja na sobie, „zamęczanie

Egocentryzm, koncentracja na sobie, „zamęczanie

nauczyciela”.

nauczyciela”.



Chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub

Chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub

nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania

nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania

agresywne bądź lękowe.

agresywne bądź lękowe.

Niektóre z cech powodują, że uczniowie
zdolni często funkcjonują w grupach
rówieśniczych nieodpowiednio. Zdarza
się, że są oni wyobcowani, odizolowani
od pozostałych kolegów, nie znajdują
wśród nich partnerów o podobnym
poziomie intelektualnym.
Niejednokrotnie bywa tak, że uczeń np.
z powodu częstego zadawania pytań
jest kłopotliwy dla nauczyciela, co
wpływa na sposób jego oceniania.

Fundamentem nauczycieli niech będzie przekonanie, że:

Fundamentem nauczycieli niech będzie przekonanie, że:

na funkcjonowanie ucznia zdolnego w szkole wpływa
zarówno poziom rozwoju intelektualnego jak i zdolność do
twórczego myślenia,

najkorzystniejszy z punktu widzenia przyszłości ucznia
zdolnego jest rozwój wszechstronny i harmonijny,

zakłócenia w jednej dziedzinie mogą powodować bowiem
ograniczenia w pozostałych,
najważniejszym etapem życia, w którym można wpływać na
wszechstronny rozwój ucznia zdolnego, jest okres od
urodzenia do 10 roku życia,

kształtowanie potrzeb poznawczych w tym przedziale czasu
daje najlepsze efekty,

„dzieci zdolne” wdrożone do twórczego myślenia na
początku swojej kariery szkolnej nabierają nawyków
samodzielnej, twórczej aktywności w różnych dziedzinach.

Uczeń zdolny,

to nie tylko wysoki

iloraz inteligencji –

to bogata wyobraźnia,

oryginalne pomysły,

potrzeba ukazania i obrony swoich

myśli, wrażeń, emocji, niezależna

postawa.

Kwestionariusz wielorakiej inteligencji

Wypełnij poniższy kwestionariusz,

przypisując wartość liczbową każdemu

stwierdzeniu, które twoim zdaniem jest

prawdziwe w odniesieniu do ciebie. Jeśli

w pełni się z nim zgadzasz, postaw cyfrę

5. Jeżeli sądzisz, że nie masz z nim nic

wspólnego - wstaw 0. Użyj cyfr od 5 do

O, aby określić stopień prawdziwości

poszczególnych stwierdzeń.

1. Posiadam uzdolnienia manualne
2. Posiadam dobre wyczucie kierunku
3. Posiadam naturalną umiejętność rozwiązywania sporów między

przyjaciółmi

4. Łatwo zapamiętuję słowa piosenek
5. Potrafię wyjaśniać w prosty sposób trudne zagadnienia
6. Robię wszystko krok po kroku

7. Dobrze znam samego siebie i rozumiem, dlaczego postępuję tak, a nie

inaczej

8. Lubię ćwiczenia grupowe i spotkania towarzyskie
9. Dobrze uczę się, słuchając wykładów i wywodów innych ludzi
10. Słuchając muzyki, doznaję zmian nastroju
11. Lubię krzyżówki, łamigłówki i problemy logiczne
12. Tablice, zestawienia i pomoce wizualne odgrywają dla mnie ważną rolę

podczas uczenia się

13. Jestem wrażliwy na nastroje i uczucia otaczających mnie ludzi
14. Najlepiej uczę się, kiedy muszę wziąć się w garść i zrobić coś samemu
15. Zanim zechcę się czegoś nauczyć, muszę zobaczyć, jaką będę miał z

tego korzyść

16. Podczas nauki i rozmyślań lubię spokój i samotność
17. Potrafię usłyszeć poszczególne instrumenty w złożonych utworach

muzycznych

18. Łatwo przychodzi mi wywołanie w wyobraźni zapamiętanych i

wymyślonych obrazów

19. Posiadam bogaty język i potrafię się nim posługiwać
20. Lubię robić notatki
21. Posiadam dobre poczucie równowagi i lubię ruch fizyczny
22. Potrafię dostrzegać strukturę przedmiotów i związki między różnymi

rzeczami

23. Potrafię pracować w zespole i korzystać z cudzych doświadczeń
24. Jestem dobrym obserwatorem i często zauważam rzeczy uchodzące

uwadze innych

25. Często bywam niespokojny
26. Lubię pracować lub uczyć się niezależnie od innych
27. Lubię komponować muzykę
28. Potrafię radzić sobie z liczbami i problemami matematycznym

