Kinezjologia



dr Jarosław Marusiak

(wykłady +

egzamin)

-

dr Ewa Jarocka

(ćwiczenia)

-

mgr Piotr Harasymowicz

(ćwiczenia)

Regulamin ćwiczeń

z przedmiotu „Kinezjologia”

1. Ćwiczenia mają charakter zajęć seminaryjnych i są realizowane zgodnie z

planem zajęć przesłanym z Dziekanatu.

2. W zajęciach należy uczestniczyć obowiązkowo, przygotowując tematy

teoretyczne zgodnie z podanymi zagadnieniami.

3. Prowadzący sprawdza stopień przygotowania teoretycznego do zajęć.

Student, który otrzymał oceny niedostateczne z trzech jednostek
lekcyjnych otrzymuje ocenę niedostateczną z kolokwium i jednocześnie z
pierwszego terminu zaliczenia zajęć z tego przedmiotu. Natomiast
student, który otrzymał oceny niedostateczne z czterech jednostek
lekcyjnych w całym semestrze automatycznie uzyskuje ocenę „ndst” (2.0)
z przedmiotu Kinezjologia.

4. Kolokwia są pisemne, a ich forma zapowiadana jest na poprzedzających

zajęciach (test otwarty lub zamknięty).

5. Zaliczenie semestru uzyskuje student, który otrzymał pozytywne oceny z

dwóch kolokwiów.

6. Dopuszczalne są dwie nieobecności na zajęciach bez konieczności

odrabiania. Więcej niż dwie nieobecności w semestrze uniemożliwiają
zaliczenie przedmiotu.

7. W przypadkach losowych student może odbyć zajęcia jednorazowo w
semestrze z inną grupą za zgodą prowadzącego, o ile liczba
uczestniczących studentów nie przekroczy limitu ustalonego przez
Dziekanat.

8. Przewidziane są dwa terminy kolokwiów: pierwszy na zajęciach
poświęconych na ten cel (5, 9), a drugi na 10 zajęciach. Student poprawia
tylko to kolokwium z którego otrzymał ocenę niedostateczną.

9. Na ocenę z zaliczenia przedmiotu składają się ocena z dwóch
pozytywnie zaliczonych kolokwiów + ocena z przygotowania do zajęć.

10. Na ocenę końcową z przedmiotu składają się:

- ocena z zaliczenia (ocena z dwóch pozytywnie zaliczonych kolokwiów +
ocena
z przygotowania do zajęć)

- ocena z testu końcowego

I termin zaliczenia + II termin zaliczenia + test końcowy / 3 = ocena
końcowa

11. Student musi uczestniczyć w zajęciach z grupą, do której jest wpisany
na liście sporządzonej przez Dziekanat, nie ma możliwości przepisywania
się do innych grup.

Elementy budowy jednostawowego

aparatu ruchu

KINEZJOLOGIA

Kinein

– poruszać się

Logos

– nauka

Kinezjologia

– wyjaśnia mechanizmy sterowania ruchem

Jest uzupełnieniem anatomii opisowej. Zajmuje się analizami

czynnościowymi ruchów prostych i złożonych.

Kinezjologia jest nauką interdyscyplinarną,
korzysta z takich dziedzin jak:

- biologia

- anatomia

- fizjologia

- chemia

- fizyka

- psychologia

- socjologia

Trzy układy:

I

–

Ruchowy

:

kostno-

stawowy i mięśniowy
(silniki,przekładnie)

II –

Zasilania

: pokarmowy,

oddechowy,

sercowo

-

naczyniowy,

limfatyczny

(zbiorniki paliwa, przewody
doprowadzające,
akumulatory)

III –

Sterowania

: nerwowy

i dokrewny (procesory,
układy elektroniczne)

CZŁOWIEK JAKO BIO-MASZYNA

ELEMENTY SKŁADOWE JEDNOSTAWOWEGO

APARATU RUCHU

1.Połączenie

sztywne
elementów układu
jednostawowego

2.Staw maziowy

3.Mięsień

4.Neuron

5.Receptory czucia

Połączenie sztywne układu
jednostawowego



Kości



Więzadła



Ścięgna

Kości

Kość zbudowana jest z:

Kość zbudowana jest z:

a)

a)

Istoty kostnej

Istoty kostnej

zbitej

zbitej

b)

b)

Istoty kostnej

Istoty kostnej

gąbczastej

gąbczastej

(występuje w kościach

(występuje w kościach

krótkich, płaskich i

krótkich, płaskich i

nasadach kości

nasadach kości

długich)

długich)

Istota gąbczasta

Istota gąbczasta

w kościach długich występuje

w kościach długich występuje

w nasadach, a w kościach płaskich jest położona

w nasadach, a w kościach płaskich jest położona

między dwoma blaszkami

między dwoma blaszkami

istoty zbitej

istoty zbitej

.

.

Mimo, że

Mimo, że

istota zbita

istota zbita

i

i

gąbczasta

gąbczasta

występuje

występuje

w odmiennych postaciach, nie różnią się ani

w odmiennych postaciach, nie różnią się ani

budową ani czynnością.

budową ani czynnością.