KLUCZ DO KWESTIONARIUSZA WIELORAKIEJ

INTELIGENCJI

typy inteligencji

stwierdzenia suma

punktów

Lingwistyczna

5 9 19 20

Punkty ........................

Matematyczno- logiczna

6 11 22 28

Punkty ........................

Wizualno- przestrzenna

2 12 18 24

Punkty ........................

Muzyczna

4 10 17 27

Punkty ........................

Interpersonalna

3 8 13 23

Punkty ........................

Intrapersonalna

7 15 16 26

Punkty ........................

Kinestetyczna

1 14 21 25

Punkty ........................

Koło wielorakiej inteligencji

Koło wielorakiej inteligencji

Howarda Gardnera

Howarda Gardnera

Celem pracy z uczniami zdolnymi jest:

zdiagnozowanie klasy pod względem ich zdolności, zainteresowań

oraz problemów ich dotykających,

zadawanie uczniom zdolnym dodatkowych zadań podczas prac klasowych i domowych,

korygowanie przez uczniów zdolnych błędów kolegów

(szukanie błędów w rozumowaniu),

prowadzenie przez uczniów zdolnych fragmentów lekcji

(czasami przygotowywanie całej lekcji),

zachęcanie ich do czytania czasopism związanych z danym przedmiotem,

zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich wypowiedzi,

organizowanie konkursów w rozwiązywaniu zadań trudniejszych,

samodzielne poznawanie przez ucznia zdolnego nowego materiału

(ewentualne niejasności konsultuje z nauczycielem),

przekazywanie pod opiekę stałą lub doraźną uczniów słabych uczniom zdolnym,

powierzanie im przewodnictwa w grupach lekcyjnych.

Nauczyciel pracując z uczniem zdolnym (…),

„powinien”

wyznaczyć m.in. takie cele:

1. Rozbudzanie wśród uczniów zainteresowania ………

2.Wykrywanie i rozwijanie zdolności...............

3.Rozwijanie umiejętności szybkiego i

poprawnego…...............

4.Zapewnienie możliwości osiągnięcia sukcesu …….

5.Szukanie uczniów zdolnych ……………………….

6.Rozwijanie pamięci i myślenia logicznego

7.Doskonalenie języka …………

8.Przygotowanie do samodzielnego pogłębiania wiedzy i

szukania informacji

9.Kształcenie umiejętności stawiania hipotez i formułowania

wniosków

10.Nabycie umiejętności argumentacji

11.Obserwowanie przyczyn i przewidywanie skutków

12.Zastosowanie ….. w życiu codziennym i nietypowych

sytuacjach.

Odkryć takiego ucznia możemy

Odkryć takiego ucznia możemy

poprzez:

poprzez:



testy osiągnięć szkolnych

testy osiągnięć szkolnych



grupowe i indywidualne testy inteligencji

grupowe i indywidualne testy inteligencji



nominacje rodziców

nominacje rodziców



nominacje nauczycieli

nominacje nauczycieli



nominacje ekspertów (pedagog)

nominacje ekspertów (pedagog)



nominacje rówieśników

nominacje rówieśników



osiągnięcia w konkursach i olimpiadach

osiągnięcia w konkursach i olimpiadach

Strategie nastawione na szybsze

Strategie nastawione na szybsze

rozwijanie zdolności

rozwijanie zdolności

1.strategia wcześniej

1.strategia wcześniej

wcześniejsze posyłanie dziecka do szkoły, indywidualny tok nauki

wcześniejsze posyłanie dziecka do szkoły, indywidualny tok nauki

2.strategia więcej

2.strategia więcej

wyposażenie w większy zasób wiedzy

wyposażenie w większy zasób wiedzy

3.strategia inaczej

3.strategia inaczej

umożliwianie uzyskania wiedzy o większym poziomie złożoności

umożliwianie uzyskania wiedzy o większym poziomie złożoności

4.strategia lepiej i mądrzej

4.strategia lepiej i mądrzej

rozwijanie myślenia twórczego

rozwijanie myślenia twórczego

Najnowsze badania potwierdzają:

wykład,

jako metoda nauczania powoduje zapamiętywanie tylko 5% treści,

czytanie – 10%,

stosowanie pomocy audiowizualnych – 20%,

prezentacja graficzna – 30%,

dyskusja w grupie zwiększa zapamiętywanie do 50%,

działania praktyczne – 70%,

uczenie innych pozwala na zapamiętywanie 90% treści.

Rodziewicz

Sposoby wzbogacania treści kształcenia.

programy specjalne – przygotowywane głównie dla uczniów szkół

średnich i studentów, w których najwięcej uwagi poświęca się

treściom z zakresu matematyki, nauk społecznych i języków

obcych. Wyniki kształcenia po zastosowaniu programów

specjalnych są nadspodziewanie dobre. Uczniowie z powodzeniem

uczą się trudnych i nowych treści, na co ma wpływ także silna

motywacja związana z zainteresowaniem danym przedmiotem.

Dużo wspólnego z powyższym programem mają tworzone

programy nauczania dla klas z rozszerzonym językiem niemieckim

czy angielskim,

zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne – znaczna część działań

dydaktyczno – wychowawczych, które poszerzają wiedzę

uczniów, odbywa się jednak poza czasem przewidzianym w

planach nauczania. Są to dodatkowe zajęcia prowadzone

głównie w godzinach popołudniowych w szkołach lub też w

klubach, towarzystwach, organizacjach, centrach sportowych i

młodzieżowych,

indywidualna praca nauczyciela z uczniem zdolnym jest

realizowana częściowo na lekcji (dodatkowe zadania, metody

pracy motywujące do twórczego i oryginalnego myślenia,

twórcze prace domowe), jak również poprzez przygotowywanie

danego ucznia do udziału w konkursach przedmiotowych lub

olimpiadach.

Nowe rozwiązania sprzyjające przyspieszonemu rozwojowi

uczniów zdolnych

wcześniejsze podejmowanie nauki szkolnej, czyli przyjmowanie do

szkoły dzieci, które nie osiągnęły jeszcze obowiązku szkolnego

szybsze opanowanie procesu nauczania „klasy półroczne –

semestralne” – uczniom uczącym się szybciej umożliwia się

wcześniejsze zrealizowanie programu nauczania danej klasy

„podwójna promocja” – najmniej zalecana, uczeń we własnym

zakresie opanowuje materiał następnej klasy i będąc w klasie, np. I

otrzymuje promocję do klasy II,

uczenie się zgodnie z indywidualnym tempem – w niektórych

szkołach stosuje się indywidualny tok nauczania, pozwala on na

uczenie się w dowolnym tempie i zaliczanie materiału nauczania

danej klasy w dowolnym czasie – takie zróżnicowanie tempa

kształcenia związane jest z koniecznością uelastycznienia

organizacji pracy, zmianę form organizacyjnych i zmusza do

zerwania z systemem klasowo – lekcyjnym,

przyspieszenie „częściowe” – w kształceniu uczniów zdolnych

jest jednym ze sposobów umożliwienia uczniom uczenia się różnych

treści programowych (treści z zakresu poszczególnych

przedmiotów nauczania) w różnym tempie.