Istota zbita jest zagęszczona istotą

Istota zbita jest zagęszczona istotą

gąbczastą.

gąbczastą.

Siły działające na
układ kostny
człowieka:

- ściskające
- zginające
- rozciągające
- ścinające
- skręcające

FUNKCJE I ROLA KOŚCI ???



...



...



...



...



...

-

Określa kształt i wielkość ciała

Określa kształt i wielkość ciała

-

Stanowi rusztowanie ustroju

Stanowi rusztowanie ustroju

-

Służy jako osłona narządów wewnętrznych

Służy jako osłona narządów wewnętrznych

-

Zespół dźwigni kostnych pozwala na

Zespół dźwigni kostnych pozwala na

przekształcenie skurczu m. na moment siły m.

przekształcenie skurczu m. na moment siły m.

– poruszanie się, przemieszczanie elementów

– poruszanie się, przemieszczanie elementów

-

Szpik kostny zawarty w kościach jest

Szpik kostny zawarty w kościach jest

narządem krwiotwórczym

narządem krwiotwórczym

-

Jest podstawowym magazynem wapnia

Jest podstawowym magazynem wapnia

Ścięgna i więzadła

Więzadła a
ścięgna

Ścięgna

– łączą

mięśnie z
kośćmi

Więzadła

–

łączą kości
pomiędzy sobą,
stabilizują
stawy

Właściwości biomechaniczne – zależność
długości próbki od odkształcenia (naprężenia
od odkształcenia)

Pojęcia:

1.Zakres odkształceń nieliniowych

2.Zakres odkształceń sprężystych

(sztywność, prawo Hook`a)

3.Zakres odkształceń plastycznych

4.Zerwanie próbki (naprężenie

rozrywające)

5.Granica sprężystości tkanki

Staw maziowy – para
biokinematyczna

CZŁON – sztywny element ciała ludzkiego w
postaci kości

PARA

BIOKINEMATYCZNA

–

ruchowe

połączenie dwóch członów, wzajemnie
ograniczających swoje możliwości ruchowe
(warunki: jeden stale łączący punkt pomiędzy
członami; ruch pomiędzy członami co
najmniej 5° kątowych lub 3 mm)

Główne składniki stawu:

Główne składniki stawu:

1. Powierzchnia stawowa

1. Powierzchnia stawowa

– są to odcinki kości

– są to odcinki kości

wygładzone i pokryte chrząstką szklistą

wygładzone i pokryte chrząstką szklistą

Kształty:

Kształty:

-

Płaskie

Płaskie

-

Kuliste

Kuliste

-

Wydłużone

Wydłużone

(są dopasowane do siebie np. powierzchni kulistej

(są dopasowane do siebie np. powierzchni kulistej

odpowiada wklęsła, płaskiej- płaska)

odpowiada wklęsła, płaskiej- płaska)

2.

2.

Torebka stawowa

Torebka stawowa

– otacza staw.

– otacza staw.

Składa się z dwóch warstw błon:

Składa się z dwóch warstw błon:

- Zewnętrznej włóknistej

- Zewnętrznej włóknistej

– zazwyczaj przerasta do

– zazwyczaj przerasta do

brzegów powierzchni stawowych.

brzegów powierzchni stawowych.

- Wewnętrznej maziowej

- Wewnętrznej maziowej

– wiotka, obficie

– wiotka, obficie

unaczyniona, tworzy fałdy oraz wypustki zwane

unaczyniona, tworzy fałdy oraz wypustki zwane

kosmkami.

kosmkami.

Błona maziowa wydziela maź.

Błona maziowa wydziela maź.

3. Jama (szczelina) stawowa

3. Jama (szczelina) stawowa

– to wąska

– to wąska

przestrzeń między powierzchniami stawowymi i

przestrzeń między powierzchniami stawowymi i

torebką stawową.

torebką stawową.

Uzupełniające składniki stawu (niestałe):

Uzupełniające składniki stawu (niestałe):

1.

1.

Obrąbki stawowe

Obrąbki stawowe

2.

2.

Chrząstki stawowe

Chrząstki stawowe

(chrząstki śródstawowe –

(chrząstki śródstawowe –

łąkotki)

łąkotki)

3.

3.

Kaletki maziowe

Kaletki maziowe

(uchyłki błony maziowej

(uchyłki błony maziowej

sięgające poza obręb jamy stawowej, są to

sięgające poza obręb jamy stawowej, są to

woreczki wypełnione mazią, umożliwiającą

woreczki wypełnione mazią, umożliwiającą

poślizg więzadeł i ścięgien mięśni)

poślizg więzadeł i ścięgien mięśni)

4.

4.

Więzadła wewnątrzstawowe.

Więzadła wewnątrzstawowe.

1.

1.

Jednoosiowe

Jednoosiowe

a)

a)

Zawiasowy (np. stawy międzypaliczkowe)

Zawiasowy (np. stawy międzypaliczkowe)

b)

b)

Obrotowy (np. skokowo – piętowy)

Obrotowy (np. skokowo – piętowy)

2.

2.

Dwuosiowe

Dwuosiowe

a)

a)

Kłykciowy (np. promieniowo – nadgarstkowe)

Kłykciowy (np. promieniowo – nadgarstkowe)

b)

b)

Siodełkowy (np. nadgarstkowo – śródręczny kciuka)

Siodełkowy (np. nadgarstkowo – śródręczny kciuka)

3.

3.

Wieloosiowe

Wieloosiowe

a)

a)

Kulisty (np. ramienny)

Kulisty (np. ramienny)

b)

b)

Panewkowy (np. biodrowy)

Panewkowy (np. biodrowy)

Rodzaje stawów: 1 - kulisty, 2 - eliptyczny,

3 - siodełkowaty, 4 - zawiasowy, 5 - obrotowy.

STOPIEŃ SWOBODY – niezależny ruch względny
członów w stawie

LICZBA STOPNI SWOBODY – liczba niezależnych
możliwości ruchowych pary biokinematycznej; liczba
płaszczyzn, w których możliwy jest ruch w parze
biokinematycznej; liczba niezależnych parametrów
określających

dowolne

położenie

w

przestrzeni,

określonych

jednoznacznie

przez

maksymalnie

6

parametrów (x, y, z – ruch postępowy, α,β, γ – ruch
obrotowy)

KLASA PARY BIOKINEMATYCZNEJ – liczba odjętych
stopni swobody w ruchu względnym członów, z których
każdy może mieć maksymalnie 6 stopni swobody
(traktując ten człon jako ciało swobodne); u człowieka w
układzie

kostno-stawowym

występują

tylko

pary

obrotowe dlatego mogą one być parami klasy (III, IV, V).

Np.

Np.

st. ramienny - 3

st. ramienny - 3

°

°

swobody ruchu

swobody ruchu

st

st

. promieniowo-łokciowy - 1

. promieniowo-łokciowy - 1

°

°

swobody

swobody

ruchu

ruchu

st

st

. biodrowy - 3

. biodrowy - 3

°

°

swobody ruchu

swobody ruchu

st

st

. kolanowy - 2

. kolanowy - 2

°

°

swobody ruchu

swobody ruchu

Klasy par biokinematycznych w narządzie ruchu człowieka i ich

Klasy par biokinematycznych w narządzie ruchu człowieka i ich

związek ze stopniami swobody ruchu

związek ze stopniami swobody ruchu

U człowieka występują 3, 4 i 5 klasa par biokinematycznych

U człowieka występują 3, 4 i 5 klasa par biokinematycznych

stawu

stawu

Im wyższa klasa ruchu tym mniejszy stopień swobody.

Im wyższa klasa ruchu tym mniejszy stopień swobody.

Stopień swobody ruchu – to ruchliwość członu pary

Stopień swobody ruchu – to ruchliwość członu pary

kinematycznej.

kinematycznej.

Np.

Np.

Kl. V – st. paliczkowy, ramienno - łokciowy

Kl. V – st. paliczkowy, ramienno - łokciowy

Kl. IV – st. owalne, siodełkowate (kości śródręcza)

Kl. IV – st. owalne, siodełkowate (kości śródręcza)

Kl. III – powierzchnie kuliste (st. biodrowy, st. ramienny)

Kl. III – powierzchnie kuliste (st. biodrowy, st. ramienny)

Rodzaje dźwigni kostno-
stawowych

Pojęcie ramienia dźwigni i ramienia siły

Pojęcie ramienia dźwigni i ramienia siły

Staw łokciowy

Staw łokciowy

Ramię siły

Ramię siły

– od wektora siły do punktu obrotu (najkrótsza odległość).

– od wektora siły do punktu obrotu (najkrótsza odległość).

Przy wyprostowanym stawie

Przy wyprostowanym stawie

ramię siły = 0

ramię siły = 0

, im bardziej zgięty staw

, im bardziej zgięty staw

tym dłuższe ramię siły i większa praca mięśni.

tym dłuższe ramię siły i większa praca mięśni.

Ramię dźwigni

Ramię dźwigni

– rozciągnięte między osią obrotu, a przyczepem

– rozciągnięte między osią obrotu, a przyczepem

mięśnia. Przy zgięciu do 90

mięśnia. Przy zgięciu do 90

°

°

ramię siły = ramieniu dźwigni

ramię siły = ramieniu dźwigni

.

.

Moment siły mięśniowej

Moment siły mięśniowej

– iloczyn wartości siły F i jej ramienia r (ramię

– iloczyn wartości siły F i jej ramienia r (ramię

siły)

siły)

Zależy ona od wielkości całkowitej siły mięśnia, która z kolei zależy od

Zależy ona od wielkości całkowitej siły mięśnia, która z kolei zależy od

stanu i stopnia napięcia mięśniowego (czyli od układu nerwowego

stanu i stopnia napięcia mięśniowego (czyli od układu nerwowego

emitującego bodźce do mięśni).

emitującego bodźce do mięśni).

Jej niewielki wzrost może być również spowodowany wzrostem kąta

Jej niewielki wzrost może być również spowodowany wzrostem kąta

natarcia (kąta kostno-ścięgnistego)

natarcia (kąta kostno-ścięgnistego)