PRACA NAUCZYCIELA Z UCZNIEM ZDOLNYM:

1.Opracowanie indywidualnych planów pracy

2.Opracowanie, dobór skutecznych form i metod pracy

3.Motywowanie, aktywizowanie uczniów

4.Wykorzystanie intelektualnego potencjału ucznia zdolnego

5.Analizowanie osiągnięć

6.Dzielenie się uwagami, doświadczeniami, spostrzeżeniami

7.Nakłanianie uczniów zdolnych do samorealizacji

8.Opracowanie narzędzi badań uczniów uzdolnionych

9.Przyjmowanie roli doradcy, moderatora

i organizatora procesu uczenia się

10.Pomoc uczniowi w prawidłowej i szybkiej ocenie swoich pomysłów

11.Korelownie treści przedmiotowych

12.Współpraca z rodzicem ucznia zdolnego

METODY

1.Metody problemowe

2.Metody kształcące poszukiwanie, porządkowanie

i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł

3.Metody stosowania zdobytej wiedzy w praktyce

4.Metody rozwijania zainteresowań

5.Metody skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach

6. Metody prezentowania własnych poglądów

7.Metody kształcące umiejętność argumentacji

8.Metody kształcące prawidłowe stosunki interpersonalne

9.Metody aktywizujące

10.Metody pozwalające uczniowi ocenić stan swojej wiedzy

technika swobodnego tekstu

metoda rozwijająca ekspresję literacką uczniów. Jest to metoda

tworzenia tekstów, w których uczeń ma chęć zapisania swoich

myśli, wrażeń, przeżyć. Rozwija wyobraźnię, wdraża do twórczej

aktywności, pomaga w śmiałym i swobodnym wyrażaniu

swoich myśli

i pragnień, a przez to przyczynia się do kształtowania osobowości

metoda nauczania aktywizującego myślenie uczniów

technika kładąca nacisk na samodzielną pracę uczniów i

wyrabianie umiejętności samokształcenia. Tu istotną rolę odgrywa

samodzielne dochodzenie do wiedzy, by na podstawie źródeł uczeń

sam dochodził do sedna tematu poprzez logiczne wnioskowanie,

kojarzenie zjawisk i szukanie między nimi zależności. Uczą się oni

samodzielnej pracy i skutecznego myślenia.

metoda myślenia konwergencyjnego

polega na tym, że uczniowie rozwiązują

i przewidują, jaki może być wynik rozwiązania

metoda pytań problemowych

metoda polegająca na tym, iż pytania pomagają uczniom z

obserwowanej rzeczy lub zjawiska wyodrębnić poszczególne cechy

pośród których mogą znaleźć cechy istotne, pozwalają też uczniom

uchwycić właściwe stosunki między rzeczami lub zjawiskami. Na

podstawie pytań zauważa się zbieżność pewnych zjawisk, odkrywa

ich współzależność dochodząc

w ten sposób do poznania praw naukowych

wspólne rozwiązywanie zadań tekstowych

metoda mająca duży wpływ na rozwój uczniów zdolnych. Uczniowie

zdolni otrzymują zadnia trudniejsze. W ten sposób przyzwyczajają się do

obmyślenia każdego kroku

w rozwiązywaniu zadania. Przy błędnych odpowiedziach nauczyciel

wymaga samodzielnego poprawiania błędów (a więc samokontrola

uczniów). Aby pomóc uczniom w osiąganiu tej sprawności nauczyciel

może zadawać pytania pomocnicze typu: „Dlaczego tak sądzisz ?

Przekonaj nas, że tak jest rzeczywiście”

metoda zwana myśleniem dywergencyjnym

metoda polegająca na podaniu kilku poprawnych odpowiedzi na pytanie

i wyborze najodpowiedniejszego pomysłu, sprawia, że uczniowie

wpadając na pomysł kilku rozwiązań wzajemnie się uzupełniają, a także

współdziałają ze sobą. Ćwiczeniom w myśleniu dywergencyjnym pomaga

zaangażowanie pamięci, zdolności poznawcze, doświadczenie dzieci w

myśleniu konwergencyjnym. Ćwiczenie jednych operacji jest

równocześnie przygotowaniem innych, bardziej złożonych

rozwiązywanie łamigłówek matematycznych

a jeszcze bardziej samodzielne układanie ich także pobudza myślenie

uczniów zdolnych

samodzielne układanie zadań na z góry określoną

trudność

metoda polegająca na tym, że uczniowie zdolni zdobywają się na

układanie zadań oryginalnych i ciekawych. Są to zadania wymagające

głębszego zastanowienia się. Dzięki samodzielnej pracy wzrastają

ambicje ucznia

technika podziału klasy na grupy i samodzielna praca w

grupach

metoda indywidualizowanego nauczania. Stosuje się różne warianty podziału na

grupy

nauczanie wielopoziomowe

polega na podziale klasy na trzy poziomy: uczniów zdolnych, przeciętnych i słabych –

poniżej średniego poziomu. Nauczyciel opracowuje ten sam temat lekcji, jednak

stawiając pytania lub wyznaczając zadania do samodzielnego rozwiązania,

dostosowuje wymagania do poszczególnych poziomów

.

indywidualizacja zadań domowych

metoda polegająca na tym, że uczniowie zdolniejsi otrzymują zadania trudniejsze od

pozostałych uczniów. Wykonane zadania domowe prezentowane są na kolejnej lekcji.

Nauczyciel wykorzystuje pomoc uczniów zdolnych, którzy wyjaśniają błędne

rozwiązania innych, jak i także swoich prac. Uczniowie uczą się oceniać zarówno

cudze, głośno odczytywane prace, jak również zadania własne. W ten sposób rozwija

się ich myślenie krytyczne

zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne

to metoda dająca większe możliwości kształcenia uczniów zdolnych. Uczniowie ci

biorą udział w pracach różnych kół naukowych oraz w organizacjach dziecięcych, w

pracach młodzieżowych domów kultury, uczeniu się języków obcych itd.

konkursy i olimpiady przedmiotowe

promocje to wyjątkowe przypadki kształcenia stosowane wobec uczniów zdolnych.

Pomoc wobec ucznia z wcześniejszą promocją polega na podsuwaniu mu

odpowiednich testów podręcznikowych, ćwiczeń lub dodatkowych objaśnień

starszych uczniów i nauczyciela

uczenie się do mistrzostwa

metoda, która pozwala uczniom opanowywać we własnym tempie wiedzę, głównie w

przedmiotach o charakterze sekwencyjnym. Uczniowie o dużych zdolnościach i

zainteresowaniach w jakiejś dziedzinie nauki mogą szybko przemierzyć materiał,

który jest już im znany.

Formy pracy

-          krótkie, kilkuminutowe

rozmowy nauczyciela z

uczniem,

zwykle komentujące w sposób rozszerzający bieżący

materiał lub kończące się sformułowaniem problemu, a

potem rozwiązaniem go,

-          zadawanie dodatkowych zadań podczas prac

klasowych i domowych,

-          przygotowanie przez ucznia referatów po

przeczytaniu odpowiedniej literatury,

-          korygowanie błędów kolegów (szukanie błędów w

rozumowaniu),

-          prowadzenie przez uczniów fragmentów lekcji

(czasami przygotowanie całej lekcji),

-          zachęcanie do czytanie fachowych czasopism,

-          zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich

wypowiedzi,

-          stworzenie uczniom okazji do swobodnego wyboru

zadań trudniejszych, swobodnej decyzji w podejmowaniu

dodatkowych zadań,

-          organizowanie konkursów w rozwiązywaniu zadań

trudniejszych,

-          praca w grupach o podobnym poziomie uzdolnień,

gdzie zadawane są zadania trudniejsze dla grup

zdolniejszych,

-          praca w grupach, w których uczniowie zdolni pełnią

rolę liderów, a praca może być formą konkursów.

 

Praca indywidualna

Praca w parach

Stwarzanie uczniom zdolnym sytuacji wyboru zadań,

ćwiczeń o większej skali trudności lub prac dodatkowych

Różnicować stopnia trudności prac domowych i prac klasowych

Stopniowe zwiększanie wymagań

Przydzielanie uczniom zdolnym specjalnych ról: asystenta, itp.

Praca pozalekcyjna

Liczne eksperymenty wskazują,

że aktywne

postawy umysłowe wywołują

tylko te sytuacje szkolne, które

wprowadzają uczniów w stan

intelektualnego zakłopotania,

budzą spontaniczną ciekawość

otaczającego świata na lekcjach

biologii, chemii, fizyki, języku

polskim i in.

DZIĘKUJĘ

Violetta
Tyborowska